სუნ­თქვის გახ­ში­რე­ბა და გაძ­ნე­ლე­ბა, კა­ნის მო­ლურ­ჯო შე­ფე­რი­ლო­ბა (ცი­ა­ნო­ზი), სი­თხის მი­ღე­ბის სურ­ვი­ლის არქონა, ძი­ლი­ა­ნო­ბა და მი­ვარ­დნი­ლო­ბა, მე­ტის­მე­ტი აგ­ზნე­ბუ­ლო­ბა, მა­ღა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა და გა­მო­ნა­ყა­რი, ძლი­ე­რი და უწყვე­ტი ღე­ბი­ნე­ბა - ეს ის ძი­რი­თა­დი ნიშ­ნე­ბია, რო­მე­ლიც ე.წ. ღო­რის გრიპს ახა­სი­ა­თებს და სხვა სა­ხის ვირუ­სე­ბის­გან გა­ნას­ხვა­ვებს.

ღო­რის გრი­პი პირ­ვე­ლად რამ­დე­ნი­მე წლის წინ გა­მოჩ­ნდა, თუმ­ცა ამ­ჯე­რად სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პა­ნი­კა გა­მო­იწ­ვია. ზო­გა­დად, გრიპს ყო­ველ­თვის ახა­სი­ათებ­და გარ­თუ­ლე­ბე­ბი პა­ცი­ენ­ტთა გარ­კვე­ულ ნა­წილ­ში, მაგ­რამ H1N1 ვირუსს, რო­მე­ლიც წელს არის გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი, აღ­მო­აჩ­ნდა პულ­მოტ­რო­პუ­ლი თა­ვი­სე­ბუ­რე­ბა და ზედა სა­სუნ­თქ გზებ­თან ერ­თად პა­ცი­ენ­ტთა უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში და­ა­ზი­ა­ნა ქვე­და სა­სუნ­თქი გზე­ბიც, გა­ნა­ვი­თა­რა ვირუ­სუ­ლი პნევ­მო­ნია, რო­მელ­თან საბ­რძოლ­ვე­ლად ექი­მებს არცთუ ისე დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით არ­სე­ნა­ლი გა­აჩ­ნი­ათ და ბევ­რი რამ არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნის იმუ­ნი­ტეტ­ზე.

ღო­რის გრი­პთან და­კავ­ში­რე­ბით აქ­ტუ­ა­ლურ სა­კი­თხებ­ზე სა­სა­უბ­როდ სა­ო­ჯა­ხო მე­დი­ცი­ნის რე­გი­ო­ნუ­ლი ცენ­ტრის ოჯა­ხის ექიმს, პე­დი­ატრს, ხა­თუ­ნა ფარ­ტე­ნა­ძეს მივ­მარ­თეთ.

- რა გან­სხვა­ვე­ბაა ჩვე­უ­ლებ­რივ და ღო­რის გრიპს შო­რის?

- გრი­პის ვირუ­სე­ბი სამ სა­ხე­ო­ბად იყო­ფა. ერთ-ერთი მათ­გა­ნია A და სწო­რედ ის გახ­ლავთ უმ­თავ­რე­სად პან­დე­მი­ე­ბის გა­მომ­წვე­ვი. ღო­რის გრი­პი A გრი­პის ერთ-ერთი ქვე­სა­ხე­ო­ბაა, რო­მელ­საც მე­დი­ცი­ნის ენა­ზე H1N1 ჰქვია. რაც შე­ე­ხე­ბა სა­ხელ­წო­დე­ბა "ღო­რის გრიპს", მას რე­ა­ლურ ის­ტო­რი­ას უკავ­ში­რე­ბენ. 2009 წელს აშშ-ში, კა­ლი­ფორ­ნი­ა­ში, წარ­მო­შო­ბით მექ­სი­კელ­მა მო­ზარ­დმა სამ­კურ­ნა­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბას გრი­პის­მაგ­ვა­რი და­ა­ვა­დე­ბის სიმპტო­მე­ბით მი­მარ­თა. მას ჩა­უ­ტარ­და ტეს­ტი­რე­ბა და ად­გი­ლობ­რივ­მა მე­დი­კო­სებ­მა და­ად­გი­ნეს, რომ ეს იყო A ტი­პის ვირუ­სი. ად­გილ­ზე მისი ქვე­ტი­პის დად­გე­ნა ვერ მო­ხერ­ხდა და მა­სა­ლა შემ­დგო­მი დი­აგ­ნოს­ტი­კის­თვის გა­და­ეგ­ზავ­ნა აშშ-ის და­ა­ვა­დე­ბა­თა კონ­ტრო­ლი­სა და პრე­ვენ­ცი­ის ცენ­ტრებს.

