x
image
თამილა გურაშვილი
Mediator image
კატაპულტიდან მარსამდე: როგორ ცდილობდნენ ზამბიის ასტრონავტები სსრკ-ს დამარცხებას კოსმოსურ რბოლაში

image

1964 წლის 24 ოქტომბერს ზამბია მტკიცედ დაშორდა წარსულს და დიდი ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. ერთი კვირის შემდეგ, ჟურნალმა Time-მა გამოაქვეყნა სტატია ზამბიის პირველი პრეზიდენტის, კენეტ დევიდ კაუნდე მთავარ გმირად გამოცხადების შესახებ. ავტორმა მას სიმპათიური ბიჭი უწოდა, ცივ ომში პოზიტიური ნეიტრალიტეტისკენ მოუწოდა, ბოლოს კი სხვა პერსონაჟი ახსენა.


„ედვარდ მუკუკა ნკოლოსო, დაწყებითი სკოლის მასწავლებელი, მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის დირექტორი, კოსმოსური კვლევების დირექტორი, ფილოსოფოსი ამტკიცებდა, რომ ის, რაც ხდებოდა, ხელს უშლიდა მის კოსმოსურ პროგრამას, რომელიც მიზნად ისახავდა აშშ-სა და სსრკ-ს მთვარეზე წინსვლას. ნკოლოსო უკვე ავარჯიშებდა 12 ასტრონავტს, მათ შორის 16 წლის გოგონას, მათ ატრიალებდა ხის ირგვლივ კასრში, ასწავლიდა ხელებზე სიარულს და ამბობდა: „ადამიანებს მხოლოდ ასე შეუძლიათ მთვარეზე სიარული. ."


აფრიკის კოსმოსური პროგრამის ხსენებამ დიდი ინტერესი გამოიწვია. რა არის ეს: ჟურნალისტის ხუმრობა თუ სარეკლამო კამპანია?


”ზოგი ფიქრობს, რომ მე გიჟი ვარ”, - აღიარა თავად ნკოლოსომ ინტერვიუში. „მაგრამ მე გავიცინებ იმ დღეს, როცა მთვარეზე ზამბიის დროშას ავაფრიალებ."



ედვარდ ნკოლოსოს, როგორც რომანტიკულ გმირს შეეფერება, ეცვა საბრძოლო ჩაფხუტი, ხაკისფერი სამხედრო ფორმა მრავალფერადი აბრეშუმისა და ხავერდი ნაქარგი საყელოთი. მკერდზე მედლები ეკეთა. მის აფრონავტებს ხანდახან ეცვათ მწვანე ატლასის ქურთუკები ყვითელ შარვალთან ერთად. 21 წლის გოდფრი მვანგოს მთვარეზე დაშვება დაევალა. 16 წლის მატა მვამბე მარსზე. ნკოლოსოს ძაღლს, ციკლოპს, საბჭოთა ლაიკას კვალი უნდა გაევლო და მის გზას გაჰყოლოდა. დანარჩენ ასტრონავტებს თეფშზე ზამბიის დროშა და არწივის კვერთხი ეჭირათ.


image



ნკოლოსომ სიამოვნებით აჩვენა ჟურნალისტებს გაფრენის წინა მზადება. მან 200 ლიტრიან ნავთობის კასრში თავისი მოწაფეები გორაკიდან ჩამოაგორა უწონადობის სიმულაციისთვის, აიძულა ისინი საქანელებზე ეტრიალათ.


"როდესაც ისინი მიაღწევენ უმაღლეს წერტილს, მე ვჭრი თოკს, ეს ქმნის თავისუფალი დაცემის განცდას."- განმარტა ნკოლოსომ.



image

როგორც კოსმოსურ ხომალდს (კაუნდას პრეზიდენტის სახელობის ბარელ-რაკეტა - D-Kalu 1") ზამბიელი მეფე გაანიხილავდა მოწყობილობას, რომელიც ძალიან ჰგავს კატაპულტს. დასაწყისში სამი მეტრის სიმაღლეს მიაღწიეს, შემდეგ გადაწყდა მისი გაზრდა უფრო გრძელი თოკებით.


მისი კოსმოსური პროგრამის მიზანი ნკოლოსომ ოფიციალურად გამოაცხადა, ეს იყო ქრისტიანობის დანერგვა მარსის პრიმიტიულ ტომებში. მაგრამ აფრონავტებთან პირად საუბარში მათ მოუწოდა, მარსიანელებისთვის არ დაეძალებინა მიწიერი რელიგია.


