მიუხედავად იმისა, რომ კოვიდ 19-ის მაჩვენებელმა მკვეთრად დაიკო, ალბათ დამეთანხმებით, რომ კოვიდ 19 დღეს ისევ აქტიურად განიხილება მოსახლეობაში და მნიშშვნელოვანია ყველასთვის, თუ როგორ კორელაციაში იმყოფება იგი სხვადასხვა დაავადებებთან. დღეს სწორედ მინდა გესაუბროთ ერთ-ერთი დაავადების-კავასაკის და კოვიდ 19-ის შესახებ.რატომ არის მნიშვნელოვანი კავასაკის დაავადების შესახებ ინფორმაციის ფლობა?
- შემთხვევების გახშირება
- ისტორიის და გამოკვლევის აუცილებლობა
- დიაგნოზის არარსებობა მუდმივი ინვალიდობა
- მარტივი პრობლემებიც საჭიროებს დიაგნოზის დაზუსტებას
- აუცილებელია გახდეს სასწავლო გეგმის ნაწილი!
კოვის 19– ის შესახებ ახალმა ინფორმაციამ გარკვეულწილად შეცვალა ჩვენი წარმოდგენა იმის შესახებ, რომ თითქოს ეს ვირუსი მნიშვნელოვნად არ აზიანებს ბავშვებს. ეს მოსაზრება შეიცვალა მას შემდეგ, რაც გაერთიანებული სამეფოდან გამოქვეყნდა ცნობები კრიტიკულად მძიმედ დაავადებული ბავშვების მცირე რაოდენობის შემთხვევების შესახებ, რომლებიც უჩვეულო სიმპტომებით გამოირჩეოდნენ. რამდენიმე კვირაში, ნიუ-იორკში და აშშ რამდენიმე სხვა შტატში აღწერეს ავადმყოფი ბავშვების სიმპტომოკომპლექსი, რომელსაც უწოდეს
“პედიატრული მულტისისტემური ანთებითი სინდრომი" ან PMIS.
ამ შემთხვევებიდან ზოგი იშვიათ ანთებით დაავადებას ჰგავდა, სახელწოდებით კავასაკის დაავადება (Kawasaki Disease).
რა არის ბავშვთა მულტისისტემური ანთებითი სინდრომი (PMIS) და რატომ ფიქრობენ ექიმები რომ ეს დაკავშირებულია COVID-19- თან?2020 წლის 27 აპრილს გაერთიანებულმა სამეფომ გამოაქვეყნა ინფორმაცია რამდენიმე კრიტიკულად მძიმე ბავშვის შესახებ, რომელთაც ჰქონდათ კავასაკის დაავადების და კავასაკის შოკის სინდრომის რამდენიმე კლინიკური მახასიათებელი.მალევე, ევროპის მასშტაბით და შეერთებულ შტატებში ანალოგიური შემთხვევების შესახებ გამოჩნდა შეტყობინებები.PMIS– ის პაციენტებს დაუდასტურდათ COVID-19 და ზოგიერთს კი აღმოაჩნდათ ანტისხეულები, რაც აჩვენებს, რომ მათ ადრე ჰქონდათ ინფექცია. პაციენტთა მნიშვნელოვან რაოდენობას დაუდასტურდა COVID-19.
- PMIS– ის დროს აღმოჩენილია მწვავე ანთების მტკიცებულება, რომელიც კავასაკის დაავადებას ჰგავს და ისევე როგორც კდ, PMIS– ს მქონე ბავშვებსაც ჰქონდათ ჰექტიური ტემპერატურა, კონიუნქტივიტი და გამონაყარი.
- ჩატარდა კვლევა ბავშვებსა და მოზარდებში, პარიზის, საუნივერსიტეტო საავადმყოფოს პედიატრიულ განყოფილებაში, საფრანგეთი, 2020 წლის 27 აპრილიდან 11 მაისამდე.
- ნაზოფარინგეალური ტამპონებით პროსპექტული ტესტირება ჩატარდა SARS-CoV-2– ზე ტრანსკრიპციული – პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციის გამოყენებით (RT-PCR) და სისხლის ნიმუშების შემოწმება მოხდა ვირუსის IgG ანტისხეულებზე.
- 21 ბავშვს და მოზარდს აღენიშნა კავასაკის დაავადების სიმპტომატიკა 15 დღის განმავლობაში, 12 აფრიკული წარმოშობის.
- 21 პაციენტს აღენიშნებოდა კუჭ-ნაწლავის სიმპტომები დაავადების ადრეულ ეტაპზე და ანთებითი მარკერების მაღალი დონე, 19-ს ჰქონდა SARS-CoV-2 ბოლოდროინდელი ინფექციის მტკიცებულება.
