რას აკეთებს ჩვენთვის ტვინი

ჩვენი აზროვნება განსაზღვრავს ჩვენს ქმედებებს, მისწრაფებებს და შეიძლება ითქვას წარმართავს ადამიანის მთელ ცხოვრებას, განაპირობებს მის არსს და ბედ-იღბალსაც კი. დღეს ბევრს საუბრობენ უზნაძის განწყობის თეორიაზე, რომელსაც ასევე აზროვნება განაპირობებს. მიუხედავად იმისა, რომ ვიცით აზროვნების მნიშვნელობა, იმ ორგანოს ჯანმრთელობაზე, რომელიც აზროვნებაზეა პასუხისმგებლი, რატომღაც ნაკლებად ვამახვილებთ ყურადღებას, ვიდრე სხვა ორგანოების ჯანმრთელობაზე.

”ჩვენ ხომ მართლაც არასოდეს გვიფიქრია ტვინის შესახებ ბოლო დრომდე, ასე გვეგონა გული იყო მთავარი და სხვა ორგანოები, მაგრამ ტვინი ყოველთვის შავი ყუთი იყო ”. ამბობს დოქტორი გუფთა, ამერიკელი ნეიროქირურგი, სამედიცინო რეპორტიორი და მწერალი. "ჩვენ ვხედავთ მტკიცებულებებს, რომ ცხოვრების წესის შეცვლამ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესა ტვინის ჯანმრთელობა და ტვინის დაავადებაც კი შეცვალა".

დოქტორი გუფთა გრედის მემორიალის საავადმყოფოში ნეიროქირურგიის სამსახურის ასოცირებული უფროსია ატლანტაში, ჯორჯია. ის არის ემორის უნივერსიტეტის სამედიცინო სკოლის ასოცირებული პროფესორი და სიენენ-ის (CNN) მთავარი სამედიცინო კორესპოდენტი. გუფთა ცნობილია არაერთი სატელევიზიო გამოსვლით ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ თემებზე. კორონავირუსის 2020 პანდემიის დროს, იგი ხშირად მონაწილეობს კრიზისის გაშუქების რეპორტაჟებში CNN-ზე, ასევე ანდერსონ კუპერის ყოველკვირეულ გადაცემაში, ის არის პრაქტიკოსი ნეიროქირურგი, რომელიც ხსნის სიმსივნეებს და ანევრიზმებს ამ "შავ ყუთში", რა ტაქტიკა მუშაობს თავად დოქტორ გუფთასთვის.

ჯული სტიუარტისთვის მიცემულ ინტერვიუში ის გვიზიარებს თავის საყვარელ რჩევებსა და სტრატეგიებს - ძირითადად რა უნდა გავაკეთოთ ჩვენს სხეულთან, კვებასთან და გონებრივ ენერგიასთან დაკავშირებით, რათა შევინარჩუნოთ გონებრივი სიჯანსაღე. აი როგორ უნდა მოხდეს ეს:

1) ჩათვალეთ უმოქმედობა დაავადებად

”ყოველთვის, როცა დაჯდომას ვაპირებ, საკუთარ თავს ვეკითხები: ახლა ჯდომა მჭირდება?” დოქტორი გუფთა ამბობს. ”ჩემს ოფისში სკამი არ მაქვს. თუ შეხვედრების, სატელეფონო ზარების და სხვა აქტივობების დროს შეგიძლიათ დგომა ან სიარული, გააკეთეთ ეს. იფიქრეთ უმოქმედობაზე, როგორც დაავადებაზე და არა ვარჯიშზე, როგორც მკურნალობაზე“, ამბობს ის.

