ამ ქვეყნებს აქვთ მსგავსი კოლონიური ისტორია, გაბატონებული ენა ესპანურია, მთავარი რელიგიური მოძრაობა კი კათოლიციზმია. მე-19 საუკუნეში ისინი იზიარებდნენ მსგავს ეკონომიკურ მოდელებსა და პოლიტიკურ რეჟიმებს. ადგილობრივი მოსახლეობა თავისუფლად მოძრაობს რეგიონის მასშტაბით, დოკუმენტებთან და ენასთან დაკავშირებული პრობლემების გარეშე. თუმცა, რატომ არ წავიდა წინ გაერთიანების პროცესი? რატომ არ ჩამოაყალიბა ლათინურმა ამერიკამ ერთი სახელმწიფო, აშშ-ს ან კანადის მსგავსი?

დიდი კოლუმბიის ოცნებები

სინამდვილეში, ამერიკაში ყოფილი ესპანეთის კოლონიების გაერთიანების მცდელობა ახალი იმპერიის ან ფედერაციის ქვეშ განხორციელდა მინიმუმ ორჯერ: 1790-იან და 1820-იან წლებში.

პირველი იდეოლოგი იყო ვენესუელის სამხედრო ლიდერი და რევოლუციონერი ფრანცისკო დე მირანდა. ესპანეთის იმპერიის დასუსტებისა და დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლის კონტექსტში, რომელიც წარმოიშვა კოლონიებში, მირანდამ შესთავაზა რევოლუციონერ ლიდერებს ძალების გაერთიანება.

აქტივისტი რეგიონის მომავალს ხედავდა იმპერიაში, რომელიც მოიცავდა პროვინციებს თანამედროვე არგენტინიდან და ჩილედან მექსიკის ჩათვლით. ბრაზილია, ისევე როგორც საფრანგეთისა და ჰოლანდიის ტერიტორიები, არ იყო მიწვეული ჰიპოთეტურ ძალაუფლებაში შესაერთებლად. შემოთავაზებული იყო შტატის გრან კოლუმბიის დარქმევა ქრისტეფორე კოლუმბის საპატივცემულოდ.

თუმცა მირანდამ ესპანელებთან ომი წააგო. ახალი იდეოლოგი ვენესუელელი სიმონ ბოლივარი გახდა. 1826 წელს ბოლივარმა შესთავაზა გაერთიანება სამხრეთ ამერიკის, ბრაზილიის გარდა, შეერთებული შტატების ხაზით.

თითოეულ სახელმწიფოს უნდა ჰქონოდა თავისი აღმასრულებელი ხელისუფლება და კონსტიტუცია. ავტორმა შესთავაზა ლათინური ამერიკელების მომზადება თვითმმართველობისთვის საყოველთაო უფასო განათლების დანერგვით.

ამ დროისთვის ესპანეთის კოლონიების უმეტესობამ უკვე მოიპოვა დამოუკიდებლობა. ბოლივარმა პოლიტიკური კონსოლიდაცია ახსნა რეგიონის დაცვის აუცილებლობით ბრიტანეთის, შეერთებული შტატების ან ესპანეთის თავისუფლებაზე ახალი თავდასხმებისგან, თუკი ის ოდესმე ძალას აღიდგენდა. სიმონის წინადადება უტოპიური იყო.

რატომ არ გამოვიდა?

პროექტის ავტორმა, თავად სიმონ ბოლივარმა ეს ორი ფაქტორით ახსნა: მოსახლეობის პოლიტიკური გაუნათლებლობა და კოლონიებში განვითარებული ავტოკრატია.

ფაქტია, რომ ინგლისურმა და ესპანურმა ტერიტორიებმა ახალ სამყაროში მიიღო სხვადასხვა კოლონიური მემკვიდრეობა. ამერიკულ კოლონიებს არასოდეს ჰყოლიათ ფეოდალი არისტოკრატები ან ჯარი. კოლონიებში მყოფ ადამიანებს გააჩნდათ კონტროლისა და ძალაუფლების ბერკეტები.

