დაიფიქრეთ ერთი წუთით — შესაძლოა, სხეულში გქონდეთ რაღაც ისეთი, რაც ათწლეულების განმავლობაში თქვენში ცხოვრობდა ჩუმად, უმოძრაოდ, და თან არც ცოცხალია და არც მკვდარი. რაღაც, რაც თქვენი სხეულის ნაწილად იქცა. უცნაურად ჟღერს, არა? თუმცა მედიცინაში არსებობს ერთი მართლაც ამოუხსნელი და იშვიათი ფენომენი, რომელსაც ლითოპედიონი (ლათ. lithopedion, ქვის ბავშვი) ეწოდება.

რა მოხდა სინამდვილეში?

1979 წელს, ჩრდილოეთ აფრიკაში მცხოვრები 70 წლის ქალმა საავადმყოფოს მიმართა ქრონიკული მუცლის ტკივილებით. თავიდან ეგონათ, რომ მას სიმსივნე ჰქონდა ან დიდი ზომის კისტა, თუმცა სკანირებამ შოკისმომგვრელი რამ აჩვენა: მის მუცელში სრულად ფორმირებული, მაგრამ ქვად ქცეული ნაყოფი იდო.

აღმოჩნდა, რომ ქალს 35 წლის წინ ჰქონდა ექტოპიური ორსულობა — ნაყოფი საშვილოსნოს გარეთ, მუცლის ღრუში განვითარდა. რადგან ნაყოფი ვერ განვითარდა სრულფასოვნად და არც სხეულმა შეძლო მისი გამოდევნა, ორგანიზმმა "გადარჩენის რეჟიმი" ჩართო და ნაყოფი კალციუმით დაფარა, რათა დაიცვას თავი პოტენციური ინფექციისგან.

რას ნიშნავს Lithopedion?

ტერმინი მოდის ბერძნული სიტყვებიდან:

• λίθος (lithos) — ქვა

• παιδίον (paidion) — ბავშვი

ასე ეწოდება ფენომენს, როცა ნაყოფი, რომელიც საშვილოსნოს გარეთ ვითარდება და კვდება, კალციფიცირდება და სხეულში „იბუდებს“ ათწლეულობით. ის არ იწვევს მწვავე სიმპტომებს და ხშირად სრულიად შემთხვევით აღმოაჩენენ.

ისტორიული ფონი და იშვიათობა

• პირველი დოკუმენტირებული შემთხვევა 1582 წელს აღწერა ექიმმა ალბარან დე ვილანოვამ.

• მედიცინის ისტორიაში სულ დაახლოებით 300-მდე შემთხვევაა აღწერილი.

• ზოგჯერ Lithopedion-ს ქალის სხეული 50 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ატარებს.

ერთ-ერთი ყველაზე ხმაურიანი ქეისი მოხდა 2009 წელს, როცა კოლუმბიაში 82 წლის ქალს აღმოაჩნდა 40 წელზე მეტი ხნის „ქვის ბავშვი“ – მედია მას „ქალი, რომელმაც საუკუნის მანძილზე ფარული ორსულობა გადაიტანა“ უწოდა.

როგორ ხდება, რომ სხეული ამას იტანს?

როგორც მეცნიერები განმარტავენ, მუცლის ღრუში განვითარებული ნაყოფი, რომელიც კვდება და არ გამოიდევნება, საშიშ რისკებს ქმნის. თუმცა სხეულს საოცარი უნარი აქვს:

• მას „უცხო სხეულად“ აღიქვამს და იწყებს ნელ-ნელა მის კალციფიკაციას, ანუ დაფარვას კალციუმის მინერალებით.

• ეს პროცესი ნაყოფს აქცევს მკვრივ, ქვისებრ სტრუქტურად, რომელსაც ორგანიზმი აღარც აღიქვამს საშიშად.

სიმპტომები და აღმოჩენა

მიუხედავად იმისა, რომ ქვის ბავშვი ორგანიზმში ათწლეულობით შეიძლება უცვლელად დარჩეს, ზოგჯერ შეიძლება გამოვლინდეს:

• მუცლის არეში დაჭიმულობით

• ქრონიკული ტკივილებით

• წონის კლებით

• გართულებული საჭმლის მონელებით

უმეტესად კი ეს ჩუმი ფენომენია, რომელსაც შემთხვევით ავლენენ, მაგალითად, როცა ქალი ასაკში შესვლის შემდეგ რაიმე სხვა მიზეზით გადის სკანირებას.

თანამედროვე მედიცინის პოზიცია

დღესდღეობით Lithopedion პრაქტიკულად გამორიცხულია განვითარებულ ქვეყნებში, რადგან ექტოპიური ორსულობა ადრეულ ეტაპზე აღმოაჩენთ და მართავენ. თუმცა განვითარებად ქვეყნებში, სადაც ქალები ხშირად არ გადიან რეგულარულ გინეკოლოგიურ შემოწმებებს, ასეთი შემთხვევები ჯერ კიდევ ხდება.

ფსიქოლოგიური ასპექტი: როცა სხეული ისტორიას ინახავს

ბევრი ქალი, ვისაც ქვის ბავშვი აღმოაჩნდა, მის შესახებ იცოდა – ანუ ორსულობა თავის დროზე შეუმჩნეველი არ იყო. ფსიქოლოგიურად ეს იყო მწუხარებით და სირცხვილით მოცული პროცესი, რის გამოც მათ ექიმთან წასვლა გაუჭირდათ.

ასეთ შემთხვევებში, ქალის სხეული ფაქტობრივად ტრავმის მატარებელი ხდება — იგი ინახავს წარსულის ემოციას, ფიზიკურად და სულიერად.

„ქვის ბავშვი“ მხოლოდ სამედიცინო ფენომენი არ არის — ის ერთდროულად არის სიმბოლო ქალის სხეულის უჩვეულო გამძლეობისა და ერთდროულად მის გამორჩეული ტრაგიზმისა. Lithopedion-ის შემთხვევები ცხადად გვაჩვენებს, რომ სხეული არც ისე ბიოლოგიური და მარტივია, როგორც გვგონია — ზოგჯერ ის მეხსიერების უცნაურ საცავს ემსგავსება.