2) ყოველთვის მზად იყავით ვარჯიშისთვის

ვარჯიში აძლიერებს ტვინში სისხლის მიმოქცევას, ანელებს ანთებას და ხელს უწყობს ტვინის ახალი უჯრედების ზრდას. კვირაში მინიმუმ 150 წუთი გჭირდებათ. "სადაც არ უნდა ვიყო, მე თან მაქვს სპორტული ფეხსაცმელი, საცურაო კოსტუმი და სავარჯიშო რეზინის ზონრები", - ამბობს დოქტორი გუფთა. ის ინახავს განტელებს მის საძინებელში და კაბინეტში აქვს შტანგა.

3) იარეთ, ისაუბრეთ, იწუწუნეთ

იარეთ მეგობართან ერთად და ისაუბრეთ თქვენს პრობლემებზე. ეს არის ტვინის ტრიფექტა, ანუ სამმაგი ეფექტი: მოძრაობა, სოციალიზაცია და სტრესის მოხსნა. "ამ სამი რამის კეთებას საბოლოო ჯამში მივყავართ ტვინის მნიშვნელოვან დეტოქსიკაციამდე", - ამბობს დოქტორი. ”ადრე სრულიად მარტო ვვარჯიშობდი, მაგრამ მეგობრებთან ერთად სიარულმა ნამდვილად შეცვალა ჩემი ტვინის ჯანმრთელობა. მე ვგრძნობ ამას.”

4) მიაწოდეთ თქვენს თავს სწორი საწვავი უკეთესი ფოკუსირებისთვის

თქვენი ტვინის დასაცავად საჭიროა სისხლში შაქრის კონტროლი. ზედმეტი შაქარი შეიძლება ტოქსიკური იყოს და გახდეს თქვენი ნეირონების სიკვდილის მიზეზი, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს კოგნიტური ფუნქციების დაქვეითება. დოქტორმა გუფთამ ეს საკუთარ თავზე გამოსცადა, როდესაც მან დიეტის დროს უარი თქვა შაქარზე და ნახა, რომ მისი "შემეცნებითი დღე" (პროდუქტიულობის დრო) - გაიზარდა.

დოქტორი გუფთა გვირჩევს ტვინის ჯანმრთელობის გლობალური საბჭოს კრიტერიუმების გამოყენებას, რათა განვასხვავოთ, თუ რა სახის საკვებს მივანიჭოთ პრიორიტეტი. ქვემოთ მოყვანილ ჩამონათვალში ვნახავთ რა შედის A სიაში, B და C სიებში:

A სიის საკვების ჩამონათვალი - მოიხმარეთ ისინი რეგულარულად:

• ახალი ბოსტნეული, განსაკუთრებით ფოთლოვანი მწვანილეული
• კენკროვანები
• თევზი და ზღვის პროდუქტები (მაგრამ არა შემწვარი!)
• ჯანმრთელი ცხიმები, როგორიცაა პირველი გამოწურვის ზეითუნის ზეთი
• ავოკადო, მთელი კვერცხი
• ნიგოზი და თხილეული

B ჩამონათვალის საკვები - ჩართეთ ეს საკვები თქვენს რაციონში:

• ლობიო და სხვა პარკოსნები
• ცოცხალი ხილი (კერკრასთან ერთად, რომელიც ზემოთ ვახსენეთ)
• დაბალი შაქრის მქონე, უცხიმო რძის პროდუქტები, როგორიცაა ჩვეულებრივი მაწონი და ხაჭო
• შინაური ფრინველი
• დაუმუშავებელი მარცვლეული

C ჩამონათვალის საკვები - შეზღუდეთ ისინი:

• შემწვარი პროდუქტები
• საკონდიტრო ნაწარმი, შაქრიანი საკვები
• დამუშავებული საკვები
• წითელი ხორცის პროდუქტები, როგორიცაა ბეკონი, სალამი, ჰოთ-დოგები
• წითელი ხორცი, როგორიცაა საქონლის ხორცი, ცხვრის ხორცი, ღორის ხორცი
• ცხიმიანი რძე, რომელიც შეიცავს გაჯერებულ ცხიმებს, როგორიცაა ყველი და კარაქი
• მარილი (მის ნაცვლად გამოიყენეთ ლიმონის წვენი, სანელებლები ან ძმარი)

5) მიირთვით ნამდვილი საკვები და არა სხვადასხვა ნუტრიენტები ან საკვები დამატებები.

