2024 წლის 4 ივნისს, გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ ნიუ-იორკში, 78-ე სესიის ფარგლებში, მიიღო რეზოლუცია - „აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ“ საქართველო და ცხინვალის რეგიონი / სამხრეთ ოსეთი, საქართველო”, რომელიც ინიცირებულია საქართველოსა და მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონის 64 ქვეყნის მიერ. რეზოლუციას მხარი 103-მა ქვეყანამ დაუჭირა (შარშან - 100), წინააღმდეგი კი 9 ქვეყანა (რუსეთი, ბელარუსი, სირია, ნიკარაგუა, ჩრდილოეთ კორეა, ზიმბაბვე, მალი, კუბა და ბურუნდი) იყო. რეზოლუცია მოუწოდებს ჟენევის მოლაპარაკებების მონაწილეებს, გააძლიერონ ძალისხმევა რუსეთის მიერ ოკუპირებულ რეგიონებში უსაფრთხოებისა და ადამიანის უფლებების მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად, რაც, თავის მხრივ, ხელს შეუწყობს იძულებით გადაადგილებულ პირთა და დევნილთა სახლებში დაბრუნებას.

გარდა ჰუმანიტარული კონტექსტისა, რეზოლუციას ასევე აქვს პრაქტიკული მნიშვნელობა, ვინაიდან იგი ავალებს გაეროს გენერალურ მდივანს მოამზადოს საქართველოში მცხოვრები იძულებით გადაადგილებული მოსახლეობის მდგომარეობისა და რეზოლუციის შესრულების შესახებ ყოველწლიური ანგარიში. ამას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება რუსეთის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს რეგიონებში ადამიანის უფლებების მხრივ მძიმე სიტუაციისა და საერთაშორისო მონიტორინგის მექანიზმების არარსებობის გათვალისწინებით, რაც კიდევ ერთი დაბრკოლებაა იძულებით გადაადგილებულ პირთა და დევნილთა უსაფრთხო და ღირსეული დაბრუნებისთვის. საგარეო საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციის თანახმად, საქართველო ამ რეზოლუციას გაეროს გენერალურ ასამბლეაში 2008 წლიდან წარადგენს. „რეზოლუცია გმობს ძალით განხორციელებულ დემოგრაფიულ ცვლილებებს რუსეთის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს რეგიონებში, ადასტურებს იძულებით გადაადგილებულ პირთა უფლებას, განურჩევლად ეთნიკური წარმომავლობისა, ღირსეულად და უსაფრთხოდ დაბრუნდნენ თავიანთ სახლებში და ხაზს უსვამს მათი საკუთრების უფლების პატივისცემისა და დაცვის აუცილებლობას.

წელს სომხეთმა რეზოლუციას პირველად დაუჭირა მხარი. ეს სულაც არ გაუკეთებია საქართველოსადმი „სიყვარულის“ და ქართველი დევნილების მიმართ სიმპათიის გამო (რომელთა სახლები და ბინების უმეტესობა აფხაზეთში ეთნიკური სომხების მიერ არის დაკავებული). უბრალოდ, დღეს სომხეთი რუსეთს „აძევებს“ და ყველაფერს აკეთებს საერთაშორისო ასპარეზზე მოსკოვის „საწინააღმდეგოდ“. სომხურ დიასპორას და სომხურ ლობს, განსაკუთრებით რუსეთის ფედერაციაში, არ შეუცვლია მტრული დამოკიდებულება საქართველოს მიმართ. ასევე მათი მხარდაჭერა სამაჩაბლოსა და აფხაზეთის სეპარატისტული სტატუსისადმი. ეს უკანასკნელი სომეხი დევნილების შემოდინების ახალ ტალღასთან დაკავშირებით (ამჯერად ოკუპაციისგან გათავისუფლებული აზერბაიჯანული ყარაბაღიდან, სადაც გასული წლის სექტემბერში საბოლოოდ ლიკვიდირებული იქნა სეპარატისტული "არცახის" ნარჩენები), როგორც ჩანს, უკვე "ზღვისპირა სომხეთად“ იქცა მოსახლეობის ეთნიკური შემადგენლობის თვალსაზრისით. გავიხსენოთ წარსული კენჭისყრა ქართველ დევნილთა დაბრუნების შესახებ რეზოლუციასთან დაკავშირებით, რომელშიც 2019 წლამდე სომხეთი ყოველწლიურად აძლევდა ხმას ქართველ დევნილთა დაბრუნების წინააღმდეგ:

