ახალი მოწყობილობა მეცნიერებს დედამიწის მსგავსი პლანეტების მოძიების უნიკალურ შესაძლებლობას მისცემს.

ჰავაის კეკის ობსერვატორიამ გამოსცადა ახალი სპექტრომეტრი, სახელწოდებით Keck Planet Finder. სწორედ მან გააკეთა იუპიტერის უცნაური ახალი გამოსახულება, რომელიც, მეცნიერთა აზრით, დაეხმარება მათ დედამიწის მსგავსი პლანეტების იდენტიფიცირებაში, რომლებიც ბრუნავენ შორეულ ვარსკვლავების გარშემო.

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ახალი მოწყობილობა, რომელიც კეკის ობსერვატორიის ერთ-ერთ ტელესკოპზე იყო დაინსტალირებული, რევოლუციას მოახდენს არამიწიერი სიცოცხლის ძიებაში. მოწყობილობა სრულფასოვან მუშაობას 2023 წლის გაზაფხულზე დაიწყებს.

ახალი ტელესკოპზე სპექტრომეტრის დამონტაჟების შემდეგ, მეცნიერები მიიღებენ პირველ სურათებს, ამას ეწოდება "პირველი სინათლის დანახვა". სპექტრომეტრი შექმნილია სინათლის სპექტრის, ანუ ხაზების შესასწავლად, რომლებიც დამოკიდებულია გამოსხივების ტალღის სიგრძეზე და სიხშირეზე. სწორედ იუპიტერის სპექტრულმა გამოსახულებამ შექმნა ახალი Keck Planet Finder ინსტრუმენტი, რომელიც არის მსოფლიოში ყველაზე ძლიერი სპექტრომეტრი სინათლის ხილული ტალღის სიგრძისთვის.

სინათლის სპექტრის გამოყენებით მეცნიერებს შეუძლიათ გაიგონ, რისგან შედგება ვარსკვლავებისა და პლანეტების ატმოსფერო. ზოგიერთი ქიმიური ელემენტი, რომლის აღმოჩენაც შესაძლებელია სპექტრომეტრის გამოყენებით, შეიძლება იყოს ბიოსიგნალები, ანუ ამ პლანეტებზე სიცოცხლის არსებობის ნიშნები.

პლანეტები, რომლებიც დედამიწის მსგავსია, ძალიან მცირეა, ამიტომ მათი აღმოჩენა ძალიან რთულია. მეცნიერები თვლიან, რომ მზის მსგავს ყოველ მეხუთე ვარსკვლავს აქვს ასეთი პლანეტა და ის ბრუნავს ისეთ მანძილზე, რომელიც საშუალებას აძლევს ამ პლანეტას ჰქონდეს თხევადი წყალი ზედაპირზე. წყალი კი სიცოცხლეა.

იუპიტერის სპექტრული გამოსახულების გარდა, Keck Planet Finder-ის ინსტრუმენტმა იგივე სურათი გადაიღო ვარსკვლავ 51 პეგასუსზე, რომელიც მდებარეობს პეგასის თანავარსკვლავედში. მზის მსგავსი ვარსკვლავის ორბიტაზე მოძრაობს პლანეტა 51 Pegasi b, რომელიც პირველი ეგზოპლანეტაა, რომელიც მზის მსგავსი ვარსკვლავის გარშემო 1995 წელს აღმოაჩინეს.

თავიდან მეცნიერებს სჯეროდათ, რომ ეს პლანეტა დედამიწის მსგავსი იყო, მაგრამ მოგვიანებით გაირკვა, რომ ეს არის ცხელი იუპიტერი, ანუ ჩვენი იუპიტერის მსგავსი გაზის გიგანტი. მეცნიერები თვლიან, რომ Keck Planet Finder მოძებნის და შეისწავლის დედამიწის მსგავს პლანეტებს წარმოუდგენელი სიზუსტით.

ამისათვის გამოყენებული იქნება დოპლერის ეფექტი მასპინძელი ვარსკვლავის რადიალური სიჩქარის გასაზომად დროთა განმავლობაში. ვარსკვლავის მოძრაობა აჩვენებს ნებისმიერი პლანეტის გრავიტაციულ ძალას, რომელიც ბრუნავს მის გარშემო. ვარსკვლავი ირხევა, თუ ორბიტაზე პლანეტებია, რადგან ისინი ყველა ბრუნავს მასის საერთო ცენტრის გარშემო, რომელიც დაშორებულია ვარსკვლავის მასის ცენტრისგან.

Keck Planet Finder ეძებს ამ რხევას ვარსკვლავში, რომლის შესწავლაც ასტრონომებს შეუძლიათ. მიღებული მონაცემების წყალობით მეცნიერებს შეეძლებათ დაადგინონ ეგზოპლანეტების მასა, ზომა და სიმკვრივე, რომლებიც შორეულ ვარსკვლავების გარშმო ბრუნავენ. ნაკლებად მასიური პლანეტები, როგორიც დედამიწაა, იწვევენ პატარა ვარსკვლავურ რყევებს, მაგრამ ახალ სპექტრომეტრს შეუძლია ასეთი მოძრაობების დაფიქსირება მაღალი სიზუსტით.