ხალხური ფანტააზიით სატანას თავისი ხელქევეითნი ყავდა - ჭინკები, ქაჯები, კუდიანები და ეშმაკმა უწყის კიდევ რამდენი ამგვარი "ასისტენტი" რომელთა დახმარებითაც იგი აგვარებდა (და ეგებ ეხლაც აგვარებს?!) თავის შავბნელ საქმეებს.
აქვე უნდა ითქვას, რომ სატანა და დემონი მთლად იდენტურნი მაინც არ არიან: დემონი უფრო ტრაგიკულ-მისტიკური ფიგურაა ხოლო სატანა მხოლოდღა ბოროტების განსახიერებაა. ასე, რომ არ ყოფილიყო, ტერენტი გრანელი არ დაწერდა : "გალაკტიონში არის დემონი და ჩემში უფრო ანგელოზია"(მე და გალაქტიონი 1924) სატანა ღმერთის მარადიული მოქიშპე და მისი ანტითეზაა ღმერთი სამყაროს შემოქმედია, სატანა კი აღმრევი და დამანგრეველი; ღმერთის სიკითის პრინციპს განასახიერებს და მისი შეცნობაც სწორედ ამ გზით შეიძლება სატანა პირიქით - ბოროტებას ბადებს და ადამიანებს "გონების თვალს უბრმავებს" რადგან ამასთანავე ღმერთი სიცოცხლეს განასახიერებს, ხოლო სატანა სიკვდილს სამყაროს სიმბოლური მოდელი სწორედ ამ მარადიულ დაპირისპირებაზეა დაფუძნებული; აფსოლიტური გამარჯვება აქ წარმოუდგენელია ეს ცხოვრების წრებრუნვას შეაჩერებდა.
"ეშმაკი ყველგანაა" - ამ გამაფრთხილებელმა შეძახილმა ჩვენამდე შუა საუკუნეებიდან მოახწია იმ დროისათვის ეშმაკის "სიტყვიერი პორტრეტი" საგულდაგულოდ იყო შემუშავებული: მოკაუჭებული ცხვირი, წაწვეტებული, ცხოველისებური ყურები, ხოჯები, ღამურას ფრთები, თხის ფეხები რაღა თქმა უნდა რქები და კუდი. ყველა ამ "სიკეთესთან" ერთად, მას გოგირდის სუნიც ასდიოდა.