იქ მოხ­და ვირუ­სის გე­ნე­ბის შეს­წავ­ლა და რო­დე­საც მეც­ნი­ე­რებ­მა პირ­ვე­ლად შე­ხე­დეს გე­ნომს, ის აშშ-ში ღო­რებ­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი გრი­პის გე­ნომს მი­ამ­სგავ­სეს. შემ­დეგ გა­ირ­კვა, რომ ეს არ იყო მხო­ლოდ ღო­რე­ბის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ვირუ­სი; ეს გახ­ლდათ ვირუ­სი, რო­მე­ლიც ადა­მი­ა­ნის­გან ადა­მი­ანს გა­და­ე­ცე­მო­და. უბ­რა­ლოდ, წარ­მო­ად­გენ­და მის სრუ­ლი­ად ახალ ქვე­ტიპს, რო­მე­ლიც მა­ნამ­დე არ ცირ­კუ­ლი­რებ­და მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში და, შე­სა­ბა­მი­სად, ჰქონ­და პან­დე­მი­უ­რი ანუ სა­ყო­ველ­თაო გავ­რცე­ლე­ბის პო­ტენ­ცი­ა­ლი. აი, ასე შერ­ჩა ამ პან­დე­მი­ას "ღო­რის გრი­პის" სა­ხე­ლი.

- რა­ტომ არის ეს გრი­პი ასე­თი სა­ში­ში და რა­ტომ ახა­სი­ა­თებს მას გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი გარ­თუ­ლე­ბე­ბი?

- გრიპ­მა შე­საძ­ლე­ბე­ლია გა­მო­იწ­ვი­ოს სი­ცო­ცხლი­სათ­ვის სა­ში­ში გარ­თუ­ლე­ბე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბით, მა­ღა­ლი რის­კის ჯგუ­ფებ­ში.

გრი­პის გარ­თუ­ლე­ბე­ბია: პნევ­მო­ნია (ქო­ში­ნი, სუნ­თქვის გაძ­ნე­ლე­ბა, ჰი­პოქ­სია, ცი­ა­ნო­ზი), დარ­ღვე­ვე­ბი ცენ­ტრა­ლუ­რი ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის მხრივ (გო­ნე­ბის და­კარ­გვა ან და­ბინ­დვა, ძი­ლი­ა­ნო­ბა, კრუნ­ჩხვე­ბი, კუნ­თე­ბის მკვეთ­რი სი­სუს­ტე ან დამ­ბლა), ორ­გა­ნიზ­მის მკვეთ­რი გა­უ­წყლო­ე­ბა (დე­ჰიდ­რა­ტა­ცია), თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გარ­თუ­ლე­ბა (გუ­ლის შე­გუ­ბე­ბი­თი უკ­მა­რი­სო­ბა, ას­თმა და დი­ა­ბე­ტი), ბავ­შვებ­ში ყუ­რის ინ­ფექ­ცი­ე­ბი, სი­ნუ­სი­ტე­ბი. ჩვილ ბავ­შვებს გრი­პის დროს შე­საძ­ლოა გა­ნუ­ვი­თარ­დეთ ფებ­რი­ლუ­რი კრუნ­ჩხვე­ბი, ცრუ კრუ­პის სინ­დრო­მი.

- რა ნიშ­ნე­ბი ახა­სი­ა­თებს?

