ჟურნალმა Science-მა ისაუბრა ყველაზე ძლიერ კოსმოსურ სხივზე, რომელიც დედამიწას დაეცა.

ასტრონომთა საერთაშორისო ჯგუფმა აშშ-დან, იაპონიიდან, სამხრეთ კორეიდან, რუსეთიდან და ევროპის ქვეყნებიდან წარმოადგინა დოკუმენტი, სადაც დეტალურადაა აღწერილი ძლიერი კოსმოსური სხივის აღმოჩენა, რომლის ზუსტი წყარო უცნობია. კვლევის შედეგები სტატიის სახით გამოქვეყნდა პრესტიჟულ სამეცნიერო ჟურნალში Science. აღმოჩენის შესახებ მოკლედ არის ნათქვამი Phys.org-ის პრესრელიზში.

კოსმოსური სხივები არის უკიდურესად მაღალი ენერგიის დამუხტული ნაწილაკები არამიწიერი წყაროებიდან, რომელიც, სავარაუდოდ, ირმის ნახტომის გალაქტიკის იქეთაა.

უკიდურესად ენერგიული ნაწილაკი, რიგით მეორე ყველაზე ძლიერი კოსმოსური სხივი, რაც კი ოდესმე დაფიქსირებულა დედამიწაზე, აღმოაჩინეს 2021 წლის მაისში იუტაში (აშშ)Telescope Array ტელესკოპის მასიური ზედაპირული დეტექტორებით.

უჩვეულო მოვლენამ გამოიწვია 507 დეტექტორიდან 23-ის გააქტიურება, რომელიც მდებარეობს დაახლოებით 1000 კვადრატულ კილომეტრზე. სავარაუდოდ პროტონის ენერგია (ან დიდი მუხტის მქონე მძიმე ბირთვის ), რომელიც ეჯახება დედამიწის ატმოსფეროს და იწვევს მეორადი ნაწილაკების „წვიმას“, შეფასებულია 244 ექსაელექტრონვოლტი (პრეფიქსი „exa“ შეესაბამება კვინტილიონს, ან 10-ვ. აყვანილი 18 ხარისხში), ანუ დაახლოებით 40 ჯოული. ეს არის დაახლოებით 40 მილიონჯერ ჯერ მეტი ენერგია, ვიდრე პროტონები, რომლებიც აჩქარდებიან დიდ ადრონულ კოლაიდერში.

ნაწილაკმა გაიარა ირმის ნახტომის გალაქტიკის დისკთან, სადაც არის საკმარისად ძლიერი მაგნიტური ველები, რომლებსაც შეუძლიათ ნაწილაკის ენერგიის გადახრა 244 ექსაელექტრონვოლტისაც კი .

მისი დედამიწაზე შეჯახების სავარაუდო მიმართულება მიუთითებს ლოკალურ სიცარიელეზე - ანუ ამ ადგილებში არ არსებობს აქტიური გალაქტიკა, რომელსაც შეუძლია შექმნას ეს სხივი. თუ ის უფრო შორეული ადგილებიდან მოდის, ენერგიის მნიშვნელოვან ნაწილს დაკარგავდა.

როგორც ავტორები წერენ, კოსმოსური სხივის წარმოშობას შეიძლება ჰქონდეს სამი შესაძლო ახსნა. ჯერ ერთი, ნაწილაკი შეიძლება გადახრილიყო უფრო ძლიერი მაგნიტური ველით, მეორეც, მისი წყარო შეიძლება იყოს ამოუცნობი კოსმოსური ობიექტი ადგილობრივ გალაქტიკათშორის სივრცეში. დაბოლოს, მისი არსებობა შეიძლება მიუთითებდეს თანამედროვე ნაწილაკების ფიზიკაში არსებულ ხარვეზებზე. მაგალითად, მაღალი ენერგიის პროცესს შეუძლია წარმოქმნას უცნობი ტიპის პირველყოფილი ნაწილაკი, რომელიც ინარჩუნებს თავის ენერგიას უფრო შორეული აქტიური გალაქტიკებიდან ფრენის დროს.

1991 წელს იუტას უნივერსიტეტის მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ყველაზე მაღალი ენერგეტიკული კოსმოსური სხივი, რაც კი ოდესმე დაფიქსირებულა (დაახლოებით 300 ექსაელექტრონვოლტი) და ნაწილაკს Oh-My-God (ო, ღმერთო ჩემო)დაარქვეს. მეორე ყველაზე ძლიერ კოსმოსურ სხივს ეწოდა "ამატერასუ" მზის ქალღმერთის პატივსაცემად იაპონური მითოლოგიიდან.