თანამედროვე მედიცინამ მიაღწია დიდ სიმაღლეებს და დღევანდელმა ექიმებმა იციან რა საშუალებებით და მეთოდებით უმკურნალონ ართრიტს, ასთმასა და ბრონქიტს, ისევე როგორც სხვა მრავალ დაავადებას. მაგრამ გასული საუკუნეების ექიმებს წარმოდგენაც არ ჰქონდათ, როგორ გადაერჩინათ ადამიანი მათთვის უცნობი ამა თუ იმ დაავადებისგან და უბრალოდ მოქმედებდნენ საკუთარი ვარაუდებიდან გამომდინარე. წარსულის ექიმების მიერ გამოყენებული მკურნალობის მეთოდები, რა თქმა უნდა, შოკში ჩააგდებს თანამედროვე ადამიანს და მას კიდევ ერთხელ გაუხარდება, რომ 21-ე საუკუნეში ცხოვრობს.

1. შავი ჭირის საწინააღმდეგო დამცავი კოსტიუმები

1665-1666 წლებში ლონდონში ჭირისგან დაიღუპა ასი ათასი ადამიანი - დედაქალაქის მოსახლეობის 20 პროცენტი. არავინ იცოდა, რატომ დაიწყო ეს დაავადება - ყოველი შემთხვევისთვის, ხელისუფლებამ კატების და ძაღლების მოკვლა ბრძანა. შესაძლებელია, რომ ამ გადაწყვეტილებამ გაახანგრძლივა ეპიდემია, რადგან ცხოველები აკონტროლებდნენ ვირთხების პოპულაციას. ხელისუფლებამ ასევე გასცა ბრძანება სახლებში მთელი საათის განმავლობაში ცეცხლის შენახვა და კოცონის დანთება ჰაერის გასაწმენდად. ლონდონელები აიძულეს თამბაქო მოეწიათ, მაგრამ ამანაც ვერ იხსნა ისინი ეპიდემიისგან.

2. სისხლის გამოშვება

“დაისვით წურბელები, მოხარშეთ სისხლი / დაისვით წურბელები, გამოიდინეთ სისხლი" მეთოდი მარტივი ჩანდა. სისხლის აღება იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი ექიმების არსენალში უძველესი დროიდან მე-19 საუკუნემდე. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ხელს უწყობს არტერიული წნევის ოდნავ შემცირებას და ამით შვებას, სისხლდენა მნიშვნელოვნად ასუსტებს სხეულს და ამით ართმევს მას დამოუკიდებლად დაავადების წინააღმდეგ ბრძოლის უნარს.

3. ოფლმდენი საწოლი

თუკი სისხლის გამოშვება არ შველოდათ, მაშინ ოფლი უნდა დეღვარათ. აისთვის სპეციალური საწოლიც კი არსებობდა. ოფლიანობა კი უზრუნველყოფილი იყო ლეიბის ქვეშ მოწესრიგებული მწკრივებით გაყვანილი ცხელი წყლის მილებით.

4. წყლით გაბერვა ართრიტის შემთხვევაში

არაადეკვატური კვებისა და სიმსუქნის გამო, მე-18 და მე-19 საუკუნეებში ბევრ ევროპელს აწუხებდა ართრიტი. თანამედროვე ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებისა და სტეროიდული ჰორმონების გამოგონებამდე არ არსებობდა ართრიტის ადეკვატური თერაპია. მაგალითად, ისინი ცდილობდნენ პაციენტებში წყლის ჩასხმას (მილის მეშვეობით) იმ იმედით, რომ სითხე გამოიტანდა ორგანიზმიდან ტოქსიკურ ნივთიერებებს.

5. ზემოქმედება შიზოფრენიის დროს

"ფსიქიკური დაავადების" ცნება, გარკვეული გაგებით, გამოიგონეს მე-19 საუკუნეში, როდესაც საზოგადოება ქმნიდა საზღვრებს "ნორმალურ" და "პათოლოგიას" შორის. სანამ ფსიქოტროპულ წამლებს გამოიგონებდნენ და ეგზორციზმიც უკვე ცრურწმენად ითვლებოდა, ისინი ცდილობდნენ ზეგავლენა მოეხდინათ პაციენტებზე ყველაზე უცნაური გზებით.

