ანა ლეონვენსი ვიქტორიანული ეპოქის ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ქალბატონია. ავანტიურისტი, სუფრაჟეტი და მოგზაური. ანამ მთელი ცხოვრება მოგზაურობაში გაატარა. იგი თან ახლდა მისიონერებს პალესტინასა და ეგვიპტეში, იბრძოდა მონობის წინააღმდეგ ჩრდილოეთ აფრიკასა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში, მაგრამ ანამ განიცადა თავისი ყველაზე საოცარი თავგადასავალი სიამში. ექვსი წლის განმავლობაში იგი მსახურობდა აღმზრდელად სიამის მეფის ჰარამხანაში.

ანა დაიბადა 1831 წელს ინდოეთში. მიუხედავად იმისა, რომ მისი ოჯახი ბრიტანულად ითვლებოდა, ინგლისური სისხლის გარდა, გოგონას ძარღვებში ინდური სისხლი მიედინებოდა. ამის გამო მან ვერ შეძლო სამეფო სკოლაში სწავლა და სწავლობდა სპეციალურ კოლონიალურ სკოლაში “მეტისებისთვის". 18 წლის ასაკში, ცოლად გაჰყვა კლერკ თომას ლეონვენსს, მის ბავშვობის მეგობარს.

თომას მუშაობის გამო ოჯახი ხშირად იცვლიდა საცხოვრებელს. ანა ლეონუენსი, ცნობისმოყვარე გონებითა და აქტიური ბუნებით, ყველგან პოულობდა საქმეს და ცდილობდა საზოგადოებისთვის სასარგებლო ყოფილიყო. ის იყო ძალიან განათლებული ქალბატონი, იცოდა რამდენიმე ენა და ჰქონდა ბევრი ამბიციები, იმდროინდელ ბევრ მამაკაცზე მეტადაც კი.

სიამში გადასვლა

ანა კარგი დედაც იყო. ოჯახური ცხოვრების 10 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, ლეონუენსებს 4 შვილი ჰყავდათ. სამწუხაროდ, ორი მათგანი გარდაიცვალა იმ ეპიდემიების გამო, რომელიც მძვინვარებდა ინდოეთში. 1859 წელს ტროპიკულმა დაავადებამ ანას ქმარსაც მოუსპო სიცოცხლე. სინგაპურში ოჯახს უბედურება დაარტყა. ორ შვილთან მარტო დარჩენილი ანა დაუღალავად მუშაობდა. თავიდან მუშაობდა მასწავლებლად, თარგმნიდა და ასწავლიდა, შემდეგ კი გახსნა საკუთარი სკოლა ბრიტანელი ბავშვებისთვის.

სინგაპური მეცხრამეტე საუკუნის შუა წლებში

მიუხედავად მისი ენერგიული საქმიანობისა, ანა ლეონუენსმა ვერ შეძლო გამდიდრება. მაგრამ მან ბრწყინვალე რეპუტაცია მოიპოვა. გაიგეს განათლებული და შრომისმოყვარე ქალის შესახებ სინგაპურის საზღვრებს მიღმა. 1862 წელს სიამის მეფე მონგკუტმა ანა მიიწვია, რომ ჩასულიყო სიამში (ახლანდელი ტაილანდი) და გამხდარიყო მასწავლებელი მის ჰარამხანაში. იმ დროს მონარქს ჰყავდა 39 ცოლი და 82 შვილი. ამავდროულად, მონკუტი პროგრესული შეხედულებების ადამიანი იყო და სურდა მის მრავალშვილიან ოჯახს მიეღო ევროპული განათლება. ანამ თავისი უფროსი ქალიშვილი ინგლისში გაგზავნა და ვაჟთან ერთად გადავიდა ბანგკოკის სამეფო სასახლეში.


მეფე მონგკუტ რამა IV

თავდაპირველად ლეონუენსი მუშაობდა აღმზრდელად ჰარამხანაში, ასწავლიდა მის მოსახლეობას სასკოლო საგნებსა და კარგ მანერებს. მაგრამ რამდენიმე წლის შემდეგ მონკუტმა იგი თავის მდივნად და მთარგმნელად აქცია. ანამ მშვენიერი მეგობრობა დაიწყო მონარქთან. მონგკუტი კეთილი და მხიარული ადამიანი იყო.


ჯოჯოხეთი ფემინისტისთვის

მაგრამ არ შეიძლება ითქვას, რომ ქალი მთლიანად კმაყოფილი იყო თავისი პოზიციით. დიახ, მას და მის შვილს აღარაფერი სჭირდებოდათ. მაგრამ ანას ირგვლივ არსებული ვითარება თრგუნავდა. მე-19 საუკუნეში სიამში გამეფებული არქაული წესები ეწინააღმდეგებოდა მის რწმენას. ანა ლეონუენსი ფემინისტი იყო და მშვიდად ვერ უყურებდა სიამის ქალების დამცირებულ მდგომარეობას.

