დედამიწის ყველაზე დიდი წყალქვეშა მღვიმე გამოიყურება, როგორც უსასრულო სივრცე კოსმოსში და სინამდვილეში, ეს არის მაიას ცივილიზაციის უძველესი წმინდა სასაფლაო. სავარაუდოდ, დიდი ცივილიზაცია მიიჩნევდა, რომ ეს იყო ადგილი მომავლის კარიბჭისკენ.

მღვიმის პირველი შესწავლა დაიწყო 1997 წელს სენოტა გრან სენოტში. იმ დროს, მეცნიერები ვერც კი წარმოიდგენდნენ, რა სასწაულები ელოდათ 347 კილომეტრიან დატბორილ მღვიმეში.

ათი წლის განმავლობაში მღვიმე თითქმის მთლიანად იქნა შესწავლილი. მღვიმე სავსეა საიდუმლოებით: მარგალიტები ქვედა ნაწილში, აღმოჩენილია უამრავი ძვალი ადამიანების და ცხოველების, რომელთა ასაკი 9 ათას წელს აღწევს.

" ეს უზარმაზარი მღვიმე მსოფლიოში ყველაზე მნიშვნელოვანი წყალქვეშა არქეოლოგიური უბანია, რადგან მასში ასზე მეტი არქეოლოგიური კონტექსტი არსებობს, რაც ადასტურებს მაიას ცივილიზაციის გამქრალ ფლორასა და კულტურაზე."- იტყობინება მექსიკის ანთროპოლოგიისა და ისტორიის ეროვნული ინსტიტუტის თანამშრომელი გილერმო დე ანდა.

სხვა საკითხებთან ერთად, მღვიმის ბოლო ნაწილში ნაპოვნია გამყინვარების ეპოქის ძვლები. გიგანტური უძველესი დათვი და ჰომოფობები აქ ალბათ მოხვდნენ შემთხვევით და მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მღვიმე გახდა მათი სასიკვდილო ხაფანგი.

მღვიმე მაიას ცივილიზაციის წმინდა ადგილად ითვლებოდა. ძირძველი ამერიკელები ქალაქებს აშენებდნენ სენოტის გარშემო, სადაც იყო ერთადერთი სასმელი წყალი ნახევარკუნძულზე.