თავისი ისტორიის მანძილზე კაცობრიობამ მოიგონა სიკვდილით დასჯის დიდი რაოდენობა. მათ შორის არის სრულიად ეგზოტიკური, რომელთა აღქმაც ჩვენი თანამედროვეებისთვის რთულია. მაგრამ ნებისმიერ დროს და ყველა ქვეყანაში ჩამოხრჩობა ყველაზე სამარცხვინო სასჯელად ითვლებოდა. ასე კლავდნენ მოღალატეებს, შეთქმულებს, მოძალადეებს, მკვლელებს და ქურდებს. კეთილშობილური წარმოშობის კაცისთვის ჩამოხრჩობა იყო საბოლოო და ყველაზე საშინელი დამცირება. რატომ ჰქონდა სიკვდილით დასჯის ყველაზე ცნობილ მეთოდს ასეთი შესაშური რეპუტაცია?

შედარებით ბოლო დრომდე, ისტორიული თვალსაზრისით, კრიმინალების სიკვდილით დასჯა საჯაროდ ხდებოდა. ეს იყო ნამდვილი თეატრალური წარმოდგენა, რომელმაც მიიპყრო როგორც მართლმსაჯულების მონაწილეები, ისე უსაქმური დამთვალიერებლების ბრბო. ხალხი წინასწარ იკრიბებოდა მოედანზე და ცდილობდა ეშაფოტთან უფრო ახლოს ადგილი დაეკავებინა. იქიდან ყველაზე კარგად ჩანდა მთავარი - თავად ანგარიშსწორების პროცესი.

შუასაუკუნეების მოწვევა აღსრულებაზე "პროგრამის" მოკლე აღწერილობით

თავად „შემთხვევის გმირმა“ კარგად იცოდა, რომ ეს იყო მისი ბოლო საჯარო გამოჩენა, რისთვისაც მას დაამახსოვრებდნენ. ამიტომ, სიკვდილით დასჯილთაგან ბევრი იქცეოდა გადაჭარბებული ღირსებით და სრულ ზიზღს იჩენდა სიკვდილის მიმართ. ეს განსაკუთრებით ეხებოდა კეთილშობილური წარმოშობის ადამიანებს. მათთვის არ იყო შესაფერისი პლებეების სიხარულის მიზეზი, რომლებიც მუდამ უმრავლესობას წარმოადგენდნენ ეშაფოტთან.

მაგრამ მაყურებელს სულ სხვა ინტერესი ჰქონდა. არავის სურდა, რომ სპექტაკლი ხანმოკლე ყოფილიყო. ყველაზე დიდი სიხარული დამსწრეებს სიკვდილით დასჯის ხანგრძლივმა ტანჯვამ მოუტანა. ამიტომ გამოიყენებოდა ბორბალზე ყოველგვარი წამება, ნაწლავის ამოღება, ძელზე გაკვრა და ცოცხლად ჩაგდება მდუღარე წყალში. ცივილიზებული სიკვდილით დასჯათაგან ყველაზე სანახაობრივი იყო ჩამოხრჩობა.

სიკვდილით დასჯა ღარიბებისთვის

სიკვდილით დასჯის სპეციფიკა ყველასთვის კარგად იყო ცნობილი. ამიტომ, თუ ხელისუფლებას სურდა არისტოკრატის დამცირება და გათელვა, ჩამოხრჩობას მიმართავდნენ. ეს იყო „ღარიბი კაცის სიკვდილით დასჯა“, უღირსი დიდგვაროვანი თუ ვაჭარი. სიკვდილის მსჯავრდებულის სურვილი, სწრაფად დაეტოვებინა ეს სამყარო, ტანჯვის გარეშე და ხალხის გასართობად, ყოველთვის არ სრულდებოდა.

მსჯავრდებულს ძალიან უმართლებდა, თუ სწრაფად ითიშებოდა და კვდებოდა მარყუჟში. მაგრამ ხშირად ხდებოდა, რომ ადამიანი ნელა და მტკივნეულად კვდებოდა დახრჩობისგან. როგორც წესი, ჩამოკიდებულ ადამიანს სახე საშინლად უმახინჯდებოდა, უსივდებოდა და თვალები ლამის ბუდიდან სცვიოდა. გარდა ამისა, ჩამოხრჩობა იწვევს ნაწლავებისა და შარდის ბუშტის უნებლიე დაცლას. მოკლედ, ხდება ყველაფერი, რისი დანახვაც არავის სურს. მით უმეტეს, თუ მას აკვირდებოდა ათასობით დამთვალიერებელი და უბრალო ხალხი.

