ბაგრატიონები
. ბაგრატიონთა ძირითადი სამფლობელო ანტიკური ხანის დასასრულსა და ადრეულ საშუალო საუკუნეებში არის სპერი — ჭოროხის ხეობაში. ჭოროხის ხეობის მკვიდრი მოსახლეობა, როგორც ცნობილია, ქართველი ხალხის ორ შტოს ვკუთვნოდა: ჭანები და იბერიელები (ქართ-მესხები). კერძოდ, საკუთრივ სპერის თემში, როგორც ეს დასტურდება პროკოპი კესარიელის ცნობებიდან, უპირატსად ჭანური მოსახლეობა იყო. და რამდენადაც სპერი ძირითადად ჭანურ თემს წარმოადგენდა, ამდენად სამართლიანია მოსაზრება აკად. ნ. მარისა, რომელიც ბაგრატიონთა სახლს ჭანური წარმოშობის გვარეულობად სთვლის.
ხორენაცი თავისი ნაშრომის დასაწყისშივე აფრთხილებს მკითხველებს რომ ბაგრატიონები არ არიან სომხური წარმომავლობის.
ხორენაცის ცნობით ბაგრატ ბაგრატუნის სამფლობელო ''დასავლეთ მხარეში''(ანუ სპერშია) არ ისმის არმიანული საუბარი. იგივეს მაბობს სომეხი საეკლესიო მწერალი სეპფანოზ სიუნეცი, რომელიც ანტიკური გრამატიკოსის დიონისე თრაკიელის შრომის თარგმნინსას აღნიშნავს რომ სპერში არმიანულ ენას გავრცელება არ ჰქონია.
აღვნიშნავთ ამასთან, რომ ჭანური მსოფლიოდან მომდინარეობს თვით ონომასტიკონი, საგვარეულო სახელები ბაგრატიონთა სახლისა, სახელდობრ, ის სპეციფიკური სახელები, რომლებიც მიღებული იყო ბაგრატიონთა გვარში, და რომლებიც ბოლოვდება გრამატიკული ელემენტით „ტი“: ბაგრა-ტი, სუმბა-ტი, ბივრა-ტი, აშო-ტი. აღსანიშნავია, რომ მეორე ძველ-ქართულ გვარეულობაშიაც, რომელიც ჭანეთიდან იყო წარმოშობით, სახელდობრ, ორბელიანთა გვარში (ჭან-ბაკურიან-.ორბელიანნი) — მიღებული იყო ანალოგიური სახის საგვარეულო სახელები, დაბოლოებული იმავე გრამატიკული ვლემენტით „ტი“: ლიპარი-ტი, რა-ტი (*ჰრა-ტი).
აქ ჩვენ გვაქვს იმავე ტიპის სახელები ბოლოკიდურით „ტი“, რომელიც შერჩენილია დასავლეთ საქართველოს საგვარეულო ონომასტიკონში. ჯიბუ-ტი, ღლონ-ტი, ჟღენ-ტი, *ხუბუ-ტი (აქედან ხუბუ-ტი-ა), *მეჩხე-ტი, *ჩხე-ტი (აქედან მეჩხე-ტის-ძე, ჩხე-ტის-ძე და სხვანი.
დაბოლოება „ტი“, ჩანს, არის ჭანურ-მეგრული ექვივალენტი ქართულ საგვარეულო სახელწოდებათა დაბოლოებისა „თი“, რაც მიღებული ყოფილა საშუალო საუკუნეთა საქართველოში — კერძოდ, ჭოროხის ხეობაში (იხ. სულთა-მატიანე მიჭიბიანის ხევისა).
ავღნიშნავთ ამასთან, რომ დაბოლოების „ტი“||„თი“ ძველ

ასევე აღსანიშნავია! პირველ გენიალურ ნახატში, რა საოცრად არის გადმოცემული დავითის ბრძენი ხასიათი და ველის სივრცე.

