"ტვინების გადინება" ეგვიპტურად

საზოგადოებრივი

2022, 3 აგვისტო, 8:06

ძვ. წ. აღრ. 530 წ. კიროს II დიდის ძე კამბისე II (კამბუჯია) სპარსეთის იმპერიის მეფე გახდა და ეგვიპტეზე თავდასხმისთვის მზადება დაიწყო. მის არმიაში სპარსელების გარდა, დაპყრობილი ქვეყნების მეომრების კონტინგენტიც იყო. გარდა ამისა, სპარსეთის განკარგულებაში, ფინიკიის და კვიპროსის ძლიერი ფლოტიც იყო. მათი ჯარის კონცენტრირება პალესტინაში მოხდა. ხოლო, სინაის უდაბნოს მომთაბარეები კამბისეს მოკავშირეები გახდნენ და მის ჯარს, ეგვიპტის სასაზღვრო ქ. პელუსიუმამდე მისასვლელად, უწყლო ტერიტორიის გავლაში დაეხმარნენ.

დაპირისპირებულ მხარეებს შორის, ყველაზე დიდი ბრძოლა ძვ. წ. აღრ. 525 წ. გაიმართა. ორივემ დიდი დანაკარგი განიცადა, მაგრამ გამარჯვება სპარსელებს ერგოთ. ეგვიპტური არმიის ნარჩენები და დაქირავებული ჯარისკაცები, ქვეყნის დედაქალაქში – მემფისში გაიქცნენ, რომელიც, სულ მალე, მტერმა აიღო და საშინელი ხოცვა–ჟლეტა მოაწყო: 2000 მცხოვრები და ფსამეტიქ III ვაჟი სიკვდილით დასაჯეს. მაგრამ, თავად ფარაონი დაინდეს.

მალე მთელი ეგვიპტე მათ ხელში აღმოჩნდა და იმავე წლის აგვისტოს ბოლოსთვის, კამბისე II ეგვიპტის ფარაონად ოფიციალურად გამოცხაეს... და მან ახალი XXVII დინასტია დააფუძნა. ეგვიპტური ოფიციალური წყაროების თანახმად, სპარსეთის მეფე ეგვიპტურ ადათ–წესებს პატივს სცემდა: სამეფო მმართველობის დროს, ტრადიციულ ეგვიპტურ თარიღთა სისტემას იყენებდა, მან ფარაონების ყველა ტიტული მიიღო — ის გახდა «ღმერთების – რა, ოსირისის შთამომავალი» და ა.შ. მან განაგრძო, მისი წინამორბედი ფარაონების პოლიტიკა და ეგვიპტელების თავის მხარეზე გადაბირებას შეეცადა. ქვეყნის დაპყრობისთანავე, მან თავის მეომრებს ძარცვის შეწყვეტა უბრძანა. მათ უნდა დაეტოვებინათ ტაძრის ტერიტორიები და მიყენებული ზარალი აენაზღაურებინათ. კამბისემ ეგვიპტელებს თავისუფლება მისცა რელიგიურ და პირად ცხოვრებაში. ეგვიპტელები, ისევე როგორც სხვა ხალხების წარმომადგენლები, სახელმწიფო აპარატში თავიანთი თანამდებობის დაკავებას აგრძელებდნენ და მას მემკვიდრეობით გადასცემდნენ.

მაგრამ, იყო ერთი რამ, რითაც მან ქვეყანა დააზარალა და რაც უბრალო ხალხისთვის შეუმჩნეველი დარჩა, მაგრამ ქვეყნისთვის, ეს ნამდვილად დიდი დარტყმა იყო: ეგვიპტის დაპყრობის შემდეგ, ყველა ცნობილი მეცნიერი, მწერალი და მხატვარი შეკრიბეს და სპარსეთში გადაასახლეს, რომ იმპერიისთვის მსახური იქ გაეგრძელებინათ... ქვეყანაში კი, მხოლოდ საშუალო დონის საზოგადო მოღვაწეები დარჩნენ, რაც 2014 წ. აღმოჩენილი სამარხის მიხედვითაც ჩანს. მიუხედავად იმისა, რომ ცხედარი სარკოფაგში არ იყო, მეცნიერებმა ის, სპარსული ოკუპაციის წლებით დაათარიღეს.

საინტერესოა ისიც, რომ თავიდან, სარკოფაგი გაყალბებული ეგონათ, რადგან მეტად უხეშად და უხარისხოდ იყო გაკეთებული. თუმცა, მოგვიანებით, გაირკვა, რომ ის ნამდვილად ორიგინალი იყო. სარკოფაგზე, ბევრი უცნაური სურათი იყო გამოსახული, მათ შორის, ცუდად იყო დახატული შავარდნები (ღმერთი ჰოროსის სიმბოლო), რომლებიც თევზებს უფრო ჰგავდნენ, ვიდრე ფრინველებს.

ამგვარი ქმედებით, კამბისე II «ერთი გასროლით – ორი კურდღელი მოკლა» — საკუთარ იმპერიას ინტელექტუალური პოტენციალი შესძინა, ხოლო ეგვიპტე პოტენციური ლიდერების გარეშე დატოვა, რითაც რეგიონში, სპარსელების მმართველობამ, თითქმის, 200 წელს გაგრძელდა, იქამდე, ვიდრე ქვეყნის ჩრდილოეთით გამოჩნდა ძალა, რომელიც სპარსეთს ემუქრებოდა...

ალექსანდრე მაკედონელმა, უდიდესმა მხედართმთავარმა და სახელმწიფო მოღვაწემ, ძვ. წ. აღრ. 334 წელს, ბერძნულ-მაკედონიური ძალებით, ჰელესპონტი (დარდანელის სრუტე) გადალახა და მცირე აზიაში, სირიაში, ფინიკიაში, და პალესტინაში, სპარსელების დამარცხების შემდეგ, 332 წლის შემოდგომაზე ეგვიპტეში ჩავიდა. გაგრძელება >>>