როდესაც მე-15 საუკუნეში პირველმა პორტუგალიელებმა თავიანთი ხომალდები განას სანაპიროზე მიიყვანეს, ისინი გაოცებულნი დარჩნენ ოქროს რაოდენობით. ის ყველგან იყო და მის მისაღებად ფაქტობრივად უნდა დახრილიყავი. ოქროს ნაგლეჯები მდინარეებმა გამორეცხეს, სანაპიროზე ქვიშაში ხვდებოდა და უბრალოდ მიწიდან ამოდიოდა. გასაკვირი არ არის, რომ ამ აფრიკულმა ქვეყანამ მაშინვე მიიღო სახელი ოქროს სანაპირო.
განაში ოქრო გამოიყენებოდა ფულად და მისი ღირებულება ბევრად უფრო დაბალი იყო, ვიდრე ევროპაში. დღესდღეობით, ქვეყნის ყველა სუვენირების მაღაზია ტურისტებს სთავაზობს ცხოველების, ფრინველების და აფრიკელი მეომრების მინიატურულ ბრინჯაოს ფიგურებს, რომლებსაც ადგილობრივები goldweights-ს ანუ ოქროს წონას უწოდებენ.
როდესაც ტურისტები ეკითხებიან, რას გულისხმობენ, ადგილობრივი მაცხოვრებლები ამაყად ამბობენ, რომ ძველად მათ ოქროს ქვიშის ასაწონ გირებად იყენებდნენ. სწორედ აქედან გაჩნდა ამ ნივთების სახელწოდება - ინგლისური სიტყვების gold - ოქროსა და weight- წონის კომბინაცია. ეს სუვენირები ახსენებს განას ყოფილ სიდიადეს, რომლის ხალხს, აშანტებს, ღმერთებმა ძვირფასი ლითონი აჩუქეს.
აშანტის ლეგენდა ამბობს, რომ ოდესღაც გაიხსნა ბოსუმტვის მთის წიაღი და იქიდან გამოჩნდნენ მათი ხალხის პირველი წარმომადგენლები. ღმერთებმა მათი მიწა ოქროთი მორთეს და ის ეკუთვნოდა ხალხს, რომელთა მეფე იყო ოსეი ტუტუ.
ოქრო თითქმის ყველა აშანტის ტრადიციაშია წარმოდგენილი. მეფე, ჯერ კიდევ უბრალო მეომარი, იჯდა კუმნინის ხის ქვეშ და ისვენებდა, როდესაც ღმერთებმა ციდან მის კალთასთან ჩასვეს ოქროს ტახტი და მისი ტომის ბრძენმა აკონიემ გამოაცხადა იგი ყველა გვარის მმართველად. განაში მცხოვრები. აკონიედან ყველა ლიდერმა შეიტყო ნიშნის შესახებ და დაემორჩილა ოქროს რელიქვიის მფლობელს, რომელშიც ღმერთებმა ჩაკეტეს "სუნსუმი" - აშანტის სული.
რეალური ამბავი დაშიფრულია ამ ლეგენდაში. მეფე ოსეი ტუტუმ, რომელიც განას მართავდა 1693 წლიდან 1731 წლამდე, გააერთიანა აშანტი ხალხის განსხვავებული ტომები ერთ სახელმწიფოდ, რომელსაც შეეძლო წინააღმდეგობა გაეწია მრავალრიცხოვანი მოწინააღმდეგებისთვის. სამეფოს სტრუქტურა უფრო ჰგავდა ფედერაციას, ვიდრე მონარქიას, სადაც შემადგენელ ტომებს ჰქონდათ ფართო უფლებამოსილებები.
აშანტის ძალაუფლება დაფუძნებული იყო მრავალრიცხოვან მდიდარ ოქროს საბადოებსა და ადგილებზე, სადაც ხალხი მოიპოვებდა იმდენ ოქროს, რამდენიც სჭირდებოდათ ქვეყნის შიგნით და მეზობელ სახელმწიფოებთან ვაჭრობისთვის. მაგრამ მალე ყველაფერი შეიცვალა - განას სანაპიროებს მიადგნენ პორტუგალიური, ინგლისური, ფრანგული, დანიური და გერმანული სავაჭრო და სამხედრო გემები.
ამ მცურავი გემების ეკიპაჟებს სჭირდებოდათ მხოლოდ ერთი რამ - ძვირფასი ყვითელი ლითონი. მე-16 საუკუნეში განას ოქრო შეადგენდა მთელი მსოფლიო წარმოების 35%-ს, რაც 235 ტონას შეადგენს. და ეს შორს იყო ქვეყნის მდიდარი მინერალური რესურსების ლიმიტისაგან. უცხოელი სტუმრების გაოცება გამოიწვია არა მხოლოდ ოქროს რაოდენობამ და სიიაფემ, არამედ აშანტი ხელოსნების ხელოვნებამ. ყველაფერი, რისი ყიდვა, გაყიდვა ან გაცვლა შეიძლებოდა, აშანტები მხოლოდ ოქროთი ზომავდნენ.
