2000 წლის წინანდელი მოწყობილობა, რომელიც ზუსტად ასახავდა მზის, მთვარის და პლანეტების მოძრაობას, მეცნიერებისთვის დიდ გამოწვევად გადაიქცა.

ანტიკითერას მექანიზმს, რომელიც ძველი წელთაღრიცხვის I-II საუკუნით თარიღდება, ხშირად მსოფლიოს პირველ "ანალოგურ კომპიუტერსაც" უწოდებენ. ეს რთული მექანიზმი, რომელიც ბრინჯაოსა და ხისგან იყო დამზადებული, ასტრონომიული მოვლენების პროგნოზირებისთვის გამოიყენებოდა, მათ შორის მზის და მთვარის დაბნელებების გამოსათვლელად.

დაკარგული ტექნოლოგია

მექანიზმი 1901 წელს აღმოაჩინეს ძველი ბერძნული გემის ნანგრევებში, ანტიკითერას კუნძულთან ახლოს და იმის გამო, რომ მისი ფრაგმენტები მხოლოდ ნაწილობრივ შემორჩა, მეცნიერებმა მექანიზმის დანიშნულება მხოლოდ ათწლეულების შემდეგ გაშიფრეს.

კვლევებმა აჩვენა, რომ მექანიზმი გამოიყენებდა რთულ, თუმცა ამოხსნად გეგმიურ სისტემას, რათა ასტრონომიული ციკლები გამოეთვალა. ის ასევე აჩვენებდა ოლიმპიური თამაშების თარიღებს და სხვა მნიშვნელოვან მოვლენებს.

როგორ მუშაობდა ანტიკთერას მექანიზმი?

უძველესი “კომპიუტერი” მექანიკური სირთულით გამოირჩეოდა: მასში ათობით მეტალის ბორბალი და ზამბარა იყო გამოყენებული, რომლებიც ერთმანეთთან იყო დაკავშირებული. მომხმარებელი სახელურის დატრიალებით ამოძრავებდა მთელ სისტემას, რაც საშუალებას აძლევდა მას, ზუსტად აესახა პლანეტების პოზიციები და მზისა და მთვარის დაბნელებათა თარიღები წლობით წინასწარ.

მიუხედავად იმისა, რომ ძველ ბერძნებს არ ჰქონდათ თანამედროვე ტექნოლოგიები, მათ შეძლეს ისეთი მოწყობილობის შექმნა, რომელიც თავისი სიზუსტით საუკუნეების შემდეგაც კი იწვევენ ჩვენს განცვიფრებასა და აღფრთოვანებას.

ანტიკითერას მექანიზმი ნათლად გვიჩვენებს, რომ ძველ ცივილიზაციებს ჰქონდათ გაცილებით მეტი ტექნოლოგიური ცოდნა, ვიდრე ამას წინათ ვფიქრობდით. ანტიკთერას კუნძულთან აღმოჩენილი უძველესი “კომპიუტერის” დიზაინი იმდენად მოწინავე იყო, რომ მსგავსი მოწყობილობების შექმნა ევროპაში ხელახლა მხოლოდ მე-14 საუკუნეში გახდა შესაძლებელი.

დღეს მექანიზმის შესწავლა კვლავაც აქტიურად გრძელდება, რათა უკეთ გავიგოთ ძველი ბერძნების ასტრონომიული და ინჟინრული უნარები. უძველესი “კომპიუტერი” არამხოლოდ ისტორიული არტეფაქტი, არამედ ანტიკური სამყაროს ტექნოლოგიური სიბრძნის სიმბოლოცაა, თუმცა ის ასევე იწვევს ჩვენს დაფიქრებას სამეცნიერო-ტექნოლოგიური პროგრესის არაწრფივ ბუნებაზე; სხვადასხვა დრამატული მოვლენების ზეგავლენით, თანამედროვე ტექნოლოგიები, რაც დღეს ჩვეულებრივ ამბად მიგვაჩნია, კაცობრიობამ მრავალი საუკუნის მანძილზე შეიძლება დაივიწყოს და მხოლოდ ათასწლეულების შემდეგ დაუბრუნდეს მათ ხელახლა გამოყენებას.