ყველა დიდგვაროვანს სურდა „კეთილშობილი სიკვდილი“. შუა საუკუნეებში არსებობდა სასჯელთა რთული სისტემა, რომელიც ითვალისწინებდა არა მხოლოდ წარმოშობას, არამედ დანაშაულსაც. ჯადოქრებს წვავდნენ ან ახრჩობდნენ, ფალსიფიკატორებს ყელში ტყვიას ასხამდნენ. თავის მოკვეთა იყო არისტოკრატების, მათ შორის მეფეების ჩვეულება.

დიდგვაროვანი შეიძლება ჩამოეხრჩოთ ყველაზე საშინელი ცოდვებისთვის, მაგალითად, მონარქის ღალატის გამო. ჩამოხრჩობა იყო უნივერსალური სიკვდილით დასჯა მძარცველებისთვის და გამაგრებული განმეორებითი დამნაშავეებისთვის. იყო დრო, როცა ღარიბ ადამიანებს უმიზეზოდ ჩამოახრჩობდნენ, მაგალითად, მაწანწალებისთვის.

სამაგალითო სიკვდილი და უვადო სირცხვილი

იყო თოკით სიკვდილით დასჯის კიდევ ერთი უსიამოვნო თვისება. ჩვეულებრივ, „საგანმანათლებლო მიზნებისთვის“ ცხედარს არ აშორებდნენ თოკიდან. შეიძლება იქ საკმაოდ დიდხანს ყოფილიყო ჩამოკიდებული, ხანდახან მანამ, სანამ თავად გვამი არ დაიშლებოდა. ცხედარი ხანდახან მიჰქონდათ ახლობლებს, ან მედიცინის სტუდენტებს.

საფრანგეთში აშენდა ნამდვილი ჩამოსახრჩობი ქარხანა საკუთარი სახელით Montfaucon. სხეულებს აქ ჩამოხრჩბის შემდეგ პირდაპირ ღრმა ორმოში ყრიდნენ სადაც ყაჩაღებისა და ქურდების გვამების გვერდით ლპებოდა ჰერცოგებისა და ბარონების სხეულები, რომლებმაც შეურაცხყოფა მიაყენეს მეფეს. შეიძლება ითქვას, რომ ჩამოხრჩობილი დიდგვაროვანის დამცირება მისი სამარცხვინო სიკვდილის შემდეგაც გაგრძელდა.

თავის მოჭრა სულ სხვა საქმეა. თუ ყველაფერი გეგმის მიხედვით წარიმართა, მსჯავრდებულს არ ჰქონდა დრო, გაეგო რა მოხდა. ბრბო მხოლოდ იმ შემთხვევაში იღებდა სიხარულს, თუ დამნაშავე სიმხდალეს გამოიჩენდა ან ჯალათს ერთი დარტყმით არ ჰყოფნიდა ძალა. იარაღით, ხმლით ან ნაჯახით სიკვდილი საპატიო სიკვდილად ითვლებოდა იმ კაცისათვის, რომელიც იმ დროს თითქმის ყოველთვის მეომარი იყო. თავებს აცლიდნენ ასევე დიდგვაროვან ქალბატონებს. ასე გარდაიცვალა 1536 წელს ხარაჩოზე ჰენრი VIII-ის ცოლი ანა ბოლეინი, ხოლო 1587 წელს ინგლისის დედოფალი მერი სტიუარტი.

ევროპაში კეთილშობილურ და უპატივცემულო სიკვდილით დასჯას შორის დაყოფა მე-20 საუკუნის დასაწყისშიც არსებობდა. მხოლოდ საფრანგეთმა მთლიანად მოიშორა სენტიმენტალიზმი მე-18 საუკუნეში რევოლუციის დროს და გილიოტინაზე გზავნიდა ყველას, განურჩევლად წარმოშობისა. დღესდღეობით, სასჯელთა დაყოფის გარკვეული სახე ჩანს ზოგიერთ ისლამურ ქვეყანაში, რომლებიც ცხოვრობენ შარიათის კანონით.