ხშირად გვესმის, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ტყეები და ხეები ჩვენი პლანეტისთვის, როგორ წმენდენ ისინი ჰაერს, არეგულირებენ კლიმატს და გვაძლევენ სიცოცხლეს. დაფიქრებულხართ, რამდენად დიდია დედამიწაზე არსებული ყველა ხის საერთო მასა? თანამედროვე მეცნიერები ატარებენ გამოთვლებს და მათ მიერ მიღებული ციფრები გასაოცარია. რამდენს იწონიან ეს მწვანე გიგანტები და რატომ არის ტყეების შენარჩუნება მნიშვნელოვანი ჩვენი პლანეტის მომავლისთვის?

ტყეების სიდიადე: რას ამბობენ მეცნიერები?

თანამედროვე შეფასებით, დედამიწაზე არსებული ყველა ხის საერთო მასამ შეიძლება მიაღწიოს დაახლოებით 3 ტრილიონ ტონას. ეს ციფრები ფანტასტიკურად გამოიყურება, მაგრამ ისინი ეფუძნება ტყეების გლობალური ბიომასის მონაცემებს, რომელიც მოიცავს არა მხოლოდ ხილულ ღეროებსა და ტოტებს, არამედ მიწისქვეშა ფესვთა სისტემას, რომელიც ხელს უწყობს ეკოსისტემის შენარჩუნებას. შედარებისთვის, პლანეტაზე ყველა ადამიანის წონა მხოლოდ დაახლოებით 400 მილიონი ტონაა, ანუ ყველა ხე დაახლოებით 7500-ჯერ მეტს იწონის, ვიდრე ჩვენი სხეული!

ეს შეფასება, თუმცა ის განსხვავდება გაანგარიშების მეთოდებისა და რეგიონული მახასიათებლების მიხედვით, ნათლად აჩვენებს ტყეებში დამალული სიცოცხლის მასშტაბებს. თითოეულ ეკოსისტემას თავისი წვლილი შეაქვს პლანეტის საერთო „მწვანე რეზერვუარში“.

როგორ ითვლიან მეცნიერები ხეების მასას?

ხეების მასის შეფასება რთული და მრავალმხრივი პროცესია, რომელიც რამდენიმე საკვანძო ასპექტს მოიცავს:

ხეების დათვლა:

თანამედროვე კვლევები, როგორიცაა კროუტერის ჯგუფის (Crowther et al., 2015) ნაშრომი, აფასებს, რომ დედამიწაზე დაახლოებით 3 ტრილიონი ხეა. ეს მონაცემები მიღებულია სატელიტური სურათების, სახმელეთო დაკვირვებებისა და მათემატიკური მოდელირების გამოყენებით.

ბიომასის გაზომვა:

მეცნიერები ხეების მასას განსაზღვრავენ სხვადასხვა სახეობის ხეების საშუალო მასის, მათი სიმკვრივის, წყლისა და ნახშირბადის შემცველობის მონაცემების გამოყენებით. ტყე ხომ მხოლოდ მერქანი არ არის, არამედ ფესვები, ფოთლები, ტოტები და ქერქიც. ხის მშრალი მასის დაახლოებით 50% ნახშირბადზე მოდის, რაც ნახშირბადის შემცველობის მონაცემების გამოყენებით საერთო მასის შეფასების საშუალებას იძლევა.

რეგიონული მახასიათებლები:

სხვადასხვა კლიმატურ ზონაში ხეებს განსხვავებული ზომები, ფორმები და სიმკვრივე აქვთ. მაგალითად, ტროპიკულ ტყეებში ხეები, როგორც წესი, უფრო სწრაფად იზრდებიან და უფრო დიდ ზომებს აღწევენ, ვიდრე ზომიერ ან ცივ ზონებში. ყველა ეს ფაქტორი გათვალისწინებულია გათვლებში.

გიგანტური მწვანე საფარი: როგორ ნაწილდება ხეების მასა?

თუ წარმოვიდგენთ, რომ დედამიწის ყველა ხე ერთ ადგილას არის თავმოყრილი, მათი მასა შეადგენს გასაოცარ 3 ტრილიონ ტონას. ამ ციფრის უკეთ ვიზუალიზაციისთვის, შეგვიძლია მოვიყვანოთ რამდენიმე შედარება:

შედარება კაცობრიობის მასასთან:

პლანეტის ყველა ადამიანი ერთად იწონის დაახლოებით 400 მილიონ ტონას. ეს ნიშნავს, რომ ხეების ბიომასა ადამიანების მასას 7500-ჯერ აღემატება. ეს განსხვავება ნათლად აჩვენებს, თუ რამდენად ძლიერია ტყეები და როგორ დომინირებენ ისინი პლანეტის ბიომასაში.

