ან სტატიაში ისტორიის ხუთ გამორჩეულ მოვლენაზე მოგითხრობთ, რომელთა დიდმა ნაწილმა ისტორიის მსვლელობა შეცვალა:

1. ვიკინგი ახალმოსახლეები ისლანდიასა და გრენლანდიაში ექსტრემალურ გარემოსთან სწრაფად ადაპტირდნენ. ამ კუნძულებზე სოფლის მეურნეობა შეზღუდული იყო და ზამთარი გრძელი. ვეშაპები - იშვიათი, მაგრამ უმნიშვნელოვანესი რესურსი გახლდათ. სკანდინავიური საგები და არქეოლოგიური აღმოჩენები მოგვითხრობენ ვიკინგების ერთობლივი მუშაობის შესახებ ამ ზღვის გიგანტების ხორცის და ქონის გადასამუშავებლად.

ვეშაპის ხორცი უზრუნველყოფდა საჭირო ცილას, ხოლო ცხიმი ლამპის ზეთად გადაიქცა, ძვლები კი ნემსებად, ციგის სასრიალო ლარტყებად და საყრდენებად.

ეს იყო ცივი და დაუნდობელი სამყარო, მაგრამ ვიკინგების გამომგონებლურმა ნიჭმა თანამედროვე იარაღების და ტექნოლოგიების გარეშე მათი გადარჩენა შესაძლებელი გახადა.

2. ამერიკის ადგილობრივი მკვიდრი ხალხის წარმომადგენელი ოქრომჭედელი, სახელად სეკვოია, თვლიდა, რომ მისი ხალხი იმსახურებდა ისეთივე მძლავრ წერილობით ენას, როგორსაც ახალმოსახლეები იყენებდნენ.

მიუხედავად იმისა, რომ ხელოსანს ინგლისურად კითხვა და წერა არ შეეძლო, მან წლები დახარჯა ჩეროკის ხალხის ენისთვის ბგერებზე დაფუძნებული წერის სისტემის შემუშავებაზე. შედეგი? 86 სიმბოლოსგან შემდგარი მარცვლოვანი ასოები განსაცვიფრებელი სიცხადით გადმოსცემდა ჩეროკების სასაუბრო ენას.

ამის შედეგად ხუთ წელიწადში ჩეროკების წიგნიერებამ ახლომდებარე თეთრკანიანთა თემების წიგნიერების დონეს გადააჭარბა. გამოვიდა გაზეთი “ჩეროკი ფენიქსი“, კანონები წერილობით დაიწერა და კონსტიტუციაც კი მიიღეს - ყველაფერი მშობლიურ ენაზე.

სეკვოიას ნაშრომმა არა მხოლოდ ჩეროკების კულტურული იდენტობა შეინარჩუნა - არამედ დამწერლობის მეშვეობით ერიც გააძლიერა.

3. რომაელებს მაცივრები არ ჰქონდათ, მაგრამ პროდუქტების გაფუჭების თავიდან ასაცილებლად, ისინი დაეუფლნენ ტექნიკას, როგორიცაა თევზისა და ხორცის დამარილება, ხილის მზეზე გაშრობა და თაფლის ან ძმრის გამოყენება საკვების არომატისა და კვებითი ღირებულების შესანარჩუნებლად. ეს არ იყო მხოლოდ კულინარიული ჩვევები - ეს იყო გადარჩენის სტრატეგიები გრძელი ზამთრის, სამხედრო კამპანიებისა და საზღვაო მოგზაურობების დროს.

ამფორები - ფისით დალუქული კერამიკული ქილები - გამოიყენებოდა ზეთის, ღვინის და მარცვლეულის შესანახადაც კი. ვრცელ სავაჭრო გზებზე, რომლებიც ევროპას, აფრიკასა და აზიას სერავდა, საკვების სიახლის შენარჩუნება აუცილებელი იყო. ეს უძველესი მეთოდები ეხმარებოდა იმპერიის ჯარების გამოკვებას, ახალი არმიების შექმნას და რომის უსასრულო ექსპანსიონისტური პოლიტიკის მხარდაჭერას - რამაც საკვების შენახვის კულტურა მემკვიდრეობით დაგვიტოვა, რასაც დღემდე ვიყენებთ.

4. როდესაც 1795 წელს ნიდერლანდები მკაცრმა ზამთარმა მოიცვა, იშვიათი სამხედრო შესაძლებლობა გაჩნდა. დენ ჰელდერში გაყინული ჰოლანდიური ფლოტი პარალიზებული იყო. ამ მომენტით ისარგებლა ფრანგულმა კავალერიამ, ცხენებით გადაკვეთა ყურე და გემები ალყაში მოაქცია.

რადგან არსად ჰქონდათ გასასვლელი და ბრძოლის საშუალება, ჰოლანდიელი ზღვაოსნები დანებდნენ - ყოველგვარი საზღვაო ბრძოლის გარეშე.

ეს სიურეალისტური მოვლენა ისტორიაში უპრეცედენტოა: ცხენებმა გემები დაატყვევეს. ამან ჩვეულებრივი ომის სტრატეგია თავდაყირა დააყენა და აჩვენა, თუ როგორ შეუძლია ამინდს, დროსა და თამამ ტაქტიკას ყველაფრის შეცვლა. გაყინული ზღვა ბრძოლის ველად გადაიქცა.

5. ჩვენი წელთაღრიცხვის I საუკუნეში, რომაელმა მინის ხელოსანმა იმპერატორ ტიბერიუსს განსაცვიფრებელი გამოგონება წარუდგინა - მინა, რომელიც არ იმსხვრეოდა. ხელოსანმა უჩვენა იმპერატორს, თუ როგორ შეიძლებოდა ჭურჭელი ჩაღუნულიყო, მაგრამ არ გატეხილიყო, რამაც გააოცა სასახლის კარის წევრები.

თუმცა… დაჯილდოების ნაცვლად, ტიბერიუსმა სიკვდილით დასაჯა ეს კაცი.

მიზეზს არ იკითხავთ? იმპერატორს ჰქონდა შიში, რომ ასეთი სასწაულებრივი მასალა ოქროსა და ვერცხლს გააუფასურებდა, რაც იმპერიის ეკონომიკურ საფუძვლებს შეარყევდა.

ამრიგად, უტეხი მინის ფორმულა თითქმის ორი ათასი წლის განმავლობაში დაიკარგა. მხოლოდ 2012 წელს გამოჩნდა მსგავსი ტექნოლოგია Gorilla Glass-ის სახით - რომელიც დღემდე მილიონობით სმარტფონსა და პლანშეტში გამოიყენება.

ის, რასაც ძველად ადამიანები სასწაულად თვლიდნენ, ახლა ჩვენს ყოველდღიურ მოწყობილობებში თითქოს თავისთავად არსებობს. ეს ამბავი შემაძრწუნებელი შეხსენებაა იმისა, რომ ინოვაცია შესაძლოა ისეთივე მყიფე იყოს, როგორც საზოგადოება, რომელიც მას ვერ აფასებს.