ბოლო დღეების განმავლობაში მსოფლიო პრესის პირველ ფურცლებზე, ახალი ამბების გაშუქებისას დომინირებს ვა­შინგტონ­ში გან­ვი­თა­რე­ბული შოკისმომგვრელი მოვ­ლე­ნები და ძალადობრივი სცენები კაპიტოლიუმის შენობიდან, რის გამოც შეშფოთებამ მოიცვა მთელი დემოკრატიული სამყარო.

6 იანვარს, ოთხშაბათს, დო­ნალდ ტრამ­პის მომ­ხრე­ე­ბი კა­პი­ტო­ლი­უმ­ში შე­იჭრ­ნენ, სა­დაც არ­ჩე­უ­ლი პრე­ზი­დენ­ტის, ჯო ბა­ი­დე­ნის გა­მარ­ჯვე­ბის დამ­ტკი­ცე­ბის მიზ­ნით კა­ნონ­მდებ­ლე­ბი იყ­ვნენ შეკ­რე­ბი­ლი. სხდო­მა შე­წყდა და შე­ნო­ბი­დან კონ­გრეს­მე­ნე­ბის ევა­კუ­ა­ცია გან­ხორ­ცი­ელ­და. იყო ჭყლეტვა და გას­რო­ლა, არეულობას 4 ადა­მი­ა­ნი ემსხვერ­პლა, მოგვიანებით კი პოლიციის ოფიცერიც გარდაიცვალა.

მომხდარის გამო აღშფოთებას ვერ მალავენ, ძალადობას გმობენ და აშშ-ის დემოკრატიის მიმართ მხარდაჭერას გამოთქვამენ მსოფლიოს ლიდერები:

„შო­კის­მომ­გვრე­ლი სცე­ნე­ბი ვა­შინგტონ­იდან, ამ დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი არ­ჩევ­ნე­ბის შე­დე­გებს პა­ტი­ვის­ცე­მით უნდა მო­ე­კი­დონ, ” - წერს იენს სტოლ­ტენ­ბერ­გი, ნატო-ს გე­ნე­რა­ლუ­რი მდი­ვა­ნი სო­ცი­ა­ლურ ქსელ „ტვი­ტერ­ში“.

„მსურს, შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის მი­მართ ჩვე­ნი მე­გობ­რო­ბა და რწმე­ნა გა­მოვ­ხა­ტო. ის, რაც ვა­შინგტონ­ში მოხ­და, არა­ა­მე­რი­კუ­ლია, ჩვენ გვჯე­რა ჩვე­ნი ქვეყ­ნე­ბის დე­მოკ­რა­ტი­ე­ბის, გვჯე­რა ამე­რი­კუ­ლი დე­მოკ­რა­ტი­ის ძა­ლის”, - ამბობს მაკ­რო­ნი „ტვი­ტე­რის“ გვერ­დზე ატ­ვირ­თუ­ლ ვი­დეო მი­მარ­თვა­ში.

„სა­მარ­ცხვი­ნო სცე­ნე­ბი აშშ-ის კონ­გრეს­ში. შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბი მხარს უჭერს დე­მოკ­რა­ტი­ას მთელ მსოფ­ლი­ო­ში და ახლა ძალ­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ ძა­ლა­უფ­ლე­ბის მშვი­დო­ბი­ა­ნი და წყნა­რი გა­და­ცე­მა მოხ­დეს“, - წერს გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი სა­მე­ფოს პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი, ბო­რის ჯონ­სო­ნი სო­ცი­ა­ლურ ქსელ „ტვი­ტერ­ში.“

გერმანიის კანცლერმა, ანგელა მერკელმა დონალდ ტრამპს შეახსენა, რომ არჩევნებში დამარცხება „დემოკრატიის ფუნდამენტური წესია“.

ბრიტანული გარდიანი (Guardian), ისევე, როგორც მსოფლიო პრესის სხვა პოპულარული გამოცემები აქვეყნებენ სცენებს კაპიტოლიუმის როტონდადან, სადაც მოქმედი პრეზიდენტის მომხრეებმა შტურმი მიიტანეს შენობაზე.

ცნობილია, რომ პრეზიდენტი ტრამპი აქამდე არ ცნობდა არჩევნებში ჯო ბაიდენის გამარჯვებას. მან მიმართა მომხრეებს, რომ დაეცვათ თავიანთი ხმები. ეს გახდა საბაბი, რათა კონგრესს დაეწყო მსჯელობა მის დაუყოვნებლივ იმპიჩმენტზე, ვინაიდან ამ მოწოდებას კვალდაკვალ მოჰყვა ქვეყანაში უპრეცედენტო ქაოსი.