დოქტორი გუფთა თავს არიდებს დანამატების უმეტესობას. ნამდვილი საკვები შეიცავს უამრავ კომპონენტს, რომლებიც ეხმარება სასარგებლო ინგრედიენტებს (მაგალითად, ომეგა -3 ცხიმოვანი მჟავები), რომლებიც თქვენი სხეულის გავლით გეხმარებიან რეცეპტორების განბლოკვაშიც კი. ამ სასარგებლო ინგრედიენტებს შეუძლიათ შეასრულონ თავიანთი სამუშაო. ექიმები ამას "ანტურაჟის (გარემოცვის) ეფექტს" უწოდებენ. ნამდვილი საკვები კი, მაგალითად თევზის სახით, უკეთესია ტვინის ჯანმრთელობისთვის, ვიდრე დანამატები, როგორიცაა თევზის ზეთის კაფსულები.

6) დალიეთ ჭამის ნაცვლად

"ხშირად ვურევთ წყურვილს შიმშილში" - ამბობს დოქტორი გუფთა. ”ზომიერმა დეჰიდრატაციამაც კი შეიძლება გამოიწვიოს თქვენი ენერგის ბლოკირება და ტვინის რიტმის დარღვევა.” თქვენი ტვინი, უპირველეს ყოვლისა, წყლისგან შედგება და თუნცად 2 პროცენტიან დეჰიდრატაციას შეუძლია გავლენა მოახდენოს მეხსიერებაზე, აღქმის სიჩქარეზე და ანალიტიკურ აზროვნებაზე. დოქტორ გუფთას თან დააქვს 60 უნციიანი წყლის ბოთლი და მისი ბოლომდე დალევა ყოველდღიური ამოცანად აქცია.

7) დაუთმეთ დრო თქვენს მეგობრებს

"მთელი ცხოვრების მანძილზე ინდულგენციად ვთვლიდი სოციალურ აქტივობებს და მსგავს მოვლენებს, ახლა უკვე აღარ" - ამბობს დოქტორი გუფთა. ახლა ის პრიორიტეტს ანიჭებს ურთიერთობებს, მისი სახლი გრანდ ცენტრალის მსგავსად ღიაა მისი მეგობრებისთვის, მისი მეუღლის მეგობრებისთვის და მისი სამი ქალიშვილის მეგობრებისა და მათი მშობლებისთვის. ”ხალხს ვუშვებ. მე აღმოვაჩინე - ეს ნამდვილად მოიცავს ტვინის ყველა ნაწილს - და მე გარკვეულწილად ვხვდები რა მიზანია ამაში, ადამიანებთან დროის გატარება, მათი ცხოვრების გამოცდილების გაზიარება და მათი საკუთარ ცხოვრებაში შემოშვება მნიშვნელოვანია. კვლევამ აჩვენა, რომ უფრო დიდი სოციალური წრის მქონე ადამიანები უკეთესად არიან დაცულნი ალცჰეიმერთან ასოცირებული კოგნიტური დაქვეითებებისგან, ვიდრე უფრო მცირე სოციალური წრის მქონე ადამიანები.

8) სცადეთ ბუშტის მეთოდი

დოქტორი გუფთა ახორციელებს ანალიტიკურ მედიტაციას, ტექნიკას, რომელიც მან თვით დალაი ლამასგან ისწავლა. თუმცა, ორივე აღიარებს, რომ მედიტაცია რთულია. დახუჭული თვალებით იფიქრეთ პრობლემაზე, რომლის მოგვარებასაც ცდილობთ და შეეცადეთ გამოყოთ ის ყველაფრისგან, დიდი ზომის ბუშტში მოთავსებით. ეს დაგეხმარებათ პრობლემის სხვა ემოციებისგან იზოლირებაში და მის ლოგიკურად მოგვარებაში, ამბობს ის.

