x
უჩვეულო და საინტერესო კვებითი აშლილობები
კვებით აშლილობებში შედის დაავადებები, რომლებიც გამოწვეულია წონის ზედმეტი კონტროლისა და მკაცრი დიეტების მიერ. კვების დარღვევებს არაადეკვატურად ცოტა ან ზედმეტი საჭმლის მიღება იწვევს. კვებასთან დაკავშირებული დარღვევების საკმაოდ გრძელი სიიდან ყველაზე ცნობილ კვებით აშლილობებს წარმოადგენს ნერვული ანორექსია და ნერვული ბულემია.
კვებითი აშლილობობი ნებისმიერ ასაკში შეიძლება განუვითარდეს ადამიანს, მაგრამ ძირითადად მაინც მოზარდებში გვხვდება. არსებობს ძალიან ბევრი კვებითი აშლილობა, რომელიც არც ისე ცნობილია საზოგადოებისთვის. შევეცდები ზოგიერთი მათგანი გაგაცნოთ.

Binge eating ანუ „ბინძური ჭამა“ ხასიათდება საჭმლის დიდი რაოდენობის მიღბით, რომლის დროსაც ადამიანს არ შეუძლია საკუთარი ქცევის გაკონყროლება. ბულიმიისგან განსხვავებით, ამ ეპიზოდებს არ მოჰყვება გაწმენდა, ზედმეტი ვარჯიში ან დიეტა. ამიტომაც ამ შემთხვევებს ხშირად მოჰყვება წონაში მატრბა.გამოკვლევებმა დაადგინეს, რომ ქალების 1.6% და მამაკაცთა 0.8% თორმეტთვიანი პერიოდის განმავლობაში ერთხელ მაინც განიცდის binge eatingის შემთხვევას. სიმპტომატიკა მოიცავს: Binge-eating შემთხვევებს საშუალოდ კვირაში ერთხელ მაინც ექვსი თვის განმავლობაში, ჭამა უფრო სწრაფად, ვიდრე ნორმალურია, ჭამამდე კი არაკომფორტულად შეგრძნება, საჭმლის დიდი რაოდენობით მიღება, როდესაც მშიერი არ არის, თავის შეკავების შემთხვევაში დეპრესია ან დამნაშავედ თავის აღქმა.

დიაბულემია
სტატისტიკა აჩვენებს, რომ ქალების უმრავლესობა არ გამოიყენებს ინსულინს ინტენსიურად ხშირ შემთხვევაში წონის მომატების შიშით, ამ ჯგუფს მიეკუთვნება დიაბეტის პირველი ტიპით დაავადებული ქალბატონები 15-30 წლამდე. მოცემული შემთხვევა მეცნიერებმა მონათლეს როგორც „დიაბულემიად.“
დიაბეტის პირველი ტიპის დროს ორგანიზმს არ შეუძლია გამოიმუშაოს ინსულინი და მისი მეშვეობით აკონტროლოს სისხლში შაქრის შემცველობა. დიაბულემია კი არის ფსიქიური დარღვევა, რომელიც ხასიათდება იმით, რომ დიაბეტით დაავადებული ადამიანები ინსულინისგან თავს იკავებენ წონაში დაკლების მიზნით.
ბრიტანული სტატისტიკის თანახმად ბოლო 12 თვის განმავლობაში დიაბულემიის შემთხვევით საავადმყოფოში მოხვდა 8472 პაციენტი. სპეციალისტებს მოყავთ მაგალითად 22 წლის ტაილერ ხეკეტის ისტორია. მას პირველი ტიპის დიაბეტის დიაგნოზი დაუსვეს 12 წლის ასაკში. პაციენტის გადმოცემით მას იმედი ჰქონდა რომ თუ არ გამოიყენებდა ინსულინის ინექციას დაიკლებდა წონაში. გოგონას არ აშინებდა დაბრმავების საშიშროებაც კი. შედეგად მას დაუდგინეს ფსიქიური აშლილობის დიაგნოზი. რვა წლის განმავლობაში ის ფაქტიურად ცხოვრობდა საავადმყოფოში. ამ პერიოდისათვის მან მარცხენა თვალში მხედველობა საერთოდ დაკარგა.