ესპანელებმა ინგლისელებამდე მიაღწიეს ინკებისა და აცტეკების მდიდარ სახელმწიფოებს. სახელმწიფოს პირდაპირი ინტერესი ჰქონდა ამერიკის ხელში ჩაგდებაში. აქ ჩავიდნენ კონკისტადორების ჯარები და არისტოკრატებმა ერთმანეთს გაუნაწილეს ახალი სამყაროს მთელი სიმდიდრე. მათ თან მოიტანეს ევროპის ყველა ფეოდალური სიამოვნება და ფაქტობრივად დააკოპირეს ესპანეთის სტრუქტურა.

შედეგად, ადგილობრივ კაპიტნობის გენერლებში ჩამოყალიბდა ელიტის მცირე ფენა, რომელმაც მეტროპოლიის მხარდაჭერით მთელი ძალა და რესურსი მოახდინა მათ ხელში.

მე-19 საუკუნეში ესპანეთის სისუსტემ ამ ელიტებს საშუალება მისცა შედარებით მარტივად მოეპოვებინათ დამოუკიდებლობა. მათ არ მოუწიათ მოსახლეობის ფართო მასების მიზიდვა განმათავისუფლებელ ომში.

არ იყო საჭირო ხალხისთვის ეკონომიკური და პოლიტიკური დათმობების წასმა. შეერთებულ შტატებში რევოლუციას მასები ამოძრავებდნენ. ლათინურ ამერიკაში - ადგილობრივი ხელისუფლება. რიგითი მოსახლეობა სიღარიბეში იყო და ისტორიული ცვლილებების მხოლოდ მდუმარე მოწმეები გახდნენ. დამოუკიდებლობის მოპოვებამ მათ ცხოვრებაზე გავლენა არ მოახდინა.

თავის მხრივ, პრივილეგირებული სოციალური ჯგუფები არ იყვნენ დაინტერესებული კოლონიების გაერთიანებით, რადგან ეს შეამცირებდა მათ ძალას და ჰპირდებოდა გაურკვეველ მომავალს. სხვათა შორის, სწორედ ამიტომ იყო ამდენი სოციალური არეულობა, გადატრიალება და სამოქალაქო ომი ლათინურ ამერიკაში.

სხვა მიზეზები

ლათინური ამერიკა გაერთიანებულია ენით და რწმენით. მაგრამ სხვა მხრივ ქვეყნები განსხვავდებიან. ინკები, აცტეკები, მაიები და ამერიკის სხვა ხალხები მთლიანად არ გაქრნენ: ისინი გახდნენ ესპანეთის კოლონიების ნაწილი. სხვადასხვა ეთნიკური ჯგუფის ერთ სახელმწიფოში გაერთიანება დღესაც თითქმის შეუძლებელია, რომ აღარაფერი ვთქვათ მე-19 საუკუნეში.

გარდა ამისა, განსხვავებულია ქვეყნების ეკონომიკური განვითარებაც. აფრიკიდან მონები მასობრივად მიჰყავდათ კუბაში პლანტაციებზე სამუშაოდ. მექსიკა ცხოვრობდა თავისი ვერცხლის მაღაროებით - და მონების ნაცვლად ადგილობრივი ინდიელები იყვნენ. არგენტინას ჰყავდა თავისუფალი ფერმერები და გამდიდრდა პირუტყვის მოშენებითა და ხორცის ექსპორტით. ეს ყველაფერი არ შეიძლება ერთიანი ერთი ქვეყნის ფარგლებში გაერთიანდეს.

ამიტომ ლათინური ამერიკის გაერთიანებაზე საუბარი მხოლოდ სალაპარაკოდ დარჩება. საერთო ენა და ტრადიციები არ არის საკმარისი საერთო მომავლის ასაშენებლად.