• • 2023 წელს რეზოლუციას 100 ქვეყანა დაუჭირა მხარი, 9 წინააღმდეგი იყო, 59 თავი შეიკავა, სომხეთმა კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიიღო;

• • 2022 წელს რეზოლუციას მხარი 95-მა ქვეყანამ დაუჭირა, წინააღმდეგი იყო 12, ხოლო 56-მა თავი შეიკავა. სომხეთმა კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიიღო.

• • 2021 წელს 80 ქვეყანა იყო მომხრე, 14 წინააღმდეგი, 70 თავი შეიკავა, სომხეთმა კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიიღო;

• • 2020 წელს 84 ქვეყანა იყო მომხრე, 13 წინააღმდეგი, 78 თავი შეიკავა, სომხეთმა კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიიღო;

• • 2019 წელს 79 ქვეყანა იყო მომხრე, 15 წინააღმდეგი, 57-მა თავი შეიკავა. სომხეთმა კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიიღო;

• • 2018 წელს 81 ქვეყანა იყო მომხრე, 16 წინააღმდეგი, ხოლო 62-მა თავი შეიკავა. სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა;

• • 2017 წელს 80 ქვეყანა იყო მომხრე, 14 წინააღმდეგი, 61 თავი შეიკავა, სომხეთი წინააღმდეგი იყო;

• • 2016 წელს 76 სახელმწიფო იყო მომხრე, 15 წინააღმდეგი, 64 თავი შეიკავა, სომხეთი წინააღმდეგი იყო.

• • 2015 წელს 75 ქვეყანა იყო მომხრე, 16 წინააღმდეგი, 78-მა თავი შეიკავა. სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა.

• • 2014 წელს 69 ქვეყანა იყო მომხრე, 13 წინააღმდეგი და 79 თავი შეიკავა. სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა.

• • 2013 წელს 62 ქვეყანა იყო მომხრე, 16 წინააღმდეგი, 84 ქვეყანამ თავი შეიკავა. სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა.

• • 2012 წელს 60 ქვეყანა იყო მომხრე, 15 წინააღმდეგი, ხოლო 82 ქვეყანამ თავი შეიკავა. სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა.

• • 2011 წელს 57 ქვეყანა იყო მომხრე, 13 წინააღმდეგი, ხოლო 74 ქვეყანამ თავი შეიკავა. სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა.

• • 2010 წელს 50 ქვეყანა იყო მომხრე, 17 წინააღმდეგი; 86-მა სახელმწიფომ თავი შეიკავა. სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა.

• • 2009 წელს 48 ქვეყანა იყო მომხრე, 19 წინააღმდეგი; 78– თავი შეიკავა; სომხეთმა წინააღმდეგ მისცა ხმა.

• • 2008 წელს 14-მა ქვეყანამ მხარი დაუჭირა რეზოლუციას ქართველი დევნილების დაბრუნების შესახებ (იმ წელს - მხოლოდ აფხაზეთს, ვინაიდან კენჭისყრა გაიმართა 2008 წლის აგვისტოს კონფლიქტამდე), 11-მა სახელმწიფომ ხმა წინააღმდეგ მისცა.