ორთორექსია - არაჯანსაღი მისწრაფება ჯანსაღი ცხოვრების წესისკენ
სპეციალისტები გვაფრთხილებენ, რომ „ჯანსაღი კვებით“ უზომო გატაცების მიღმა შეიძლება იმალებოდეს კვებითი ქცევის დარღვევა რომელსაც ეწოდება ორთორექსია.მოცემულ მომენტში ორთორექსიას უწოდებენ ჯანსაღი კვებისადმი გადამეტებულ მისწრაფებას, ნერვული ორთორექსია ჯერ ცალკე არ არის გამოყოფილი, მაგრამ ფიქრობენ რომ ეს შესაცვლელია.


ითვლება რომ ტერმინი ორთორექსია შემოიტანა სტივენ ბრატმანმა 1996 წელს, როცა ცდილობდა თავისი კლიენტებისთვის აეხსნა, რომ მათი ფიქსაცია ჯანსაღ კვებაზე და მათი კვებითი ქცევა არ იყო ჯანსაღი.სპეციალისტები თვლიან, რომ ორთორექსია გავს ნორმალური ადამიანების კვებას, რომლებიც ზრუნავენ ჯანმრთელობაზე. ისინი კითხულობენ ეთიკეტებს, წონიან პორციებს, არ ყიდულობენ გადამუშავებულ საკვებს, მიირთმევენ ხილს და ბოსტნეულს. ბევრი სპორტ დარბაზი მხარს უჭერს ასეთ დამოკიდებულებას, მამაკაცები, რომლებსაც სურთ კუნთების დაყენება ითვლიან ცილებს, ცხიმებს და ნახშირწყლებს საჭმელში, იგივე ეხებათ ქალებს, რომელთაც აქეზებენ „დაიყენონ ტანი“ ზღვის სეზონისთვის.
სამწუხარო ის არის რომ ზღვარი როცა კვებითი ქცევა გადადის კვებითი ქცევის დარღვევაში თავიდან შეიძლება შეუმჩნეველი იყოს, ბუნებრივია ამ დარღვევის სიმპტომები ანორექსიის და ბულიმიის სიმპტომებისგან განსხვავებით არ მიიქცევს ექიმების ყურადღებას.

ფსიქოლოგი ტომას დანი თავის ინტერვიუში აცხადებს: „ ანორექსიით დაავადებული ადამიანები, ამცირებენ რაციონს, რადგან მისდევენ მოდის ტენდენციებს და დიეტებს ჯანსაღი კვების საფუძველზე რომ დაიკლონ წონაში. ორთორექსიით დაავადებული ადამიანები ამცირებენ რაციონს, იცავენ დიეტას ჯანსაღი კვების პრინციპების მიხედვით იმისთვის, რომ იყვნენ ჯანმრთელები“. თუმცა თანდათან სულ უფრო ღარიბდება მათი რაციონი და ამის ფონზე ბოლო ძალების დახარჯვამდე ვარჯიშობენ სასურველი სხეულის მისაღებად, რაც საბოლოო ჯამში ცუდად აისახება ჯანმრთელობაზე.თუმცა ყველა სახის კვებითი ქცევის დარღვევა საკუთარი არასრულფასოვნების განცდიდან იღებს სათავეს, დანაშაულის გრძნობა, სირცხვილი, კონტროლის სურვილი, თუმცა ეს ყველაფერი ვლინდება სხვადასხვა დარღვევების სახით. ორთორექსიის გაჩენის მიზეზად ასახელებენ ზრდად ყურადღებას ჯანსაღი, ტონუსში მყოფი, კუნთიანი სხეულის მიმართ, ასევე დიდი ოდენობით რეკლამებს სოციალური ქსელებიდან.