რა თქმა უნდა, ჩნდება სრულიად ლოგიკური კითხვა - როგორ შეეძლო ადგილობრივ ხალხს ოქროს აწონვა წონის გარკვეული სტანდარტის გარეშე? მაგრამ ოქროს სანაპიროს მცხოვრებთა წონებისა და ზომების სისტემა ევროპულზე არანაკლებ ზუსტი იყო. უცხოელებთან ვაჭრობის დაწყებისას აშანტებმა ვერ გაიგეს, რას ეფუძნებოდა თეთრი ვაჭრების გადახდის სისტემა. ევროპელები გადასცემდნენ დაბალი ხარისხის შენადნობებისგან დამზადებულ მონეტებს და სანაცვლოდ სურდათ ოქროს მტვერი ან აშანტის ნაკეთობები.
ზოგადად, სპილენძის მონეტების არსი ადგილობრივებისთვის საიდუმლოდ რჩებოდა - ამ ლითონს სანაპირო მცხოვრებლებისთვის არანაირი ღირებულება არ ჰქონდა და მათ არ სურდათ მისთი გადახდა. მონეტა, რომელიც აშანტის ხელში აღმოჩნდა, მაშინვე ბავშვის დეკორაციად, ტრიუკად ან სათამაშოდ იქცა.
წონის დადგენის გაანგარიშების სისტემა წონის მაჩვენებლების გამოყენებით კარგად იყო განვითარებული და გამოიყენებოდა არა მხოლოდ განას მაცხოვრებლების, არამედ მათი მეზობლების მიერ. ისინი აშანტის მიწებზე გავლის უფლებას ოქროთი იხდიდნენ და წონად ხოჭოების, ფრინველების ან მეომრების ფიგურებსაც იყენებდნენ.
გარდა ამისა, “გოლდვეიტსის" დახმარებით შეგროვდა ჯარიმები, რაც სასამართლო საქმის საფუძველს წარმოადგენდა. ქურდობის, ცემის, ან მკვლელობისთვის, ოქროს ქვიშის ჯარიმა უნდა გადაეხადათ და თითოეული შემთხვევისთვის გამოიყენებოდა გარკვეული წონა.
XVIII-XIX საუკუნეებში განას ოქრო მტაცებლურად მოიპოვებოდა მრავალი ევროპული კომპანიის მიერ, ძირითადად ბრიტანული. ქვეყანა მრავალი კოლონიიდან ერთ-ერთი გახდა, მაგრამ დამპყრობლებმა ვერ მოახერხეს აშანტის საბოლოოდ დადუმება. ტომების წინააღმდეგობა მეტ-ნაკლებად ჩაახშეს მხოლოდ 1900 წელს და უკვე 1957 წელს განამ გამოაცხადა დამოუკიდებლობა.
როგორ მიდის დღეს ამ ქვეყანაში საქმე, რომელსაც 500 წელზე მეტი ხნით ფაქტობრივად ატყავებდნენ? ექსპერტების აზრით, დღეს ოქროს სანაპირო მსოფლიოში მე-10 ადგილზეა ოქროს მოპოვებით და მე-2 ადგილზე სამხრეთ აფრიკის შემდეგ აფრიკაში.
ზოგიერთი სოფლის მაცხოვრებლები მთლიანად ოქროს მოპოვებით არიან დაკავებულნი, რაც ძველმოდურად და ბარბაროსულად მიმდინარეობს. ადგილობრივი მაცხოვრებლების ძირითადი იარაღები არის ნიჩბები, ჩაქუჩები და საცრები. ზოგჯერ სოფელში შეგიძლიათ იპოვოთ პრიმიტიული გამანადგურებელი, რომელიც იკვებება ბენზინის ძრავით. ძვირფასი ლითონის ნარჩენი ქანებისგან გამოყოფისას გამოიყენება ვერცხლისწყალი, ხოლო წარმოების ნარჩენები ჩაედინება მდინარეებში, საიდანაც იღებენ სასმელ წყალს. ბევრი მაღაროელი და მათი ოჯახის წევრები 30 წლამდეც ვერ ცოცხლობენ და 50 წელს გადაცილებული ადამიანი აქ ძალიან მოხუცად ითვლება.
აფრიკის ბევრ ქვეყანას შორის განა შეიძლება შედარებით აყვავებულად მივიჩნიოთ - არის საავადმყოფოები და სკოლები, კარგი გზებია გაშენებული მთელი ქვეყნის მასშტაბით, ვითარდება მცირე და საშუალო ბიზნესი. მოსახლეობის მესამედზე მეტი არ ცხოვრობს სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ, რაც შავი კონტინენტისთვის უდავო მიღწევაა.
