საბუნებისმეტყველო საინტერესო ფაქტები დედამიწის შესახებ 2019, 2 თებერვალი, 13:04 დედამიწა მესამე პლანეტაა მზიდან, და სამყაროში ცნობილი ერთადერთი პლანეტა თავისუფალი ჟანგბადით, ოკეანეებით, თხევადი წლითა და სიცოცხლით. დედამიწა არის ერთ-ერთი კლდოვანი პლანეთა ოთხიდან (მერკური, ვენერა, მარსი) დედამიწას არ აქვს იდეალური სფეროს ფორმა, იგი ეკვატორებთან გამოზნექილი და პოლუსებთან ჩაზნექილია, ამგვარ ფორმას ელიფსოიდს უწოდებენ. დედამიწას აქვს გარშემოშემოწირულობა, ეკვატორის გასწვრივ მისი ზომა 40, 075 კილომეტრია.
დედამიწა მოძრაობს მზის გარშემო 107, 826 კმ/სთ სიჩქარით. მკვლევარები ანგარიშობენ დედამიწის ასაკს უძველესი კლდეებისა და მეტეორების დახმარებით (მეტეორები და დედამიწა ფორმირდა ერთსა და იმავე დროს მზის სისტემის ფორმირებისას). დედამიწა არის 4.54 ბილიონი წლის. ფოტოზე ნაჩვენებია კლდეები რომელიც 4.28 ბილიონი წლის წინ ფორმირდა. დედამიწის თანამგზავრი მთვარე უმოქმედოდ გამოიყურება, თუმცა მთვარეზე ისევე როგორც დედამიწაზე ხდება მიწისძვრები, თუმცა დედამიწისგან განსხვავებით მიწისძვრები მთვარეზე ნაკლებად ინტენსიურია. დედამიწაზე ყველაზე დიდი ინტენსივობის მიწისძვრები ალიასკაზე ფიქსირდება.
დედამიწაზე ყველაზე მაღალი ტემბერატურა 57.8 გრადური დაფიქსირდა ლიბიაში 1922 წელის 13 სექტემბერს, ხოლო ყველაზე ცივ ადგილად ითვლება ატარქტიდა, აქ ტემპერატურა შესაძლოა დაეცეს -73 გრადუსამდე.
ანტარქტიდის ზედაპირის 90% დაფარულია ყინულით, მსოფლიოს მტკნარი წყლის 70% სწორედ ამ ყინულზე მოდის. დედამიწაზე ყველაზე დიდი სტალაგმიტი ნაპოვნია კუბაში (67 მეტრი).
რომელია ყველაზე დიდი მთა პლანეტაზე? ევერესტი თუ მაუნა კეა. ევერესტის მწვერვალ ყველაზე მაღალია ზღვის დონიდა, (8848 მეტრი) იგი მდებარეობს ჰიმალაიში, ნეპალისა და ჩინეთის საზღვარზე. მაუნა კეა არის ჩამქრალი ვულკანი ჰავაის შტატში, რომლის სიმაღლეც ზღვის დონიდან 4205 მეტრს შეადგენს, თუმცა მისი დიდი ნაწილი წყლის ქვეშ მდებარეობს, ამიტომ თუ მის სიმაღლეს მისი ძირიდან ავითვლით მაშინ მისი სიმაღლე 10 კმ-ს მიაღწევს. დედამიწაზე ქვები მოძრაობენ, ამის მაგალითია კალიფორნიის ერთ-ერთი მთავარი ღირსშესანიშნაობა, მკვდარი ველის მოძრავი ქვები. შუა ოკეანური ქედი ყველაზე დიდი ქედია დედამიწაზე, წყლისქვეშა ვულკანების ჯაჭვი ვრცელდება 65, 000 კილომეტრზე, და საშუალოდ სიმაღლეში 5.5 კილომეტრია.
სად შეგიძლიათ ჩახვიდეთ ყველაზე ღრმად? ოკეანის ყველაზე ღრმა ადგილი მდებარეობს წყნარი ოკეანის დასავლეთით და მარიანას ღრმული ეწოდება, მისი სიღრმე 10, 994 კილომეტრს აღწევს, მის ყველაზე ღრმა წერტილს კი ჩელენჯერის უფკრული ეწოდება.
მკვდარი ზღვა ყველაზე დაბალ წერტილია მიწაზე, იგი მიწიდან -423 მეტრზე მდებარეობს, და ცნობილია ყველაზე დიდი მარილიანობითაც. დედამიწა მზიდან 150 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული, მზის სხივი ამ მანძილის გავლას 8 წუთსა და 19 წამს ანდომებს. კილაუეა არის ყველაზე მოქმედი ვულკანი, რომელიც ჰავაიში მდებარეობს, იგი უწყვეტად იფრქვევა. პლანეტის ყველაზე დიდი ხე სეკვოიაა, იგი 100 მეტრამდე იზრდება და 200 წელზე მეტ ხანს ცოცხლობს. ღამურა ყველაზე პატარა ძუძუმწოვარია. ატაკამა ყველაზე მშრალი წერტილია პლანეტაზე, მის ზოგიერთ ნაწილში წვიმა არასდროს დაფიქსირებულა. 282 6-ს მოსწონს
|