ფსიქოლოგია პარეიდოლია 2021, 21 თებერვალი, 17:15
ალბათ ცხოვრებაში ერთხელ მაინც გქონიათ შემთხვევა, როდესაც შეგიმჩნევიათ მთვარეზე, ღრუბლებში, ანდა კედელზე, ფანჯრების და კარების მარტივ განლაგებაში, დაძველებულ ბოსტნეულში და დამწვარ ტოსტშიც კი ადამიანის სახე და ეჭვი შეგპარვია საკუთარ თავში, ნუ იღელვებ, ეს ადამიანის ჩვეული მახასიათებელია. საინტერესოა რა იმალება ჩვენი სურვილის უკან, დავინახოთ სახეები ჩვენს გარშემო არსებულ ობიექტებში. ადამიანთა უმეტესობას არც კი გაუგიათ პარეიდოლიის შესახებ, თუმცა დარწმუნებული ვარ თითოეულ ჩვენგანს განუცდია ის. პარეიდოლია არის ფსიქოლოგიური ფენომენი, როდესაც გონება რეაგირებს სტიმულზე რაიმე სახის იმ ნაცნობი ნიმუშის (ხმა, გამოსახულება) აღქმით, რომელიც სინამდვილეში არ არსებობს. ის ერთ დროს მიიჩნეოდა ფსიქოზის სიმპტომად, მაგრამ ის ახლა ცნობილია თითოეული დამიანისთვის დამახასათებელ ჩვეულ მოვლენად. პარეიდოლიის ნიმუშები უამრავია. მათი უმეტესობა მოიცავს ნაცნობი სახის, ან ფორმის ნახვას ობიექტებში, რომლებსაც ისინი არ შეიცავენ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს შეიძლება უცნაურად გეჩვენოთ, ანდა სრულად უსარგებლოდ, სიმართლე ისაა რომ პარეიდოლიის არსებობა იმის ნიშანია, რომ ჩვენი ტვინი სწორად მუშაობს. ევოლიციამ ის მოამზადა ჩვენს გარშემო არსებული ნიმუშების შესამჩნევად. ეს ერთგვარი მექანიზმია, რომელიც ადამიანს სასტიკ, ველური ცხოველებით სავსე გარემოში გადარჩენაში ეხმარებოდა. პარეიდოლია შეიძლება დაკავშირებული იყოს როგორც მხედველობით, ასევე სმენით სისტემასთან. ადამიანმა შეიძლება გაიგონოს დამალული შეტყობინება მუსიკალურ ჩანაწერში, ან გაიგონოს ხმა, მუსიკა, შემთხვევით ხმაურში. მაგ. კონდიციონერის ან ვენტილატორის ხმაში. მაგრამ ყველაზე საინტერესო ისაა, თუ რატომ ხდება ეს ფენომენი. ნეიროვიზუალიზაციის კვლევების დიდმა რაოდენობამ გამოავლინა, რომ ჩვენი ტვინის იგივე უბნები აქტიურდება ადამიანის სახის ამოცნობისას და ასევე, როცა ადამიანის სახის ნიმუშს აღვიქვამთ ჩვენს გარშემო არსებულ ობიექტში. მაგალითად წრის მსგავსი გამოსახულებაც კი, რომელსაც ორი წერტილი და მრუდი აქვს ინფორმაციას აწვდის ჩვენს ტვინს და მას ადამიანის სახედ აღიქვამს. მეცნიერები მივიდნენ იმ დასკვნამდე, რომ ყველა ერთნაირად არ განიცდის ამ უჩვეულო ფენომენს. ის უფრო მეტად დამახასიათებელია რელიგიური ადამიანებისთვის, ან მათთვის ვისაც ზებუნებრივი ძალების სჯერათ. კვლევები აჩვენებს რომ ნევროზულ და ნეგატიურ ხასიათზე მყოფი ადამიანები უფრო მიდრეკილნი არიან განიცადონ პარეიდოლია. ეს იმიტომ, რომ ისინი მომართულნი არიან საფრთხის შემჩნევისკენ. 67 შეფასება არ არის
|