გურმანის სინდრომი – შესაძლოა წარმოიქმნას თავის ტვინის საფეთქლის წილის ორგანული დაზიანების დროს (მაგ. ენცეფალიტის, ან ქალა – ტვინის ტრავმის დროს) და ხასიათდება დახვეწილი საკვებისადმი მიდრეკილებით, ზოგჯერ პათოლოგიურ გაუმაძღრობასთან შერწყმით. ის პირველად აღწერილი იყო ჟურნალ "ნევროლოგიაში" რეგარდისა და ლანდისის მიერ. მას ახასიათებს მარჯვენა ნახევარსფეროში თავის ტვინის დაზიანება და შემაშფოთებლად გამახვილებული ყურადღება ჭამის, საჭმელზე ფიქრის, საუბრისა და წერის შესახებ. თუმცა, ეს არ არის დაკავშირებული მადის მატებასთან.

ცნობილია შვეიცარული ინსულტის პაციენტში განვითარებული გურმანული სინდრომის ყველაზე ცნობილი შემთხვევა. საავადმყოფოდან გათავისუფლების შემდეგ მან დაუყოვნებლივ დატოვა თავისი სამსახური, როგორც პოლიტიკურმა ჟურნალისტმა და შეცვალა მისი პროფესია საკვების კრიტიკოსად.

Pica არის ჭამის აშლილობა/დარღვევა. როგორც წესი, განისაზღვრება, როგორც მუდმივი კვების მოთხოვნილება კვებისთვის შეუფერებელი ნივთიერებებით, მინიმუმ 1 თვის განმავლობაში, როდესაც ეს ქცევა არის განვითარების დონისთვის შეუსაბამო (მაგალითად, > 18-24 წელი). დაავადებულ პირებს აქვთ მოთხოვნილება ისეთ ნივთიერებებზე, როგორიცაა: მაგალითად, თიხა, ჭუჭყი, ქვიშა, ქვები, კენჭი, თმა, განავალი, ტყვია, სამრეცხაო სახამებელი, ვინილის ხელთათმანები, პლასტიკური ფანქრები, ყინული, ფრჩხილები, ქაღალდი, საღებავი, ქვანახშირი, ცარცი, ხე, თაბაშირი, ნემსი, ასანთის ღერები.
მიუხედავად იმისა, რომ pica აღინიშნება ყველაზე ხშირად ბავშვებში, ეს არის ყველაზე გავრცელებული კვების დარღვევა მოზრდილებშიც. ზოგ კულტურაში ეს ჩვეული პრაქტიკაა და არ ითვლება პათოლოგიურ ქცევად. პიკა შეიძლება იყოს კეთილთვისებიანი, ან შეიძლება სიცოცხლისათვის საშიში შედეგები მოჰყვეს. პიკა განიხილება დარღვევად, როდესაც ქცევა შეუსაბამოა ინდივიდუალური განვითარების დონეზე, არ არის კულტურული პრაქტიკის ნაწილი და არ ხდება მხოლოდ სხვა ფსიქიკური აშლილობის დროს (მაგალითად, შიზოფრენია). თუ pica უკავშირდება გონებრივ ჩამორჩენილობას ან გავრცელებულ განვითარებას, უნდა იყოს საკმარისად მძიმე, რათა დამოუკიდებელი კლინიკური ყურადღება დაეთმოს. ასეთ პაციენტებში, პიკა, როგორც წესი, ითვლება მეორად დიაგნოზად. გარდა ამისა, პიკა უნდა გაგრძელდეს მინიმუმ 1 თვის განმავლობაში.

პიკა სერიოზული ქცევითი პრობლემაა, ვინაიდან მან შეიძლება გამოიწვიოს მნიშვნელოვან სამედიცინო ნაწილში. ინექციური ნივთიერების ბუნება და მოცულობა განსაზღვრავს სამედიცინო ნაწილის ცვლილებებს. ხშირ შემთხვევაში პიკა ხდება მოწამვლის მიზეზი, უცნაური ან უჩვეულო ნივთიერებების შეყვანა ასევე იწვევს სხვა პოტენციურად სიცოცხლისათვის საშიში ტოქსიკოზებს, როგორიცაა ჰიპერკალიემია კაუტოფრეიოფიას, მექანიკური ნაწლავის პრობლემები, წყლულოვანი დაავადებები, პერფორაციები და ნაწლავური ობსტრუქციები.


0
62
1-ს მოსწონს
ავტორი:ნინო შენგელია.00
ნინო შენგელია.00
62
  
კომენტარები არ არის, დაწერეთ პირველი კომენტარი
0 1 0