თავისი ოცნების რეალიზაციისთვის ედვარდ ნკოლოსომ დაფინანსებისთვის მიმართა ისრაელს, სსრკ-ს, აშშ-ს, არაბთა გაერთიანებულ რესპუბლიკას და იუნესკოს. მოთხოვნილი თანხა საკმაოდ დიდი იყო, 20 მილიონიდან 2 მილიარდ დოლარამდე. მაგრამ თანამგრძნობი სიტყვებისა და ინდოელი სკოლის ბიჭისგან 10 რუპიის გარდა, ნკოლოსოს არაფერი მიუღია.



image

ზამბიელი მეოცნებე ამტკიცებდა, რომ მისი კოსმოსური პროგრამა უფრო პროგრესული იყო ვიდრე საბჭოთა და ამერიკული, მაგრამ უარი თქვა დეტალების გაზიარებაზე.


- "ამ მასშტაბის პროექტს არავის ვანდობ. ჩვენი ზოგიერთი იდეა ამერიკელებსა და რუსებისას უსწრებს, ამიტომ არავის მივცემ უფლებას, შეისწავლოს ჩემი სარაკეტო გეგმები, თქვა ნკოლოსომ.


მართალია, ზამბიელი მაინც აწარმოებდა მოლაპარაკებას ნასასთან. ის ცდილობდა დაეთანხმებინა ისინი მთვარეზე ერთობლივ ფრენაზე, მაგრამ ერთი პირობით, ჯერ ზამბიის დროშა უნდა გაეშალათ მთვარეზე.


კოსმოსური პროგრამა დასრულდა 1965 წლის აგვისტოში, სანამ დაიწყებოდა.


"ჩემს ასტრონავტებს ეგონათ, რომ ისინი კინოს ვარსკვლავები იყვნენ და ფულს ითხოვდნენ."- ჩიოდა ნკოლოსო. „ჩემმა ორმა საუკეთესო ბიჭმა ერთი თვის წინ წვეულება მოაწყო და მას შემდეგ არავის უნახავს... კიდევ ერთი შეუერთდა ტომის სიმღერისა და ცეკვის ანსამბლს.


ბოლოს მისმა ფავორიტმა მატა მვამბამაც დატოვა ნკოლოსო. უცნობია ის ვისგან დაორსულდა, მაგრამ ამ მოვლენამ აიძულა უარი თქვა შორეულ გალაქტიკებზე ოცნებაზე.


image



გამომგონებელს ფული ძალიან აკლდა, სახელმწიფო მხარდაჭერამაც კი ვერ გადაარჩინა. ნკოლოსომ ყველაფერი დააბრალა „იმპერიალისტ ნეოკოლონიზატორებს, რომლებიც შეშინებულნი არიან ზამბიის კოსმოსის განვითარების ცოდნით“.


დასავლეთში ნკოლოსოს დასცინოდნენ, ზოგიერთმა ინგლისელმა ჟურნალისტმა მას გიჟი უწოდა, პოლიტიკოსებმა კი ედუარდის საქმიანობას უწოდეს დაუფიქრებლობა, რამაც გამოიწვია აფრიკის ქვეყნების დამოუკიდებლობა.


ტერმინი "აფრონავტი" ნკოლოსოს გამოგონებაა. ის დარწმუნებული იყო, რომ მისი პროგრამა ხელს შეუწყობდა არა მხოლოდ ზამბიის, არამედ მთელი აფრიკის კონტინენტის უწონად მოქცევას. მაგრამ "აფრიკელი მეფის" ოცნება მხოლოდ რამდენიმე ათეული წლის შემდეგ ახდა. 1995 წელს ასტრონავტი ბერნარდ ჰარისი გახდა პირველი აფროამერიკელი, ვინც კოსმოსში გავიდა. ხოლო აფრიკის ერთ-ერთი ქვეყნის პასპორტის ნამდვილი მფლობელი ორბიტაზე 2002 წელს იყო. სამხრეთ აფრიკელი ბიზნესმენი მარკ შატლვორთი მეორე კოსმოსური ტურისტი გახდა. მან რვა დღე გაატარა კოსმოსურ სადგურზე და ამ გართობისთვის 20 მილიონი დოლარი გადაიხადა.


რაც შეეხება ნკოლოსოს, 1980-იან წლებში ის ცდილობდა პოლიტიკური კარიერის აშენებას, იყარა კენჭი დედაქალაქის ლუსაკას მერის პოსტზე, მაგრამ დამარცხდა. თავისი თანამოაზრის მხარდასაჭერად, რაუნდის პრეზიდენტმა დანიშნა ნკოლოსო აფრიკის განმათავისუფლებელი ცენტრის ხელმძღვანელად, რომელიც მხარს უჭერს დამოუკიდებლობის მებრძოლებს აფრიკის სხვა ქვეყნებიდან - ზიმბაბვე, ნამიბია, მოზამბიკი.


ედვარდ ნკოლოსო გარდაიცვალა 1989 წელს და დაკრძალეს როგორც ეროვნული გმირი.


1
149
შეფასება არ არის
ავტორი:თამილა გურაშვილი
თამილა გურაშვილი
Mediator image
149
  
2022, 26 ნოემბერი, 23:15
კომენტარი ცარიელია ან წაშლილია

0 1 1