ამერიკის წარმომადგენელთა პალატის სპიკერი, ნენსი პელოსი მიმართავს მოქმედ ვიცე-პრეზიდენტს, მაიკ პენსს და მის ოფისს, რომ კონსტიტუციის 25-ე შესწორების მიხედვით იმოქმედონ და დაუყოვნებლივ გადააყენონ პრეზიდენტი.

პრეზიდენტის და მისი თანაგუნდელების მოწოდების შემდეგ ათასობით ადამიანი შეიკრიბა კაპიტოლიუმთან და მათ ფაქტიურად აიღეს შემობა, რასაც შედეგად მოჰყვა 5 ადამიანის გარდაცვალება.

პროტესტანტები უშვერი სიტყვებით მოიხსენიებდნენ სენატორებს, ვიცე პრეზიდენტ მაიკ პენსს, ემუქრებოდნენ ნენსი პელოსის, დალეწეს მინები და დაარბიეს შენობა. მომხდარი მოქმედი პრეზიდენტის მხრიდან არეულობის წახალისებად ჩაითვალა. დღეს, ორშაბათს, 11 იანვარს კონგრესი გააგრძელებს მსჯელობას იმპიჩმენტის საკითხზე და გადაწყვეტს შეუჩერდება თუ არა მოქმედ პრეზიდენტს უფლებამოსილება. მას ურჩევენ გადადგეს, ისევე, როგორც მისი კაბინეტის რამოდენიმე მინისტრი.

12 საათიანი დაბლოკვის შემდეგ აშშ-ის მოქმედი პრეზიდენტი ახალი განცხადებით გამოჩნდა ტვიტერზე. დონალდ ტრამპი 20 იანვარს ხელისუფლების შეუფერხებლად გადაცემას ჰპირდება ამერიკას. თუმცა ვიდეო მიმართვაში პრეზიდენტი ისევ არსად ახსენებს არჩევნებში დამარცხებას.

"ამერიკა იყო და ყოველთვის უნდა იყოს კანონისა და წესრიგის ქვეყანა", - ამბობს გავრცელებულ ვიდეოში დონალდ ტრამპი. ის აცხადებს, რომ იზრუნებს, რათა მოხდეს პოსტის მშვიდობიანი გადაბარება ახლადარჩეული პრეზიდენტისთვის, თუმცა ასევე აცხადებს, რომ არ დაესწრება ინაუგურაციას, რითაც გამოხატავს პროტესტს და ფაქტიურად არ ცნობს არჩევნების ლეგიტიმურობას.

„შეტევა დემოკრატიაზე“, „შავი დღე“, „იმედგაცრუება“, „სირცხვილი“ - ასე აფასებენ აშშ-ის როგორც დემოკრატი, ასევე რესპუბლიკელი პოლიტიკოსები პრეზიდენტ ტრამპის მომხრეების კაპიტოლიუმში შეჭრას.

მომხდარის გამო ასევე გულისწყრომა და შეშფოთება გამოხატა ახლად არჩეულმა პრეზიდენტმა, ჯო ბაიდენმა. მან აღნიშნა, რომ მიესალმება ინაგურაციაზე ვიცე პრეზიდენტ მაიკ პენსის დასწრებას. ჯო ბა­ი­დე­ნის გან­ცხა­დე­ბით, ის შო­კი­რე­ბუ­ლი და დამ­წუხ­რე­ბუ­ლია, რომ ქვე­ყა­ნა ასეთ "ბნელ მო­მენ­ტამ­დე“ მი­ვი­და, თუმ­ცა დას­ძი­ნა, რომ რო­გორც სხვა ის­ტო­რი­უ­ლი მო­მენ­ტე­ბის დროს, ამე­რი­კა ამ­ჯე­რა­დაც გა­ი­მარ­ჯვებს.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ პრე­ზი­დენ­ტმა დო­ნალდ ტრამპმა მომ­ხდა­რის შემ­დეგ თა­ვის მხარ­დამ­ჭე­რებს სახ­ლებ­ში წას­ვლის­კენ მო­უ­წო­და. "მე მეს­მის თქვე­ნი ტკი­ვი­ლი, მეს­მის თქვე­ნი წყე­ნა. ჩვენ გვქონ­და არ­ჩევ­ნე­ბი, რო­მე­ლიც მოგვპა­რეს. ჩვენ დიდი უპი­რა­ტე­სო­ბით გა­ვი­მარ­ჯვეთ არ­ჩევ­ნებ­ში და ეს ყვე­ლამ იცის, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი მე­ო­რე მხა­რემ, მაგ­რამ სახ­ლში უნდა წახ­ვი­დეთ. ჩვენ უნდა გვქონ­დეს მშვი­დო­ბა. ჩვენ უნდა გვქონ­დეს კა­ნო­ნი და წეს­რი­გი. ჩვენ არ გვინ­და, რომ ვინ­მე და­შავ­დეს. ეს ძა­ლი­ან რთუ­ლი პე­რი­ო­დია. არას­დროს მომ­ხდა­რა ასე­თი რამ. ეს იყო გა­ყალ­ბე­ბუ­ლი არ­ჩევ­ნე­ბი, მაგ­რამ მათ წის­ქვილ­ზე წყა­ლი არ უნდა და­ვას­ხათ, ჩვენ უნდა გვქონ­დეს მშვი­დო­ბა. ასე რომ, წა­დით სახ­ლში. ჩვენ თქვენ გვიყ­ვარ­ხართ, თქვენ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ხართ. ხე­დავთ რა ხდე­ბა. ხე­დავთ, სხვებს რო­გორ ექ­ცე­ვი­ან. ვიცი რა­საც გრძნობთ, მაგ­რამ წა­დით სახ­ლში და წა­დით მშვი­დო­ბი­ა­ნად“ - აცხა­დებს ტრამ­პი.