სამეფოში გავრცელებული იყო სექსუალური მონობა, რამაც ანას საშინელება და ზიზღი გამოიწვია. მას ასევე არ მოსწონდა ის ფაქტი, რომ ჰარამხანასთან ცხოვრობდა. მიუხედავად იმისა, რომ მეფე არ ვნებდა თავის ცოლებსა და ხარჭებს, პროგრესული ბრიტანელისთვის ეს მდგომარეობა სასტიკად ჩანდა. ანა ლეონუენსი ცდილობდა დაერწმუნებინა მეფე, შეეცვალა ქალის მიმართ დამოკიდებულება, მაგრამ მრავალსაუკუნოვანი საფუძველი ურყევი იყო.

ქალი სასახლეში ცხოვრობდა მონგკუტის სიკვდილამდე. ტახტი მემკვიდრეობით მისმა ვაჟმა ჩულალონგკორნმა მიიღო, რომელმაც მაშინვე უარი თქვა ანას სამსახურზე. ამასთან, ახალმა მეფემ თბილი მადლობა გადაუხადა ქალს და გულუხვად გადასცა საჩუქრები. იმ დროისთვის ანა ლეონუენსსაც ჰქონდა საკუთარი დანაზოგი. ის ამერიკაში გადავიდა და წერა დაიწყო. ანამ გამოაქვეყნა მემუარები, სადაც აღწერა თავისი ცხოვრება ინდოეთში, სინგაპურსა და სიამში.

დიახ, ქალმა თავისი ისტორიები ფიქტიური ფაქტებით გაალამაზა, რათა მკითხველისთვის უფრო საინტერესო ყოფილიყო. მოგვიანებით, მისი მრავალი მოთხრობა უარყვეს და კრიტიკოსებმა სერიოზულად შელახეს ლეონუანსის რეპუტაცია. მას ახასიათებდნენ როგორც გამომგონებელს, მაგრამ ეს საერთოდ არ აწუხებდა ქალბატონს. მან განაგრძო გამოქვეყნება და გარდა ამისა, დაიწყო ლექციების წაკითხვა აღმოსავლეთში ქალების მდგომარეობის შესახებ.

ანა, მეორე მეფე და ბრძოლა მონობის წინააღმდეგ

მისმა ორატორულმა უნარებმა და უდავო ლიტერატურულმა ნიჭმა ლეონუენსი პოპულარული გახადა ამერიკასა და ევროპაში. 1881 წელს 50 წლის ანა ახალ მოგზაურობაში გაემართა. მან მოინახულა ჩრდილოეთ აფრიკა, ახლო აღმოსავლეთი, იმოგზაურა მთელ ევროპაში და ეწვია რუსეთსაც კი. მოგზაურობის დროს ანა კვლავ შეხვდა მეფე ჩულალონგკორნს. ეს მოხდა ლონდონში 1897 წელს. მოგვიანებით მონარქმა თბილად გაიხსენა ეს შეხვედრა. სხვათა შორის, სამეფო ყოფილ მდივანსა და მონარქს შორის მიმოწერა არასოდეს შეწყვეტილა. ერთ-ერთ წიგნში ანა წერდა, რომ მან ჩულალონგკორნს გაუგზავნა ამერიკელი მწერლის ჰარიეტ ბიჩერ სტოუს წიგნი "ბიძია თომას ქოხი", რომელსაც პირადად იცნობდა. ლეონუენსის აზრით, სწორედ ამ ფაქტმა განაპირობა სიამში მონობის გაუქმება.

როცა დაასრულა მრავალწლიანი ტური მთელს მსოფლიოში, ანა ლეონუენსი დასახლდა კანადაში. იქ მან განაგრძო წიგნების წერა და აქტიურად იყო ჩართული ფემინისტურ მოძრაობაში. ამ საოცარმა ქალმა იცხოვრა ხანგრძლივი და მდიდარი ცხოვრებით. იგი გარდაიცვალა 1915 წლის 19 იანვარს მონრეალში და დაკრძალულია ქალაქის მთაზე სამეფო სასაფლაოზე. ასევე 1915 წელს სიამის სამეფოში მთლიანად აიკრძალა მონობა.

კვალი ისტორიასა და ხელოვნებაში

ანას გასაოცარმა ცხოვრებამ ბევრი შთააგონა. 1944 წელს ამერიკელმა მწერალმა მარგარეტ ლენდონმა გამოსცა წიგნი "ანა და სიამის მეფე". რომანი არ იყო დოკუმენტალური. ეს იყო ფაქტების მომხიბლავი ნაზავი ლეონუანსის მემუარებიდან და ავტორის მხატვრული ლიტერატურიდან. ამ წიგნის მიხედვით გადაიღეს რამდენიმე ფილმი, რომელთაგან პირველი გამოვიდა 1946 წელს.

მოგვიანებით გამოჩნდა ბროდვეის მიუზიკლი, მულტფილმი, სერიალი და კიდევ ერთი ფილმი ჯოდი ფოსტერის მონაწილეობით. ტაილანდში დღეს ანა ლეონუენსთან დაკავშირებული ყველაფერი აკრძალულია. ითვლება, რომ მისი ნაწერები დისკრედიტაციას ახდენენ მეფე მონგკუტის ხსოვნას, რომელსაც ტაილანდელები დიდ პატივს სცემენ.