6. დამამშვიდებელი სკამი

ბენჯამინ რაში ითვლება თანამედროვე ამერიკული ფსიქიატრიის ერთ-ერთ დამფუძნებელ მამად, მაგრამ ეს მხოლოდ ადასტურებს იმ ფაქტს, რომ გამოჩენილი ექიმებიც კი ზოგჯერ იყენებენ სხვადასხვა დაავადების მკურნალობის არც თუ ისე ეფექტურ მეთოდებს.

პაციენტების ფსიქიკური აშლილობებისგან თავის დასაღწევად რაშმა მოიფიქრა ორიგინალური და ეფექტური, როგორც მას ეგონა, აპარატი, რომელიც სიტყვასიტყვით ასუფთავებს დაავადებას ადამიანის თავიდან. მოწყობილობა იყო სკამი სავარძლის ქვეშ სათლით- ვარაუდობდნენ, რომ ყველა გიჟური ფიქრი, რომელიც შეიძლებოდა თავისგან სპეციალური დანამატის საშუალებით „გამოედევნათ“, განავალთან ერთად უნდა გასულიყო და დაავადებულს წინააღმდეგობა რომ არ გაეწია, ამ სკამზე აბამდნენ კიდეც.

მოგვიანებით მან შექმნა სიგიჟის განდევნის კიდევ ერთი მექანიზმი - ეგრეთ წოდებული „გირატორი“, რომელზეც პაციენტს ატრიალებდნენ უზარმაზარი სიჩქარით, რაც, თეორიულად, უზრუნველყოფდა აჩქარებულ გულისცემას, ტვინში სისხლის მიმოქცევას და „შედეგად. “ - ფსიქიკური მდგომარეობის გაუმჯობესებას.

უნდა ითქვას, რომ ბენჯამინ რაშის ამ და სხვა გამოგონებებს ხშირად იყენებდნენ არა ფსიქიკური აშლილობისგან თავის დასაღწევად, არამედ ადამიანების დასასჯელად, რომლებიც თავიანთი აზროვნების ორიგინალურობით არ ჯდებოდნენ "ნორმალურობის" ჩარჩოებში. მაგალითად თუ ვინმემ უარი თქვა ეკლესიაში წასვლაზე, მოერიდა ექიმებთან მისვლას და არ გამოავლინა პატრიოტული გრძნობები.

7. ესპანური გრიპის საწინააღმდეგო ნიღაბი

1918-1920 წლებში ესპანური გრიპის ეპიდემიამ გამოიწვია 50-დან 100 მილიონამდე ადამიანის სიკვდილი - მეტი, ვიდრე პირველი მსოფლიო ომის ფრონტებზე. იყო ქალაქები, სადაც არც ექიმები და არც მესაფლავეები ცოცხლები არ რჩებოდნენ. პროგრესმა ხელი შეუწყო ახალი პრევენციული ღონისძიებების წარმოებას - მაღალტექნოლოგიური მასალებისგან, მაგრამ დაცვის საეჭვო დონით.

8. სუფთა ჰაერი ტუბერკულოზის წინააღმდეგ

ტუბერკულოზი არის დაავადება, რომელმაც ღრმა კვალი დატოვა მე-19 საუკუნის ევროპულ კულტურაში. 1950-იან წლებში ანტიბიოტიკის სტრეპტომიცინის გამოგონებამდე, დაავადებულ ადამიანებს ყველაზე ხშირად მკურნალობდნენ სუფთა ჰაერით.