- ამ კვლევაში დაავადებულ ბავშვებსა და მოზარდებში უმრავლეს ნაწილს ჰქონდა კუჭ-ნაწლავის სიმპტომები, კავასაკის დაავადების შოკის სინდრომი.
- Kawasaki- ს მსგავსი მრავალსისტემური ანთებითი სინდრომის აფეთქება პარიზის რაიონში ბავშვებსა და მოზარდებში სავარაუდოდ დაკავშირებული იყოს SARS-CoV-2- თან.
PMIS პაციენტების ასაკი უფროსია, ვიდრე კავასაკის დაავადების ტიპიური პაციენტები. მათი ზოგიერთი სისხლის ტესტი, მათ შორის ანთების მარკერები, უფრო პათოლოგიურია, ვიდრე კავასაკის დაავადების მქონე პაციენტები.მუცლის ძლიერი ტკივილი და დიარეა PMIS– ის კიდევ ერთი ხშირი სიმპტომია. ჯერჯერობით, ჩვენ ვიცით ამ ორ დაავადებას შორის მსგავსება, მაგრამ არ გვაქვს საკმარისი ინფორმაცია, რომ განსხვავება სრულად გავიგოთ.
რა არის კავასაკის დაავადება და როგორ გამოვლინდება კავასაკის დაავადება ბავშვებში? კავასაკის დაავადება (KD) არის ვასკულიტის ფორმა, ვითარდება სისხლძარღვები სისტემური ანთება მთელს სხეულში.ძირითადად აღენიშნებათ 5 წლამდე ასაკის ბავშვებს.ბავშვებში გულის დაავადებების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი.იგი გამოვლინდება შემდეგი ნიშნებით:
- კოჭლობა
- აგზნება
- შეშუპება
- ტკივილი
- მოძრაობის შეზღუდვა
- აქტივობის დაქვეითება
- კიდურის დაზოგვა/სრული შეზღუდვა
- კიდურის ფერის შეცვლა
- ცხელება
- გამონაყარი
- ცუდად გრძნობს თავს
ეპიდემიოლოგიური კუთხით, რომ განვიხილოთ კავასაკის დაავადება უნდა გავითვალისწინოთ აუცილებლად შემდეგი ასპექტები:
- დაავადება პირველად აღწერა ტომისაკავ კავასაკიმ 1961 წლის იანვარში, ტოკიოს წითელი ჯვრის საავადმყოფოში.
- ოთხი წლის ბავშვში, გამონაყარითა და ცხელებით.
- კავასაკის დაავადებით უფრო მეტად ავადდებიან ბიჭები, ვიდრე გოგონები
- უფრო ხშირია აზიური ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენლებში, განსაკუთრებით იაპონელებში.
- ითვლება, რომ აზიის პოპულაციებში უფრო მაღალი სიხშირე დაკავშირებულია გენეტიკურ მგრძნობელობასთან
ეტიოლოგია და პათოგენეზი:კონკრეტული მიზეზი უცნობია. არსებობს სარწმუნო ახსნა: შეიძლება გამოწვეული იყოს ინფექციით, რომელიც იწვევს შეუსაბამო იმუნოლოგიურ კასკადს გენეტიკურად განწყობილ ბავშვებში.პათოგენეზი რთულია და არასრულად არის შესწავლილი. გენეტიკური მგრძნობელობა ვლინდება მსოფლიოში იაპონური წარმოშობის ბავშვებში და ასევე დაზარალებული ოჯახის ახლო და ოჯახის უფროს წევრებში სიხშირით.უცნობი რჩება ზუსტი გენეტიკური წვლილი. გენომის ფართო ასოციაციურმა კვლევებმა და ინდივიდუალურ კანდიდატ გენებზე ჩატარებულმა კვლევებმა ხელი შეუწყო კონკრეტული ნუკლეოტიდის პოლიმორფიზმის (SNP) იდენტიფიცირებას, რაც ძირითადად იმუნური მარეგულირებელი ფუნქციების გენებში გვხვდება. SNGR– ები FCGR2A, CASP3, BLK, ITPKC, CD40 და ORAI1– ში უკავშირდება მგრძნობელობას, პროგნოზს და კორონარული არტერიის ანევრიზმების განვითარების რისკს.
