x
მეტი
  • 19.04.2024
  • სტატია:134388
  • ვიდეო:351975
  • სურათი:508460
კავკასიელი ხალხების ჰაპლოჯგუფები
კავკასიელი ხალხების ჰაპლოჯგუფები


კავკასიის რეგიონში ცხოვრობს როგორც ადგილობრივი კავკასიელი ხალხები, ასევე ინდო-ევროპული და თურქული ენობრივი ოჯახის ხალხები. თითოეულ მათგანს აქვს არა მხოლოდ ერთი ენობრივი წარმომავლობა და ერთი ენობრივი ფუძე, არამედ მათ დიდწილად გააჩნიათ ასევე საერთო ჰაპლოჯგუფური "ფუძისეული პოპულაცია", მაგალითად თურიქკული წარმომავლობის ხალხების მამაკაცის მხრიდან ორიგინალი ჰაპლოჯგუფი არის - Q და მისი ტოტები, რომლებიც სამხრეთ-აღმოსავლეთ რუსეთის, ციმბირის ტერიტორიაზე წარმოიშვნენ და ჩამოყალიბდნენ, მას მერე, რაც მათი და ინდო-ევროპელების საერთო წინაპარი პოპულაცია "P" ჰაპლოჯგუფი დაახლოებით 350 ათასი წლის წინ გაიყო "R" და "Q" ჰაპლოჯგუფებად. Q-ს გარდა, თურქიკული ხალხების ორიგინალი დამახასიათებელი ჰაპლოჯგუფებია ასევე N (ურალური და ალთაური), C (მონღოლური) და O (ჩინური). ინდო-ევროპელი ხალხების ორიგინალი ჰაპლოჯგუფი არის "R", "R1a", "R1b" და მათი ტოტები. რაც შეეხება აბორიგენ კავკასიელებს ანუ ადგილობრივ კავკასიელებს, რომლებიც ამ რეგიონში უკვე დაახლოებით 50 ათასი წელია უწყვეტად ცხოვრობენ, მიეკუთვნებიან ქართველურ ენებზე მოლაპარაკე ხალხები: სვანები, მეგრელები, ლაზები და იბერებად ან ქართებად წოდებული სუბ-ეთნიკური ჯგუფები: იმერლები, რაჭველები, დვალები, ლეჩხუმლები, აჭარლები, მესხები, ჯავახები, იმერხევლები, ჰერები, კახელები, ქართლელები, თუშები, ხევსურები, მოხევეები, ფშავლები, მთიულები:

ქართველურ ენებზე მოსაუბრე ხალხთა ჰაპლოჯგუფები შეგიძლიათ იხილოთ აქ: ქართული გვარების ჰაპლოჯგუფები რეგიონების მიხედვით.

ასევე იხილეთ: ინდო-ევროპელების ჰაპლოჯგუფები


და თურქული ხალხების ჰაპლოჯგუფები.


კავკასიაში მცხოვრები ინდო-ევროპული ენობრივი ოჯახის ენაზე მოსაუბრე ხალხი არის ოსები, სომხები. თურქლად მოსაუბრეები არიან აზერბაიჯანელები, ბალყარები და ყარაჩაელები. ხოლო ადგილობრივი კავკასიელები ქართველების გარდა ასევე არის ორი სხვადასხვა ენობრივი ოჯახი - ჩრდილო-დასავლეთ კავკასიური ენობრივი ოჯახი ანუ ჩერქეზული ენობრივი ოჯახი და ჩრდილო აღმოსავლეთ კავკასიურ ენობრივ ოჯახზე მოსაუბრე ხალხები ანუ ნახური ენები. ნახურ ენებში შედიან: ვაინახები და დაღესტნელები. ვაინახები არიან ინგუშები და ჩეჩნები, ასევე ნაწილობრივ ბაცბები (შერეულები არიან თუშებთან როგორც ენობრივად, ისე გენეტიკურად და კულტურულად), ხოლო დაღესტნელებში ერთიანდება მრავალი ადგილობრივი კავკასიელი ხალხი. ნახებს (დაღესტნელებს და ჩეჩენ-ინგუშებს) მკვლევართა ნაწილი მიიჩნევს ხურიტების შთამომავლებად, რომლებიც ახლო აღმოსავლეთიდან კავკასიის მთებში ავიდნენ და დასახლდნენ ჩვენს წელთაღრიცხვამდე. რაც შეეხება ჩერქეზებს, აფსუებს, ადიღეველებს, ისინი არიან მცირე აზიიდან ანუ ანატოლიიდან ჩრდილოეთ კავკასიაში ასული და დამკვიდრებული ხალხი დაახლოებით ძვ.წ. მე-3 საუკუნიდან. ანატოლიაში ყოფნისას მათ წინაპრებს ერქვათ ქაშქები. ჩერქეზული ხალხების ეს სახელწოდება შემორჩენილი სვანურ ენაში და მათ ეწოდებათ "ქაშგარ", თუმცა ეს სახელწოდება დღეს მხოლოდ ყაბარდოელებს (ჩერქეზთა ერთ-ერთი ჯგუფი) შერჩა.