2024 წელს, ისევე როგორც გასულ წელს, რეზოლუციას მხარი დაუჭირეს საქართველოს მოძმე აზერბაიჯანმა და თურქეთმა. რეზოლუციას ასევე დაუჭირეს მხარი უკრაინამ, აშშ-მ, დიდმა ბრიტანეთმა, იაპონიამ, ევროკავშირის წევრმა ქვეყნებმა, მათ შორის გერმანიამ, პოლონეთმა, ლიტვამ, ლატვიამ, ესტონეთმა, ფინეთმა და საფრანგეთმა. საინტერესოა, რომ რეზოლუციას ასევე დაუჭირა მხარი პატარა კუნძულმა ტუვალუმ, რომელმაც პირველად 2011 წელს აღიარა საქართველოს ოკუპირებული რეგიონები „დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად“ და 2014 წელს გააუქმა მთავრობის გადაწყვეტილება. ჩინეთმა წელს თავი შეიკავა რეზოლუციის მხარდაჭერისგან, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველომ ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობა დაამყარა. პეკინმა მსგავსი პოზიცია დაიკავა გასულ წელს, მიუხედავად იმისა, რომ მაშინ ურთიერთობები სტრატეგიულ დონეზე გადავიდა. ეს პოზიცია უნდა შევადაროთ 2022 წელს, როდესაც ჩინეთმა ხმა რეზოლუციის წინააღმდეგ მისცა, არსებითად მხარს უჭერდა რუსეთის ფედერაციის ოკუპანტ ქვეყანას. ჩინეთის ამგვარი ქცევა 2022 წელს მხოლოდ ადასტურებს რიგი პოლიტიკური ექსპერტის ვარაუდს, რომ მოსკოვმა 2022 წლის თებერვალში უკრაინაში რუსეთის შეჭრა პეკინთან „შეათანხმა“. ომი უკვე სამი წელია მიმდინარეობს და მას რუსეთის ფედერაციისთვის რაიმე განსაკუთრებული შედეგი არ მოუტანია, ჩინეთი კი თავის „მოკავშირეს“ საერთაშორისო ასპარეზზე აღარ „ჰყვება თამაშში“. მეორე მხრივ, ჩინეთი დაინტერესებულია საქართველოსთან, როგორც შუა დერეფნის საკვანძო ქვეყანასთან, თანამშრომლობით, რაც უკვე გამოიხატება ჩინელების მზადყოფნაში მონაწილეობა მიიღოს ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობაში. საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ შალვა პაპუაშვილმა, არა შემთხვევით, განაცხადა, რომ ჩინეთის მხრიდან გაერო-ს რეზოლუციის მიღებაზე თავშეკავება „მხარდაჭერის ტოლფასია“: „ზოგიერთი ჩვენი მეგობარი და პარტნიორი ქვეყანა ხანდახან თავშეკავებულ პოზიციას იკავებს და ეს გამოწვეულია იმით, რომ მათაც და საქართველოსაც ზოგჯერ აქვთ კონკრეტული მიდგომები და გადაწყვეტილებები საკუთარი დღის წესრიგიდან გამომდინარე. ამ შემთხვევაში თავშეკავება მხარდაჭერის ტოლფასია“. - აღნიშნა მომხსენებელმა. მათ შორის, ვინც რეზოლუციის მხარდაჭერისგან თავი შეიკავა, არის ისრაელიც, მიუხედავად საქართველოსთან გამოცხადებული „მეგობრობისა“. ეს გასაკვირი არც უნდა იყოს, რადგან ღაზაში მიმდინარე ომის ფონზე, რომელსაც არსებითად თან ახლავს პალესტინელების ხელახლა გაძევება, თავად ისრაელს არ სურს გაეროს რეზოლუციების განხორციელება პალესტინელი ლტოლვილების სახლებში დაბრუნების შესახებ, არც რეზოლუციისა პალესტინის სახელმწიფოს შექმნის შესახებ. ზოგადად, ქართული დიპლომატიის დიდ წარმატებად უნდა ჩაითვალოს ის, რომ 2024 წელს საქართველომ შეძლო რეზოლუციის მხარდაჭერის ყოველწლიური დინამიკის არამარტო შენარჩუნება, არამედ გაზარდა კიდეც, რაც ნიშნავს, რომ აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს დეოკუპაციისა და დევნილთა დაბრუნების დრო სულ უფრო ახლოვდება.