საზოგადოებრივი ქართული მითოლოგია - მზის ქალღმერთი ბარბალე 2018, 20 ნოემბერი, 18:12 
ბარბალე, ბარბარე, ბარბოლი, ან ბარბარ-ბარბოლი - ის არის ჩვენი 5 მილიარდი წლის დედა-ვარსკვლავის - მზის პერსონიფიკაცია. კოლხ-იბერები - პროტოქართველები მას ეთაყვანებოდნენ, როგორც საწყის მფარველს, ასევე ნაყოფიერების ქალღმერთს, რომელიც განაპირობებდა და უზრუნველყოფდა არა მარტო ადამიანების, არამედ მიწის, ყოველი ცოცხალი არსების ნაყოფიერებას და სიცოცხლის უწყვეტი ციკლის მილიარდობით წლის განმავლობაში განგრძობადობას. ის განაგებდა ასევე ამინდს მთელ დედამიწაზე. 
სწორედ მას უკავშირდება ბარბარობის დღესასწაული, რომელსაც ლობიანების გამოცხობით დღემდე აღნიშნავენ ქართველები და ჰგონიათ, რომ ქრისტიანული ფესვები აქვს, სინამდვილეში ეს წარმართული დღესასწაულია. ხალხურ სიტყვიერებასა და ეთნოგრაფიაში ხშირად თავს იჩენს რელიგიური სინკრეტიზმი, როდესაც სხვადასხვა რელიგიის ელემენტები ერთმანეთს ერწყმის. სწორედ ასე მოხდა ღვთაება ბარბალესა და ქრისტიანულ ბარბარეს ერთ დღესასწაულში შერწყმა. ქრისტიანული ბარბარეს ისტორია მოკლედ ასეთია: ბარბარე (Santa Barbara) დაიბადა მე-3 საუკუნეში, ფინიკიის ქალაქ იოლპოლისში, წარჩინებული, მდიდარი კაცის, დიოსკორეს ოჯახში. როდესაც წამოიზარდა, ბარბარემ ქრისტიანობა მიიღო, რის გამოც თითქოს მამამისმა მოკლა. ასეთი ამბავია აღწერილი ქრისტიანულ ლიტერატურაში ბარბარეს შესახებ. 
ბარბარობა, როგორც დღესასწაული, დიდი ხნით ადრე აღინიშნებოდა საქართველოში, ვიდრე აქ ქრისტიანობა შემოვიდოდა, ან დაიბადებოდა ფინიკიელი ბარბარე. ეს იყო პროტოქართველთა უძველესი საახალწლო დღესასწაული. სვანეთში მას ბარბლაშს ეძახდნენ და მთელ კოლხეთსა და იბერიაში მზის უამრავი ტაძარი იყო აგებული, რომლებიც შემდგომ განადგურდა ქრისტიანების მიერ. მზეს და მის სხვადასხვა პერსონიფიკაციას ეთაყვანებოდნენ როგორც უძველესი არიული ხალხები, ევროპის მთელი კონტინენტის მასშტაბით, ასევე ეგვიპტელები, აზიელები და ამერიკელები. მზეს ყველგან სხვადასხვა სახელი და პერსონიფიკაცია ჰყავდა. საქართველოში ეს იყო ბარბალე ან ბარბოლ. 
ღვთაება ბარბალეს ატრიბუტებს წარმოადგენდა წრიული საგნები და სხვადასხვა სოლარული (მზის) ემბლემები, სვასტიკა, რკინის და მწვანე რტოებით დამზადებული წრეები, კვირისტავები, გვერგვი, კალპი, გვირგვინი და სხვა. ბარბარობაში ასახულია ქართველთა კოსმოგონიური წარმოდგენები, რადგან ეს დღეობა ითვლებოდა ზამთრის მზის ბუნიობის დღესასწაულად. რიგი გადმონაშთებისა ასახავს ბარბარესა და ნიშხის ანუ მზისა და ციური გველეშაპის, იგივე ნათელისა და ბნელის, კეთილი და ბოროტი საწყისის, ინისა და იანის სამარადჟამო კოსმოგონიურ "ბრძოლას". კოლხ-იბერთა ძველ კალენდარში ბარბალეს თვე უნდა ყოფილიყო წლის დასაწყისი თვე. ბარბარობასთან დაკავშირებული იყო სხვადასხვა რიტუალური ლოცვა-ვედრება, შესაწირავები: რძის ფაფა, ხაჭაპურები (სვანეთში), ლობიოს და ნიგვზისგულიანი ტაბლები, ე.წ. საბარბალო ტაბლები ლეჩხუმში, რომელსაც ქრისტიანობის შემოსვლის შემდეგ ზედ ჯვარსაც გამოსახავდნენ და სხვ. 