9) ტვინის ხანგრძლივი ჯანმრთელობისთვის შეინარჩუნეთ „იკიგაი“

„იკიგაი“ (Ikigai) არის იაპონური სიტყვა, რაც ნიშნავს "შენი არსებობის არსს"; მას აქტიურად იყენებენ ოკინავაში, სადაც დემენციის მაჩვენებლები დაბალია. დოქტორი გუფთა ამბობს, რომ ძალა მიზნის ჩამოყალბებაშია. თავისი ახალი წიგნის გამოკვლევისას, მან, დაადგინა, რომ, როგორც წესი, მოქმედებები წინ უსწრებდა აზრებს. ”ეს უბრალოდ საქმიანობაა, რომელიც გაინტერესებს და მასში პოულობ მიზანს, იქნება ეს მოხალისეობა, მწვრთნელობა, მუსიკა, წერა, ხელოვნება თუ სხვა რამ.” ის ამბობს, რომ საკუთარ მნიშვნელობას იძენს ხალხის დახმარებით, სამედიცინო ინფორმაციის გაზიარებით თუ პაციენტების მკურნალობით, ასევე მის ოჯახსა და მეგობრებთან ურთიერთობებში.

საბოლოო აზრი თავის ტვინის ჯანმრთელობაზე და ალცჰეიმერის დაავადებაზე

"ხალხი ხშირად მეკითხება, უნდა ჩაუტარდეს თუ არა ტესტირება ალცჰეიმერის გენებზე. აი, რას გეტყვით: პირველ რიგში, მიუხედავად იმისა, რომ ალცჰეიმერით დაავადებულთა დაახლოებით მეოთხედს აქვს დაავადების ძლიერი ოჯახური ისტორია, 1 პროცენტმა ან ნაკლებმა მიიღო მემკვიდრეობით მიღებული გენი, რომელიც იწვევს ადრეულ ალცჰეიმერს. ამ პაციენტებს შეუძლიათ აჩვენონ დაავადების ნიშნები ჯერ კიდევ 30 წლის ასაკში და ბევრი ირჩევს კლინიკურ კვლევებში მონაწილეობას, რათა დაეხმაროს ექიმებს, უკეთ გაიგონ ეს დაავადება. რაც შეეხება უფრო ხშირად გვიან დაწყებულ ალცჰეიმერს, APOE4 გენს შეუძლია თქვენი რისკი 2-12-ჯერ გაზარდოს. ის ხალხის დაახლოებით 25 პროცენტშია".

"ექსპერტები იზიარებენ სკეპტიციზმს იმასთან დაკავშირებით, ღირს თუ არა მსგავსი ტესტირება, რადგან თქვენი ცხოვრების წესი და ჩვევები უფრო აისახება თქვენი ტვინის ჯანმრთელობაზე, ვიდრე გენეტიკა", ამბობს დოქტორი გუფთა, "მაგრამ, თუ მაინც გსურთ შემოწმება, გააკეთეთ ეს თქვენი ექიმისა და გენეტიკური მრჩეველის ხელმძღვანელობით".

როგორც ვხედავთ სისტემატიური ვარჯიშით და სწორი, დაბალანსებული კვებით შეგვიძლია შევინარჩუნოთ გონებრივი ჯანმრთელობა, რაც პირდაპირ კავშირშია ჩვენს ფიზიკურ ჯანმრთელობასთან და მასზეც აისახება, ამდენად ჩვენი ცხოვრების ხარისხზე პირდაპირპროპორციულად მოქმედებს. თურმე არც ისე რთულია იყო ჯანმრთელი ასაკის მატებასთან ერთად, უბრალოდ მცირეოდენი ძალისხმევა და ცოდნაა საჭირო.