9. ხველის საწინააღმდეგო ჰეროინი

ერთი საუკუნის წინ ჰეროინი ითვლებოდა მორფინის უფრო ჯანსაღ ალტერნატივად (საიდანაც იგი სინთეზირებული იყო). კლინიკური კვლევების დროს მოხალისეებმა განაცხადეს, რომ ისინი თავს "გმირებად" გრძნობდნენ (აქედან გამომდინარეობს ნივთიერების სახელი). მაგრამ უკვე 1913 წელს, როდესაც ასობით ჰეროინზე დამოკიდებული პაციენტი საავადმყოფოებში დაგროვდა საშინელ მდგომარეობაში, ფარმაცევტულმა კომპანიებმა კი შეწყვიტეს ამ პრეპარატის გამოყენება.

10. რესპირატორები პოლიომიელიტის საწინააღმდეგოდ

პოლიომიელიტის წინააღმდეგ მასობრივ ვაქცინაციამდე ბევრ ბავშვს - დაავადების მსხვერპლს - მოუწია მთელი თვეების გატარება ყუთში ჩასმული რესპირატორებში (ფილტვის ხელოვნური აპარატები). დაავადების მწვავე სტადიაზე ვირუსი ახდენს გულმკერდის კუნთების პარალიზებას, რაც ხელს უშლის სუნთქვას.

11. დაავადებების “ვიტამეტრი"

მკურნალობის უსარგებლო და თუნდაც შარლატანური მეთოდების პოპულარობა მე-20 საუკუნეში არ შემცირებულა - პირიქით. აი, უთვალავი მაგალითიდან ავიღოთ ეს: ბრაზილიელი ექიმის ოქტავიო ფელიქს პედროსოს „ვიტამეტრი“. გამომგონებლის თქმით, მოწყობილობას შეუძლია ნებისმიერი დაავადების დიაგნოსტიკა და განკურნება ფილტვებში გამავალი სისხლის მდგომარეობის გამოსწორებით.

12. ბედნიერების სიგარები

სამწუხაროდ, არქივში არ შემონახულა ცნობები იმის შესახებ, თუ რა ნივთიერებები იყო ამ სიგარებში.

13. ჩუტყვავილას მკურნალობა ოფლმდენი კარავით

ევროპელი დევნილების მიერ ამერიკის კოლონიზაციამ გამოიწვია მომაკვდინებელი ეპიდემიების გავრცელება ინდიელებში, რომლებსაც არ ჰქონდათ იმუნიტეტი ძველი სამყაროს დაავადებების მიმართ. მხოლოდ ჩუტყვავილამ მოკლა ამერიკის რამდენიმე მილიონი ძირძველი მკვიდრი. სასოწარკვეთილი ინდიელები ცდილობდნენ განკურნებას წამლებით, რომლებიც სასიკვდილო აღმოჩნდა. მაგალითად, ორეგონის მცხოვრებლებმა მდინარეების ნაპირებზე ააშენეს ასეთი " ქოხები". ცეცხლში გახურებულ ქვებს ქოხის შიგნით ათავსებდნენ, რომელიც შემდეგ საბნით იფარებოდა, ის კი ცხელ ჰაერს არ უშვებდა გარეთ. ავადმყოფი ინდიელები ჯერ ოფლს იდენდნენ, შემდეგ კი ცივ მდინარეში ხტებოდნენ.
14. თამბაქოს ოყნა

გინდ დაიჯერეთ თუ არა, მე-18 საუკუნის ევროპაში თამბაქოს კვამლის ანუსში ჩაბერვის პრაქტიკა საკმაოდ გავრცელებული იყო – ამ მეთოდს სხვა საკითხებთან ერთად ნაწლავური კოლიკის, ღებინების, რევმატიზმისა და თიაქრის სამკურნალოდ იყენებდნენ.

ითვლება, რომ ევროპელებმა მიიღეს მსგავსი პრაქტიკა ახალი სამყაროს ძირძველი ხალხისგან, ინდიელი "რეანიმატოლოგების" წარმატებების შემხედვარე, პირველმა თეთრკანიანებმა დაიწყეს თამბაქოს გამოყენება, ჯერ ყველაზე რთულ შემთხვევებში, როდესაც სხვა საშუალებები არ იძლეოდა სასურველ შედეგს, შემდეგ კი მთლიანად გამოაცხადეს იგი თითქმის ყველა დაავადების სამკურნალოდ.