ბარბარობის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი რიტუალი გახლდათ მეკვლეობა. ძველად, სანამ ამერიკის კონტინენტებიდან საქართველოში ლობიო შემოვიდოდა, აქ გავრცელებული იყო სხვა პარკოსნებისგან დამზადებული ცხობილები. გამოიყენებოდა ბარდა, ცერცვი, მუხუდო და სხვ. ეს იყო მზე-ბარბალესადმი შესაწირი ქადები. დღემდე რაჭაში, როგორც კოლხეთის მზის ღვთაების უმთავრეს საკულტო მამულში (ონი - მზის ქალაქს ნიშნავს, იდენტური სახელწოდების ქალაქი არსებობდა ეგვიპტეშიც და ისიც მზის სათაყვანო მთავარი ტაძრის ქალაქი იყო), ცხვება ლობიანები. გამომცხვარ ლობიანებზე, როგორც წესი, გამოსახავენ მზეს. მზის საკულტო შესაწირავი იყო აგრეთვე ღორიც. ამის კულტურაც ასევე მძლავრად შემორჩა რაჭაში. ღორის შეწირვის ტრადიცია დღემდეა შემორჩენილი ნეკრესშიც. როგორც არქეოლოგ ლევან ჭილაშვილის გათხრებით დადასტურდა, ნეკრესშიც აღმოჩნდა უძველესი პროტოქართული მზის ტაძრის დღემდე შემორჩენილი ნაშთები. აღსანიშნავია, რომ ბარბარობას დღეს ქრისტიანული წმინდანის სახელზე იმიტომ აცხობენ ლობიან კვერებს, რომ აქაც ეს ძველი, მზის თაყვანისცემის არსი იგრძნობა, რომელიც ემთხვევა დღის მატების დასაწყისს. ასევე დაგაინტერესებთ: 1) ოჩოპინტრე, იგივე ოჩოკოჩი 2) კოლხი მედეა - ქალი, რომლის სახელიც დაერქვა სამკურნალო საქმეს - მედიცინა 3) კოლხური დრაკონი - კოლხიკოსი 4) ქართველი ერი - პრომეთეს შთამომავლობა განაგრძეთ ყველაზე საინტერესო სტატიების კითხვაავტორი: თორნიკე ფხალაძე 2314 4-ს მოსწონს |
  |
Intermedia.ge © 2011-2024 წელი
საავტორო უფლებები დაცულია
 |
Barbale, Barbara, Barboli, or Barbar-Barboli - is the personification of our 4.6 billion-year-old mother star - the sun. Ibero-Colchians - Proto-Georgians worshiped her as the original protector, as well as the goddess of fertility, which conditioned and ensured the fertility of not only humans but also the earth, every living thing and the continuation of the cycle of life for billions of years. She also controlled the weather all over the earth.
It is connected with the holiday of "Barbaroba", which is still celebrated by Georgians by baking beans and they think that it has Christian roots, in fact it is a pagan holiday. Religious syncretism often manifests itself in folklore and ethnography, when elements of different religions merge. This is how the deity Barbale and Christian Barbara merged into one holiday. The story of Christian Barbara is summarized as follows: Barbara (Santa Barbara) was born in the 3rd century in the Phoenician city of Yolpolis to a noble, wealthy man, Dioscorus. When she grew up, Barbara converted to Christianity, which is why she allegedly was killed by her own father. Such a story is described in the Christian literature about Barbara.
The attributes of the deity Barbale were circular objects and various solar emblems, swastikas, Borjghalas, circles made of iron and green branches, kviristavas, gergvi, kalpi, crown and others. Barbaroba reflects the cosmogonic representations of the Georgians, as this day was considered to be the celebration of the winter solstice. A series of relics depict Barbara and Nishka or the sun and celestial dragon, the same light and darkness, the eternal and cosmogonic "battle" of the good and evil, Darkness and Light. In the old calendar of the Colchians, the month of Barbale must have been the beginning of the year - January.
Various ritual prayers were offered in connection with barbaroba holiday, offerings: milk porridge, khachapuri (in Svaneti), beans and walnut-hearted tables. The tabernacles in Lechkhumi, On which, after the entry of Christianity, were depicted the cross, while it was baked.
One of the most important rituals of barbaroba was trail- blazing - being first to visit at New Year. In the old days, before beans were imported to Georgia from the American continents, noodles made by other legumes were common here. Peas, lentils, garbanzo, etc. were used. These were sacrifices to the sun-barbol. To this day, in Racha region, as one of the main cult estates of the Colchis, sun deity (Oni means the city of the sun, there was a city of the same name in Egypt and it was also the city of the main temple of the sun in Colchis), oatcakes with beans are baked and this is called "Lobiani". these outcakes - Lobiani usually depict the sun. The pig was also a cult offering of the sun. The culture of this is also strongly preserved in Racha. The tradition of pig sacrifice is still preserved in Nekresi also. Archaeologist Levan Chilashvili's excavations have confirmed that the remains of the ancient Proto-Georgian solar temple have been found in Nekresi.
A Wheel is called in Georgian language as "Borbali" as it is round like the sun, and sun-goddes "Barbale".