პლანეტის საფარი:

თუ ხეების მთელ მასას დედამიწის ზედაპირზე გადავანაწილებთ, მივიღებთ თხელ, მაგრამ უწყვეტ მწვანე საფარს, რომელიც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ნახშირორჟანგის შთანთქმისთვის, ჟანგბადის წარმოებისთვის და კლიმატის რეგულირებისთვის. ტყეები დედამიწის „ფილტვებია“ და მათი მნიშვნელობის გადაჭარბება რთულია.

ეკონომიკა და ეკოლოგია:

სატყეო სექტორი მსოფლიო ეკონომიკისა და ეკოლოგიის ერთ-ერთი საკვანძო ელემენტია. ხეები ხის მასალის, სამკურნალო მცენარეების, საკვებისა და მრავალი სხვა რესურსის წყაროა. უზარმაზარი მასის გამო, ისინი გავლენას ახდენენ გლობალურ ნახშირბადის ციკლზე, ხელს უწყობენ კლიმატის ცვლილების შედეგების შერბილებას და მხარს უჭერენ ბიომრავალფეროვნებას.

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი ჩვენი პლანეტისთვის?

დედამიწაზე არსებული ყველა ხის წონის გაგებას არა მხოლოდ სამეცნიერო, არამედ პრაქტიკული მნიშვნელობაც აქვს. აქ არის რამდენიმე საკვანძო ასპექტი:

კლიმატის ცვლილება:

ტყეები შთანთქავენ უზარმაზარი რაოდენობის ნახშირორჟანგს და წარმოადგენენ ბუნებრივ „რეზერვუარებს“ ნახშირბადისთვის. ხეების მასა პირდაპირ კავშირშია კლიმატის რეგულირებისა და სათბურის ეფექტის შერბილების უნართან. ტყის ფართობების შემცირებამ შეიძლება გამოიწვიოს CO₂-ის დონის მკვეთრი ზრდა ატმოსფეროში, რაც დააჩქარებს გლობალურ დათბობას.

ბიომრავალფეროვნება:

ტყეები მილიონობით სახეობის მცენარის, ცხოველისა და მიკროორგანიზმის სახლია. ხეების უზარმაზარი მასა მოწმობს ეკოსისტემების სიმდიდრესა და მრავალფეროვნებას, რომლებიც აუცილებელია ბუნების ბალანსის შესანარჩუნებლად.

ეკონომიკური ღირებულება:

სატყეო სექტორი მსოფლიო ეკონომიკის მნიშვნელოვანი ნაწილია. ხის მასალა, სამკურნალო მცენარეები, ხილი და სხვა რესურსები, რომლებიც ტყეებიდან მიიღება, საკვანძო როლს ასრულებს მილიონობით ადამიანის ცხოვრებაში მთელ მსოფლიოში. ტყეების შენარჩუნება და მათი რესურსების მდგრადი მართვა მრავალი ქვეყნის კეთილდღეობის გარანტიაა.

ხეების ბიომასის მასშტაბების გააზრება ხაზს უსვამს ტყეების შენარჩუნების, ბუნებრივი რესურსების მდგრადი მართვისა და კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლის მნიშვნელობას, რადგან თითოეული ჩვენგანი დამოკიდებულია დედამიწის მწვანე ფილტვებზე, რომლებიც სიცოცხლეს გვანიჭებენ და თავიანთი დიდებული სილამაზით გვავსებენ.

ასევე დაგაინტერესებთ:

იაპონური ხელოვნება შინრინ-იოკუ ან როგორ ვისეირნოთ სწორად ტყეში

რა არის დაისუგი ან როგორ მივიღოთ ხის მასალა ტყის გაჩეხვის გარეშე

იცით, როგორ გამოიყურება მსოფლიოში უიშვიათესი და ძვირადღირებული ყვავილი?

ტაილანდურ სუპერმარკეტებში პროდუქტებს პლასტმასის ნაცვლად ბანანის ფურცლებში ახვევენ

აი, როგორ იყენებენ პლასტმასის თავსახურებს ესპანეთში