მე-19 საუკუნის დასაწყისამდე, თამბაქოს კვამლით მსხვილი ნაწლავის გაწმენდა საკმაოდ ხშირად გამოიყენებოდა და მისი იმდენად სჯეროდათ, რომ არსებობს დოკუმენტური მტკიცებულება იმისა, თუ როგორ სთხოვდნენ ადამიანები საკუთარ ნაცნობებს კვამლის მოწევას ანუსში, რათა თავი დაეღწიათ. მაგალითად, კუჭის აშლილობისგან.

15. ჰიდროთერაპია

თუ საძიებო სისტემაში ნახავთ სიტყვას „ჰიდროთერაპია“, მასში ალბათ გამოჩნდება აუზებსა და ჯაკუზებში მოდუნებული და კმაყოფილი ადამიანების გამოსახულებები, მაგრამ ძველად, როცა ექიმი წყლის პროცედურებს ნიშნავდა, ეს არ ნიშნავდა სასიამოვნო დროის გატარებას. პროცესი წამებას უფრო ჰგავდა.

მე-17-დან მე-19 საუკუნემდე ჰიდროთერაპია იყო ფსიქიკური აშლილობისგან პაციენტების განთავისუფლების ერთ-ერთი მთავარი საშუალება. იდეა, რომ წყალს შეუძლია განკურნოს, სათავეს იღებს ძველი საბერძნეთიდან, მაგრამ ჰიდროთერაპიის ყველაზე რადიკალური ფორმა გამოიგონა მე-17 საუკუნის დასაწყისში ჰოლანდიელმა ქიმიკოსმა და ექიმმა იან ბაპტისტ ვან ჰელმონტმა.

მისი ტექნიკის მიხედვით, პაციენტზე უნდა გადაესხათ წყალი ან თავი უნდა მოეთავსებინათ წყალში, სანამ ჰაერის ბუშტებს არ გამოუშვებდა პირიდან - მათთან ერთად, ვან ჰელმონტის თქმით, ბოლო "გიჟური აზრები და იდეები" გამოდიოდა თავიდან.

16. კატების ფორტეპიანო

გერმანელი ფსიქიატრი იოჰან კრისტიან რეილი გამოირჩეოდა კიდევ უფრო დიდი რადიკალიზმითა და დაუნდობლობით პაციენტების სიგიჟესთან ბრძოლაში. მაგალითად, მან „გააუმჯობესა“ ვან ჰელმონტის ჰიდროთერაპია წყალში ცოცხალი გველთევზების დამატებით: მისი გეგმის მიხედვით, საშინელება და ზიზღი, რომელსაც პაციენტები ერთდროულად გრძნობდნენ, დაეხმარებოდა მათ „ცუდი“ და „არაჯანსაღი“ აზრების განდევნაში.

რეილმა შეიმუშავა „შოკური თერაპიის“ სხვა მეთოდები, როგორიცაა ცხელი ცვილით პაციენტის კანის დაწვა, თაგვების მოთაავსება ასევე პაციენტის აკანზე გამჭვირვალე ქილაში, მაგრამ მისი ყველა ტექნიკის მწვერვალად, რა თქმა უნდა, „კატის ფორტეპიანო“ უნდა ჩაითვალოს.

მექანიზმის მუშაობის პრინციპი არის ზუსტად ის, რაც თქვენ დიდი ალბათობით გგონიათ: ცხოველებს კუდებს ამაგრებდნენ სპეციალური ხელსაწყოს საშუალებით, შემდეგ კი კლავიშების დაჭერით ურტყამდნენ ჩაქუჩებს. კატების ხმა ამავდროულად საშინელი და საკმაოდ შოკისმომგვრელი იყო, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მას შეეძლო პაციენტის ფსიქიკური დაავადებისგან გადარჩენა.