მუნდგუ ტომი სამხრეთ სუდანში ცხოვრობს და მიეკუთვნება ნილოტურ ეთნიკურ ჯგუფს. მათ სამშობლოდ ითვლება თეთრი ნილოსის მდინარის სანაპირო რეგიონი. მუნდგუებს არ გააჩნიათ თანამედროვე პოლიტიკური სისტემა, წერილობითი ენა ან ტექნოლოგიები, მაგრამ მათ სოციუმს მკაფიოდ ჩამოყალიბებული წესრიგი და ღრმა, სიმბოლიზმით სავსე კულტურა აქვს.

ძროხა – სიცოცხლის ცენტრში

მუნდგუების კულტურის საფუძველია ძროხა. ეს ცხოველი მათთვის მხოლოდ საკვები რესურსი კი არა, არამედ სიმდიდრის, სილამაზის, სიყვარულის და სულიერების სიმბოლოა.

• პიროვნების სტატუსი განისაზღვრება მისი ძროხების რაოდენობით.

• ძროხები არ იკლება, გარდა განსაკუთრებული შემთხვევებისა – მაგალითად, რიტუალების ან ავადმყოფობისას.

• 
  ძროხის რძე, შარდი და ფუნჯი ყოველდღიურ ცხოვრებაში ფართოდ გამოიყენება:
  • შარდს იყენებენ როგორც ანტისეპტიკს – იბანენ ხელებსა და ფეხებს.

  • ფუნჯით – ასუფთავებენ სხეულს და კერავენ სახლებს.

  • რძეს კი არა მხოლოდ სვამენ, არამედ მას ასევე კოსმეტიკური მიზნებისთვისაც იყენებენ.

ნაცრის რიტუალი – უჩვეულო სილამაზე

მუნდგუ ტომის მამაკაცები თავიანთ სხეულს და თმას ფარავენ თეთრი ნაცრით, რომელსაც ძროხის ფუნჯის დაწვით იღებენ. ეს ფერწერა:

• იცავს კოღოებისგან (ძალიან მნიშვნელოვანი ტროპიკულ ზონაში)

• თვლისται სილამაზის ნიშნად

• გამოიყენება რიტუალებსა და დღესასწაულებზე

ისინი თავიანთ თმას ან ბრიზგავენ ნაცრით ან მთლიანად გადაეპარებიან და შემდეგ ნაცრის მტვერს ასხურებენ – ეს სანახაობრივად განსაკუთრებით შთამბეჭდავია.

ცხოვრება სოფელში – ძალის კანონი და სოლიდარობა

მუნდგუები ცხოვრობენ პატარა თემებში, რომლებიც შედგება წრიულად განლაგებული ქოხებისგან. თემის ცენტრში, ტრადიციულად, ძროხები განლაგდებიან – უსაფრთხოების მიზნით.

• ოჯახში არსებობს მკაცრი იერარქია – უფროსი მამაკაცი წყვეტს უმეტესობას.

• ახალგაზრდები გაიზრდებიან როგორც მწყემსები – მათთვის ძროხასთან თანაცხოვრება იდენტობის ნაწილია.

• ქორწინება ვერ შედგება, სანამ ახალგაზრდას საკმარისი ძროხა არ ჰყავს საცოლის ოჯახის „გამოსასყიდად“.

მეომრული მემკვიდრეობა

ისტორიულად, მუნდგუები ცნობილები იყვნენ როგორც მეომრები და მომთაბარე მწყემსები. მეზობელ ტომებთან ხშირად ჰქონდათ კონფლიქტები, ხშირია მიწის და საძოვრების გამო დაპირისპირებაც.

საინტერესოა, რომ დღესაც კი, მიუხედავად გარესამყაროს შეღწევისა, მუნდგუები ინარჩუნებენ ტრადიციულ იარაღს – შუბს, ხელნაკეთ ფარებს და სახის მხატვრულ ორნამენტებს.

ცერემონიები და სიმღერები

მუნდგუების ტრადიციული დღესასწაულები არის ხმაურიანი და ენერგიული:

• მათ აქვთ საცეკვაო რიტუალები, რომლებიც აერთიანებს სიმღერას, რიტმულ ბგერებს და ცეცხლის გარშემო მოძრაობას.

• ცერემონიების დროს მთავარი გმირი კვლავ ძროხაა – ხშირად მასაც რთავენ დეკორაციებით ან საღებავებით.

• ახალგაზრდები ამ დროს „გადიან კაცად გახდომის გზას“ – რაც განისაზღვრება როგორც ფიზიკური გამძლეობით, ისე სიმამაცით.

თანამედროვე გამოწვევები

სამწუხაროდ, მუნდგუ ტომი დღეს იბრძვის მრავალი საფრთხის წინააღმდეგ:

• კლიმატის ცვლილება ზღუდავს საძოვრებს და საფრთხეს უქმნის მათ ეკონომიკას.

• სამოქალაქო კონფლიქტები სამხრეთ სუდანში არღვევს ტომების მშვიდობიან თანაცხოვრებას.

• გლობალიზაციის ფონზე, ახალგაზრდა მუნდგუები ხშირად ტოვებენ ტრადიციულ ცხოვრებას და მიდიან ქალაქებში, რაც კულტურის გაქრობის საფრთხეს აჩენს.

• რატომ უნდა ვიცნობდეთ მუნდგუებს?

  მუნდგუ ტომი არის ცოცხალი მუზეუმი, სადაც თანამედროვე ადამიანს შეუძლია დაინახოს თუ როგორ შეიძლება ფუნქციონირებდეს საზოგადოება ღრმა სულიერი კავშირით ბუნებასთან და ცხოველთან.
  ისინი გვასწავლიან:
  • როგორ იცხოვრო მინიმალური რესურსებით, ჰარმონიაში გარემოსთან

  • როგორ იყოს სილამაზე ადგილობრივ ტრადიციებში, ნაცარში, სიმარტივეში

  • როგორ გახადო კულტურა სიცოცხლის გარშემო ცენტრალური ღერძი