Battles of David IV the builder of Georgia (He was not defeat even once)

1) 1093 - imprisonment of the Lord of Kldekary - Liparit Baghashi
2) 1094-1096 year - Liparat Baghashi's second treason. David captures him again and expulses him in Byzantine.
3) 1103 year - Conquering Zedazeni fortress.
4) 1104 year - Kakheti and Hereti regions is invaded and joined with the united Georgia.
5) 1104 year - Battle of Ertsukhi.
6) 1110 - Conquering of the Samshvilde fortress and City.
7) 1110 - Conquering of the fortress of Dzerna.
8) 1110 - The defeat of the Turkish army in Trialeti.
9) 1115 - Conquering the City of Rustavi.
10) 1116 - Defeating of Turks in Tao-Klarjeti.
11) 1117 - Conquaring of Gishi fortress. war campaign Demetre - the son of David in Shamkori..
12) 1117 - Conquaring of Kaladzor.
13) 1118 - Defeating of Turks at the edge of the Rakhs.
14) 1118 - Conquering of Lore fortress and whole region of Lore.
15) 1118 - Conquering of the fortress of Agaran.

16) 1120 - Defeating of Turk-Selchuks in Botora.
17) 1120 - Conquaring of the city of Shirvani - Kabbalah. Great Battles and The expulsion of Turk-Selchuks from whole Shirvan.
18) 1120 - Defeating of Turk-Selchuks in Ashorania.
19) 1120 - Defeating of the Turk-Seljuks in Sergulamej.
20) 1121 - Defeating of the Turk-Seljuk in khunan.
21) 1121 - Conquering of Bardavi city.
22) 1121 - Battle of Didgori
23) 1122 - Conquering Tbilisi city. the final annulment of Amirat of Tbilisi and announcement of the unified Georgian capital.
24) 1123 - War Campaign against the Turk-Selchuks in Shemakhia.
25) 1123 - War campaign in Shirvani and conquaring of Gulistan.
26) 1124 - Conquering of Dmanisi city.
27) 1124 - Conquering of the Fortress of Gagna.
28) 1124 - Conquering of the Fortress of Teronakali.
29) 1124 - Conquering of the Fortress of Kavazin ,
30) 1124 - Conquering of the Fortress of Norbide
31) 1124 - Conquering of the Fortress of Manasgomna.
32) 1124 - Conquering of the Fortress of Talinjakari.
33) 1124 - Conquering of the Fortresses of the City of Anis and nearby fortresses.
34) 1124 - The final joining of Shirvani.

დავითის ისტორიკოსი გარკვეულწინალდ მცირედით აცდენილია რათქმაუნდა, რადგან არავის დაუთვლია ურდოს რიცხვი აბსოლუტურად ზუსტად. ეს იყო თურქთა ურდო. ურდო კი ნიშნავს არამარტო მებრძოლ მამაკაცებს, არამედ მოხუცებს, ქალებს, ბავშვებს თავიანთი ნახირით, რომელიც აპირებს რომ დასახლდეს და აითვისოს ახალი მიწები. მათი მამაკაცები არ იყვნენ გაწვრთნილი მეომრები, უბრალოდ ბრძოლა ასე თუ ისე იცოდნენ, რათა დაეცვათ თავიანთი ოჯახები მომთაბარეობისას მოულოდნელი თავდასხმისას. ქართველთა რაზმი კი გაწვრთნილი მეომრები იყვნენ, რომლებმაც კარგად იცონენ მტრის დაზვერვა და ადგილის რელიეფი. მტერს გონს მოსასვლელად და მოწინააღმდეგის ძალის გასაზომად არ ეცალა უბრალოდ, რადგან ვერ წარმოიდგენდა თავდასხმას, ასეთ დროს კი სასწრაფოდ გაქცევას ფიქრობდნენ რომ რაც შეიძლება მეტი ცოლი და შვილი გადაერჩინათ.