- გრი­პის პირ­ვე­ლი სიმ­ტო­მე­ბია თა­ვის, თვა­ლე­ბის, კუნ­თე­ბის ტკი­ვი­ლი, შემ­ცივ­ნე­ბა, თავ­ბრუსხვე­ვა, ოფლდე­ნა, ტან­ში მტვრე­ვა და ტემ­პე­რა­ტუ­რის მკვეთ­რი მო­მა­ტე­ბა (39 ან მეტი), გუ­ლის­რე­ვა/ღე­ბი­ნე­ბა...

- რო­გორ მკურ­ნა­ლო­ბენ ღო­რის გრიპს?

- გრი­პის სამ­კურ­ნა­ლოდ იყე­ნე­ბენ ან­ტი­ვირუ­სულ პრე­პა­რა­ტებს, გან­სა­კუთ­რე­ბით ეფექ­ტუ­რად კი პრე­პა­რა­ტი „ტა­მიფ­ლუ“ მი­იჩ­ნე­ვა. მკურ­ნა­ლო­ბა­ში ან­ტი­ვირუ­სუ­ლი პრე­პა­რა­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა აუ­ცი­ლებ­ლად ექიმ­მა უნდა მი­ი­ღოს. მკურ­ნა­ლო­ბის დროს აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, რომ პა­ცი­ენ­ტი იმ­ყო­ფე­ბო­დეს სახ­ლში და სა­სურ­ვე­ლია იწ­ვეს მშვიდ გა­რე­მო­ში, ფი­ზი­კუ­რი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი დატ­ვირ­თვის გა­რე­შე.

მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია და­ცე­მი­ნე­ბი­სა და ხვე­ლე­ბის დროს ერთჯე­რა­დი ხელ­სა­ხო­ცის აფა­რე­ბა და ხე­ლე­ბის ხში­რი და­ბა­ნა.

- შე­სა­ძე­ბე­ლია თუ არა ღო­რის გრი­პის პრო­ფი­ლაქ­ტი­კა?

- გრი­პის პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის მთა­ვა­რი და ყვე­ლა­ზე ეფექ­ტუ­რი გზა ვაქ­ცი­ნა­ცი­აა. გრი­პის ვაქ­ცი­ნებ­ზე მუ­შა­ო­ბა გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის 40-იანი წლე­ბი­დან და­ი­წყო და მას შემ­დეგ მისი შე­მად­გენ­ლო­ბა ყო­ველ­წლი­უ­რად ახ­ლდე­ბა. სა­ქარ­თვე­ლოს და­ა­ვა­დე­ბა­თა კონ­ტრო­ლის ცენ­ტრი წელს რე­კო­მენ­და­ცი­ას უწევს სამ­კომ­პო­ნენ­ტი­ან ვაქ­ცი­ნას, რო­მე­ლიც სამი ტი­პის ვირუსს - B ვირუს­სა და A ტი­პის ვირუ­სის ორ ქვე­ტიპს მო­ი­ცავს.გრი­პის სე­ზო­ნი გრძელ­დე­ბა შე­მოდ­გო­მი­დან გა­ზა­ფხუ­ლამ­დე, ანუ მომ­დევ­ნო წლის მე­ო­ცე კვი­რის ჩათ­ვლით. სა­სურ­ვე­ლია გრი­პის ვაქ­ცი­ნის გა­კე­თე­ბა შემ­თხვე­ვე­ბის გახ­ში­რე­ბამ­დე, რად­გან ვაქ­ცი­ნას ორი კვი­რა მა­ინც სჭირ­დე­ბა, რომ იმუ­ნი­ტე­ტი გა­მო­მუ­შავ­დეს.

პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის მიზ­ნით დაშ­ვე­ბუ­ლია შე­სა­ბა­მი­სი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის მი­ღე­ბაც. ვირუ­სის­გან თა­ვის და­სა­ცა­ვად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ:

• ხში­რად და­ი­ბა­ნოთ ხელი საპ­ნით, ან და­ი­მუ­შა­ოთ სპირ­ტი­ა­ნი სა­დე­ზინ­ფექ­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით;
• მო­ე­რი­დოთ ხალ­ხმრა­ვალ და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის თავ­შეყ­რის ად­გი­ლებს, სა­დაც მე­ტია შან­სი და­ინ­ფი­ცი­რე­ბულ ადა­მი­ან­თან კონ­ტაქ­ტის; ატა­როთ პირ­ბა­დე, რო­მე­ლიც 2 სა­ათ­ში უნდა შე­იც­ვა­ლოს;
• ხე­ლით არ შე­ე­ხოთ თვალს, ცხვირ­სა და პირს;
• მი­ი­ღოთ დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით სი­თხე და მი­ირ­თვათ ისე­თი პრო­დუქ­ტი, რო­მე­ლიც მდი­და­რია ვი­ტა­მი­ნე­ბით;
• რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია სა­მუ­შაო სივ­რცის და თავ­შეყ­რის ად­გი­ლე­ბის სვე­ლი წე­სით და­მუ­შა­ვე­ბა და ხში­რი გა­ნი­ა­ვე­ბა

- თა­ვად თქვენ რო­მელ მე­დი­კა­მენ­ტებს იყე­ნებთ ყვე­ლა­ზე ხში­რად პრაქ­ტი­კა­ში?

„იმუ­ნე­ი­სი“ არის პრე­პა­რა­ტი, რო­მე­ლიც ადა­მი­ა­ნის იმუ­ნი­ტეტს აძ­ლი­ე­რებს და აგ­რეთ­ვე ვირუ­სის გა­და­ტა­ნის შემ­დეგ ეხ­მა­რე­ბა მას ძა­ლე­ბის აღ­დგე­ნა­ში. ეს მრა­ვალ­კომ­პო­ნენ­ტი­ა­ნი მე­დი­კა­მენ­ტი შე­ი­ცავს რო­გორც ვი­ტა­მი­ნებს, ასე­ვე მი­ნე­რა­ლებს. აკ­მა­ყო­ფი­ლებს მოზ­რდი­ლი ორ­გა­ნიზ­მის დღი­ურ მო­თხოვ­ნი­ლე­ბას. გრი­პის სე­ზო­ნის პე­რი­ოდ­ში უნუ­კა­ლუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბაა იმუ­ნი­ტე­ტის გა­საძ­ლი­ე­რებ­ლად.

იმუ­ნე­ი­სი #1 ან­ტი­ოქ­სი­დან­ტია დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში. ან­ტოქ­სი­დან­ტი ეწო­დე­ბა ნივ­თი­ე­რე­ბას, რო­მე­ლიც ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მ­ში ბო­ჭავს და ანე­იტ­რა­ლებს თა­ვი­სუ­ფალ რა­დიკ­ლებს. თა­ვი­სუ­ფა­ლი რა­დი­კა­ლე­ბი არამ­დგრა­დი, ძალ­ზე აგ­რე­სი­უ­ლი და აქ­ტი­უ­რი ნა­წი­ლა­კე­ბია, რომ­ლე­ბიც აზი­ა­ნე­ბენ ჯან­საღ უჯრე­დებს. აღ­ნიშ­ნუ­ლი კი სა­ბო­ლო­ოდ იწ­ვევს:

• გრი­პი­თა და გა­ცი­ე­ბით ხშირ ავა­დო­ბას;
• ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გამ­წვა­ვე­ბას;
• ორ­გა­ნიზ­მის ნა­ად­რევ და­ბე­რე­ბას;
• ათე­როსკლე­რო­ზის, ინ­ფარ­ქტის, ინ­სულ­ტის, კა­ტა­რაქ­ტის, სიმ­სივ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის რის­კის ზრდას იწ­ვევს.

პრე­პა­რა­ტი რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია 12 წლის ზე­მოთ ქა­ლე­ბი­სა და მა­მა­კა­ცე­ბი­სათ­ვის. მი­ი­ღე­ბა 1 აბი ერთხელ დღე­ში კვე­ბის შემ­დეგ.