აქ წარმოგიდგენთ კავკასიაში მცხოვრები ადგილობრივი (აბორიგენი), ინდო-ევროპელი და თურქული ხალხების პოპულაციათა ჰაპლოჯგუფებს:


დასავლეთ კავკასიელების ჰაპლოჯგუფებიქართველების ჰაპლოჯგუფები

ქართველების ჰაპლოჯგუფები

დაღესტნელი ადგილობრივი ეთნოსების ჰაპლოჯგუფებინახური ხალხების ჰაპლოჯგუფებიინგუშების ჰაპლოჯგუფებიჩეჩნების ჰაპლოჯგუფები
აფხაზების ჰაპლოჯგუფები ადიღების ჰაპლოჯგუფებიმეგრელების ჰაპლოჯგუფებიკავკასიაში ჩამოსახლებული თურქული ხალხების ენობრივი შთამომავლების ჰაპლოჯგუფებიაბორიგენი დასავლეთ კავკასიელი ხალხების და ასევე არმენების ჰაპლოჯგუფებიდასავლეთ ჩერქეზების ჰაპლოჯგუფებიაღმოსავლთ ჩერქეზების ჰაპლოჯგუფებიაფხაზების ჰაპლოჯგუფებიყარაჩაელ-ბალყარელების ჰაპლოჯგუფებიყარაჩაელების ჰაპლოჯგუფებიბალყარელების ჰაპლოჯგუფებიოსების ჰაპლოჯგუფებისამაჩაბლოს ოსების ჰაპლოჯგუფებისომხების ჰაპლოჯგუფებიბასკების ჰაპლოჯგუფები




წყარო: eupedia.com



კრებულები:

1) მეცნიერება

2) მეცნიერება II

3) მეცნიერება III

4) სხვადასხვა

5) სხვადასხვა II

6) ქართული მითოლოგია

7) რელიგია

8) საქართველო

9) საქართველო II

10) ქართული სახელმწიფოები

11) პროტო-ქართველები

12) კავკასიური კულტურები

13) პარანორმალი


ავტორი: თორნიკე ფხალაძე


4
484
1-ს მოსწონს
ავტორი:თორ ნიკე
თორ ნიკე
Mediator image
484
  
2021, 12 სექტემბერი, 10:56
1. G2a - შეიძლება გასაგები რომ იყოს ვუწოდოთ "სვანო-შუმერული" ანუ ადგილობრივი მესოპოტამიურ-კავკასიური.
2. R; R1; R2; - ინდო-ევროპული.
3. Q - თურქული, ასევე გადავიდა ძვ.წ. 30 ათასი წლისთვის ამერიკაში და ჩამოაყალიბა ადგილობრივი ამერიკელები (ე.წ. "ინდიელები").
4. E - ქამიტური ანუ ჩრდილოეთ აფრიკელი კავკასოიდების (ძველი ეგვიპტელები, ბერბერები).
5. A - ნეგროიდული, ზანგური.
6. B - ნეგროიდული, ზანგური.
7. N - ფინო-უნგრული ხალხების, ჩრდილოეთ რუსეთის აბორიგენები.
8. C - მონღოლური.
9. O - ჩინური.
10. D - იაპონური.
11. J; J2; J1 - ადგილობრივი კავკასიელების და ახლო აღმოსავლეთელების (სხვათაშორის სემიტების შერევამდე ჩვენნაირები, ადგილობრივი კავკასიელების მსგავსები იყვნენ გარეგნობით მთელი ახლო აღმოსავლეთის ხალხები - შუმერები, ინდო-ევროპელებამდელი ირანი, თურქეთის ტერიტორიის ხალხები, არაბეთის ნახევარკუნძული, ლევანტი და ა.შ.).
12. I; I1; I2 - პირველი ევროპელები - კრო-მანიონები (ძვ.წ. 43,000 წლისთვის მესოპოტამიიდან მიგრირდნენ ევროპაში და მას მერე იქ არიან. ახლა დამახასიათებელია I1 - სკანდინავიელი გერმანიკებისთვის და ჩრდილო და ცენტრალური ევროპის გერმანიკებისთვის და რაც შეეხება I2-ს - ის დამახასიათებელია ბალკანელებისთვის.
13. H - ბოშური და ინდოეთის დრავიდების.
14. L - ინდოეთის დრავიდების (ინდის ველის კულტურის ხალხის) და კოლხების ნაწილის. აქედან გავრცელდა თუ იქიდან აქ, არაა დაზუსტებული ჯერ.
15. T - ახლო აღმოსავლეთელების და მერე გავრცელდა სომალისკენ და ეთიოპიაში.
2021, 20 აგვისტო, 19:33
▶ C => 66,000 years ago (in the East Africa)
▶ E => 62,500 years ago (in Africa)
▶ G => 48,000 years ago (in the Middle East)
▶ K => 46,000 years ago (between the Caucasus and India)
▶ I => 43,000 years ago (around the Black Sea)
▶ J => 43,000 years ago (in the Middle East or the Caucasus)
▶ T => 42,000 years ago (around the Iranian Plateau)
▶ C1a2 => 41,500 years ago (in the Middle East)
▶ E1b1b => 35,000 years ago (in Northeast Africa)
▶ Q & R => 32,000 years ago (in the Central Asia or Siberia)
▶ J1 => 31,000 years ago (in the Caucasus or Zagros mountains)
▶ J2 => 31,000 years ago (in northern Mesopotamia or the Caucasus)
▶ I1 & I2 => 27,500 years ago (in Europe)
▶ T1a => 27,000 years ago (around the Iranian Plateau)
▶ R1b => 23,000 years ago (around the Caspian Sea or in Russia)
▶ R1a => 23,000 years ago (in Russia)
▶ E-M78 => 20,000 years ago (in north-eastern Africa)
▶ G2a => 20,000 years ago (in the Middle East)
▶ I2a1a (M26) & I2a1b (M423) => 18,500 years ago (in southern Europe)
▶ J2a1 => 18,500 years ago (in northern Mesopotamia or in the Caucasus)
▶ E-M123 => 18,000 years ago (around the Red Sea or in the Levant)
▶ I2a2a (M223) => 17,500 years ago (in southern Europe)
▶ J2b1 & J2b2 => 16,000 years ago (around the Iranian Plateau or the Caucasus)
2021, 20 აგვისტო, 19:33
▶ N1c1 => 15,500 years ago (in northern China)
▶ E-M81 => 14,000 years ago (in North Africa)
▶ R1b-M269 => 13,500 years ago (around the Caspian Sea)
▶ I2a2b (L38) => 12,500 years ago (in central Europe)
▶ J1-P58 => 11,500 years ago (in the Middle East or the Caucasus)
▶ I2a2a-L801 => 9,500 years ago (in central or northern Europe)
▶ R1a1a1 (M417) => 8,500 years ago (in Northeast Europe)
▶ T1a-CTS2214 => 8,500 years ago (in the Middle East)
▶ E-V13 => 7,500 years ago (in Central or Southeast Europe)
▶ N1c1-L1026 => 6,500 years ago (in Northeast Europe)
▶ Q1b1a-L245 => 6,500 years ago (in central Asia or in the Middle East)
▶ R1b-L23 => 6,500 years ago (around the Caucasus)
▶ J1-L858 => 5,500 years ago (in the Middle East)
▶ R1b-U106 & R1b-P312 => 5,000 years ago (in Central Europe)
▶ I1a (DF29) => 4,500 years ago (in Scandinavia)
▶ Q1a2-Y4827 => 3,000 years ago (in Scandinavia)
2021, 20 აგვისტო, 19:33
Chronological development of mtDNA haplogroups

▶ N => 75,000 years ago (arose in North-East Africa)
▶ R => 70,000 years ago (in South-West Asia)
▶ U => 60,000 years ago (in North-East Africa or South-West Asia)
▶ pre-JT => 55,000 years ago (in the Middle East)
▶ JT => 50,000 years ago (in the Middle East)
▶ U5 => 50,000 years ago (in Western Asia)
▶ U6 => 50,000 years ago (in North Africa)
▶ U8 => 50,000 years ago (in Western Asia)
▶ pre-HV => 50,000 years ago (in the Near East)
▶ J => 45,000 years ago (in the Near East or Caucasus)
▶ HV => 40,000 years ago (in the Near East)
▶ H => over 35,000 years ago (in the Near East or Southern Europe)
▶ X => over 30,000 years ago (in north-east Europe)
▶ U5a1 => 30,000 years ago (in Europe)
▶ I => 30,000 years ago (Caucasus or north-east Europe)
▶ J1a => 27,000 years ago (in the Near East)
▶ W => 25,000 years ago (in north-east Europe or north-west Asia)
▶ U4 => 25,000 years ago (in Central Asia)
▶ J1b => 23,000 years ago (in the Near East)
▶ T => 17,000 years ago (in Mesopotamia)
▶ K => 16,000 years ago (in the Near East)
▶ V => 15,000 years ago (arose in Iberia and moved to Scandinavia)
▶ H1b => 13,000 years ago (in Europe)
▶ K1 => 12,000 years ago (in the Near East)
▶ H3 => 10,000 years ago (in Western Europe)
0 1 4