გასული წლის ოქტომბერში, როდესაც ტრამპს კოვიდ-19 დაუდასტურდა, პრესაში და სოც.ქსელებში ბევრი ალაპარაკდა იმაზე, თუ როგორ აკნინებდა მოქმედი პრეზიდენტი ახალი კორონა ვირუსის მნიშვნელობას, უგულვებელყოფდა უსაფრთხოების ზომებს და ზერელე დამოკიდებულებას იჩენდა კაცობრიობისათვის ესოდენ მნიშვნელოვანი, მილიონობით ადამიანის სიცოცხლისათვის საფრთხის შემცველი პანდემიის მიმართ.

სწორედ ამ დროს გამოჩნდა საზოგადოების ლექსიკონში ეს ახალი სიტყვა - schadenfreude, რაც თარგმანში ნიშნავს ნიშნის მოგებას, ღვარძლიანობას, თუმცა ზუსტი შესატყვისი სიტყვა ქართულში არ მახსენდება. ეს გერმანული სიტყვაა და ინგლისურ ენაში დამკვიდრდა, მაგრამ არც ინგლისურში აქვს ზუსტი შესატყვისი. ყველაზე მეტად შეესაბამება რუსული სიტყვა - злорадство, რაც გამოხატავს სხვისი უბედურებით, წარუმატებლობით, მარცხით გამოწვეულ სიხარულს.

ალბათ შემთხვევით არ გამახსენდა ახლა ეს სიტყვა. რასაკვირველია, სხვისი მარცხით, და წარუმატებლობით არ უნდა გაიხარო, ეს მართლაც სულმოკლეობაა. თუმცა, ალბათ ასევე სულმოკლეობაა ადამიანების დაცინვა, დამცირება, მათი ბედით თამაში, მათი ინტერესების უგულვებელყოფა, მათი ადვილად გაწირვა და ეგოცენტრიზმი - სხვა ადამიანების თვალსაზრისის, მათი ემოციების და გრძნობების აღქმის და გაზიარების უნარის არქონა.

სამწუხაროა, მაგრამ ამგვარი სულმოკლეობა ადამიანებში არსებობს, ასე რომ არ იყოს, ალბათ არც მისი აღმნიშვნელი სიტყვა - schadenfreude იარსებებდა. მიხარია, რომ ქართულში მისი ზუსტი შესატყვისი არ გვაქვს, მინდა მჯეროდეს, რომ არ იყო ამის საჭიროება და უბრალოდ ერთი სიტყვით - ღვარძლიანობით შემოვიფარგლეთ მის აღსაწერად. სწორედ ახლა, ამ მოვლენების პარალელურად გამოჩნდა გესლიანი კომენტარები და სხვადასხვა ქვეყნების წარმომადგენელთა განცხადებები ამერიკული დემოკრატიის მიმართ, რომლებიც ამ სიტყვას - schadenfreude -ს მომაგონებენ უნებლიედ.

ვწუხვარ მომხდარის გამო, ვუთანაგრძნობ დაღუპულთა ოჯახებს და წარმატებას ვუსურვებ ჩვენს მეგობარ ამერიკელ ხალხს. მწამს მათი დემოკრატიული ინსტიტუტებისადმი ერთგულების, მათი სამოქალაქო საზოგადოების სიჯანსაღის და მჯერა, რომ საღი აზრი გაიმარჯვებს, ამერიკული დემოკრატიის შუქურა არ ჩაქვრება და ის დარჩება თავისუფლების სიმბოლოდ დღევანდელ მსოფლიოში.