სიმპტომები, რომლებიც კავასაკის დაავადების დროს გამოვლინდება შესაძლოა 3 ფაზად დავყოთ. თითოეული ფაზისთვის დამახასიათებელია შესაბამისი სიმპტომოკომპლექსი:
1 ფაზის დროს ჩვენ ვხვდებით შემდეგ სიმპტომებს:
- ცხელება
- წითელი თვალები
- გამონაყარი
- წითელი, მშრალი, დახეთქილი ტუჩები და უკიდურესად წითელი, რელიეფური ენა
- ერითემა და შეშუპება
- ლიმფადენოპათია
- გაღიზიანება
2 ფაზაში კი შემდეგი სიმპტომები აღინინება:
- ხელების და ფეხების კანის აქერცვლა განსაკუთრებით თითების და თითების წვერების, ხშირად დიდ ფურცლებივით
- სახსრების ტკივილი
- დიარეა
- ღებინება
- მუცლის ტკივილი
3 ფაზის მიმდინარეობისთვის დამახასიათებელია:
- ნიშნები და სიმპტომები ნელ-ნელა ქრება, თუ გართულებები არ განვითარდება. ეს შეიძლება გაგრძელდეს რვა კვირით, სანამ ენერგიის დონე კვლავ ნორმალურად გამოიყურება.
გამოკვლევის დროს გასათვალისწინებელია შემდეგი ფაქტორები:
თვითშეგრძნება, ტემპერატურა, შეშუპება, სისუსტე. ასევე დიაგნოზის სწორი დასმისთვის აუცილებელია დეტალური ანამნეზის შეგროვება და საფუძვლიანი ფიზიკური გამოკვლევა.
ხუთი დღის განმავლობაში ცხელება და პლუს 5-4 დიაგნოსტიკური კრიტერიუმი უნდა არსებობდეს დიაგნოზის დასასმელად: ტუჩების ან პირის ღრუს ერითემა, გამონაყარი მაგისტრალზე, ხელების ან ფეხების შეშუპება ან ერითემა, წითელი თვალები, შეშუპებული ლიმფური კვანძი კისერზე მინიმუმ 15 მმ. გამოკვლევები: ელექტროკარდიოგრამა, ექოკარდიოგრამა, ულტრაბგერითი, შარდის ანალიზი, ანგიოგრაფია.
კავასაკის დაავადებაზე საუბრის დროს უნდა განვიხილოთ ასევე კავასაკის შოკის სინდრომი: ზოგჯერ შესაძლოა განვითარდეს კავასაკის დაავადების შოკის სინდრომი (KDSS). ასოცირდება ანთების უფრო მწვავე ლაბორატორიულ ნიშნებთან და კორონარული არტერიის დარღვევების, მიტრალური უკმარისობის და მიოკარდიუმის გახანგრძლივებული დისფუნქციის უფრო მეტ რისკთან. ამ პაციენტებს შეიძლება ჰქონდეთ რეზისტენტობა იმუნოგლობულინით თერაპიის მიმართ და მოითხოვონ დამატებითი ანთების საწინააღმდეგო მკურნალობა.
მკურნალობა:
- ბავშვები საავადმყოფოში უნდა მკურნალობდნენ და ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც ამ დაავადების გამოცდილება აქვს
- ინტრავენური იმუნოგლობულინი (IVIG) არის კავასაკის დაავადების სტანდარტული მკურნალობა
- ასპირინით თერაპია, კორტიკოსტეროიდები (KD– ს მწვავე ფაზაში)
გართულებები:
- კორონარული არტერიის ანევრიზმა
- სისხლძარღვების, ჩვეულებრივ კორონარული არტერიების ანთება, რომლებიც სისხლით ამარაგებენ გულს
- გულის კუნთის ანთება
- გულის სარქვლის პრობლემები
პროგნოზი:
- ადრეული მკურნალობის დროს მწვავე სიმპტომების სწრაფი აღდგენაა მოსალოდნელი, კორონარული არტერიის ანევრიზმების რისკი მნიშვნელოვნად მცირდება. მკურნალობის დროს, სიკვდილის რისკი ასევე მცირდება 0.17% -მდე.
- არანამკურნალევი, კავასაკის დაავადების მწვავე სიმპტომები განკურნებადია (ანუ პაციენტი საბოლოოდ გამოჯანმრთელდება).
- მკურნალობის გარეშე, კორონარული არტერიის ანევრიზმები გვხვდება 25% -მდე და დაახლოებით 1% იღუპება.
- ადამიანები, რომლებსაც ჰქონდათ კორონარული არტერიის ანევრიზმა კავასაკის დაავადების შემდეგ, საჭიროებენ მთელი ცხოვრების განმავლობაში კარდიოლოგიურ მონიტორინგს სპეციალიზირებული ჯგუფების მიერ
- მიოკარდიუმის ინფარქტის მრავალი შემთხვევას ახალგაზრდებში ახლა კავასაკის დაავადებას უკავშირდება, რომელიც ბავშვობაში დიაგნოზირებული არ დარჩენილა.
