რუსეთში მართლმადიდებლები განაგრძობენ ბევრი უცნაური, უჩვეულო ხატის თაყვანისცემას. ზოგი მათგანი ეკლესიამ აკრძალა კიდეც - მათი შემაშინებელი შეხედულების გამო.

ღვთისმშობელი სამი სელით

სახელი თავისთავად მეტყველებს ყველაფერზე: ღვთისმშობელი გამოსახულია სამი ხელით. გადმოცემის თანახმად, ამ ხატის ისტორია მე-VIII საუკუნეში ბიზანტიაში იღებს სათავეს და დაკავშირებულია წმინდა იოანე დამასკელის ცხოვრების ეპიზოდთან.

იგი სირიაში ცხოვრობდა, თავადაზნაურული ქრისტიანული ოჯახიდან იყო და ხალიფატის ცნობილი ჩინოვნიკი გახლდათ. იმ დროს ხატმებრძოლობა მხოლოდ იმპულსს იძენდა - ხელისუფლების მიერ სანქცირებული მოძრაობა ხატების თაყვანისცემისა და ყველა სხვა თაყვანისმცემლობის ობიექტის გამანადგურებელი.

როგორც გულმოდგინე ქრისტიანი, დამასკელი გვერდზე არ გადგა და საპროტესტო წერილი გაუგზავნა ბიზანტიის იმპერატორ ლეო III- ს, ეს სწრაფად გავრცელდა მთელ იმპერიაში, განრისხდა იმპერატორი, მაგრამ სირიის ქვეშევრდომების წინააღმდებ ვერაფრის გაკეთება შეძლო. ასე დაიბადა დამასკელის განადგურების გეგმა. მისი სახელით დაიწერა წერილი, რომელშიც დამასკელი, თითქოს მოუწოდებს ბიზანტიის მმართველს შეტევა მოახდინოს სირიაზე და გაათავისუფლოს იგი ხალიფატისგან.

ყალბი წერილი ხალიფას გადასცეს და მან დამასკელისთვის ხელის მოკვეთა ბრძანა. სხვებისთვის ჭკუის სასწავლებლად, ხელი ქალაქის მთავარ მოედანზე გამოფინეს. ცილსწამებული ადამიანი ღვთისმშობლის გამოსახულების წინაშე ლოცულობდა მთელი ღამე - მოკვეთილი ხელი სასწაულებრივად გაიეზარდა. მალე, მორწმუნეთა აზრით, ღვთისმშობლის პირველი ხატი გამოჩნდა, რომელსაც ვერცხლის მესამე ხელი ჰქონდა. დროთა განმავლობაში გაჩნდა მისი დახატვის ტრადიცია.

წმინდანი ძაღლის თავით

ეს ხატი, წმინდა ქრისტეფორეს გამოსახულებით, ოფიციალურად აკრძალეს მე-XVIII საუკუნეში, წმინდა სინოდის ბრძანებით, როგორც "ბუნებრიობის საწინააღმდეგო". სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ძაღლის თავიანი წმინდანი ძალიან მახინჯი ჩანდა. რიგორც წესი, მისი ხატები ნადგურდებოდა, მაგრამ რამდენიმე ეგზემპლარი დღემდე შემორჩა. მაგალითად, ძველი მორწმუნეები კვლავ განაგრძობენ ქრისტეფორე კინოცეფალის თაყვანისცემას.

არსებობს რამდენიმე ვერსია, თუ რატომ დაიწყო მოწამე ქრისტეფორეს, რომელიც III საუკუნეში ცხოვრობდა, ძაღლის თავით გამოსახვა. თეორიიდან, რომ იგი დაავადებული იყო იშვიათი ტიპის გენეტიკური მუტაციით, ჰიპერტრიქოზით, რომლის დროსაც ადამიანის სხეული თითქმის მთლიანად დაფარულია სქელი თმით, იმ ვერსიამდე, რომ მისი მეტსახელი და მისი სასტიკი, მხეცური ხასიათი ასე იქნა ინტერპრეტირებული. არსებობს მოსაზრებაც კი, რომ ქრისტეფორე "ფსოგლავცის" ტომიდან იყო - ძაღლისთავიანი ადამიანები, რომელთა აღწერილობა ხშირად გვხვდება უძველესი დროიდან.

მრავალსახიანი ხატი

კიდევ უფრო უარესი დაემართა იესო ქრისტეს სამსახიან ხატებს. რომის კათოლიკურმა ეკლესიამ დაგმო ასეთი გამოსახულება საუკუნეზე ადრე, ვიდრე ეს მართლმადიდებლურმა ეკლესიამ გააკეთა. «არაკანონიკური და მახინჯი» - განაცხადა სინოდმა 1764 წელს და აკრძალა გამოსახულება. თუმცა ამბები სწრაფად არ ვრცელდებოდა შორეულ მხარეებში და მრავალსახიანი ხატები კვლავ საზოგადოებაში რჩებოდა.

ერთი თავი, სამი სახე, ოთხი თვალი - ეს საშიში გამოსახულება სამების დოქტრინის მხოლოდ ერთი ვიზუალური გამოსახულება იყო (მამა, ძე და სულიწმინდა). ტრადიციულად, ისინი გამოსახული იყვნენ, როგორც სამი იდენტური ფიგურა ქრისტეს სახით, მაგრამ იდეამ ამგვარი განვითარება ჰპოვა. ზოგიერთ ხატში სამებას ზოგადად ჰქონდა ერთი სხეული, მაგრამ სამი თავი ერთი და იგივე სახის მქონე.

თვალგახელილი მძინარე

მათთვის, ვინც ხატწერის კანონს არ იცნობს ეს ხატი ძალიან უჩვეულო ნიმუშია. მასზე გამოსახულია ყრმაწვილი ქრისტე, რომელიც მოწყენილობისგან თავის ხელს ეყრდნობა და თითქოს დაძინებას აპირებს.

სინამდივლეში ამ ხატზე იესოს თვალგახელილს სძინავს, რაც ლომის ალუზიაა. შუა საუკუნეებში თვლიდნენ, რომ ლომს ასე ეძინა. გამოსახულების წარმოშობა მხოლოდ რამდენიმე სტრიქონია ბიბლიაში, სადაც იესოს უწოდებენ "ლომს იუდას ტომიდან" (ე. ი. მამაც ადამიანს) იკონოგრაფიაში ეს ხატი გამოჩნდა ბიზანტიაში, შემდეგ კი გავრცელდა რუსეთში.

ვეშაპის მუცელში

ეს არის ძალიან იშვიათი ხატი, რომელიც ასახავს ძველი აღთქმის ერთ-ერთ სიუჟეტს. უფალმა უხმო წინასწარმეტყველ იონას და უბრძანა წასულიყო ცოდვილ ქალაქში - ნინევიაში, რათა ჭეშმარიტი სარწმუნოება ექადაგა.

თუმცა, იონამ არ ისურვა ღვთის ნების შესრულება და გადაწყვიტა უბრალოდ გრძელ მოგზაურობაში წასულიყო. ღვთის რისხვა ვეშაპის სახით მოევლინა იონას, რომელმაც შტორმის დროს გადაყლაპა წინასწარმეტყველი, იგი ღმერთს პატიებას სთხოვდა სამი დღე და სამი ღამე. ვეშაპის მუცელში ყოფნისას. შედეგად, ღმერთმა აპატია იონას და მან მრავალი წარმართი მოაქცია. ხატზე კი ასახულია წინასწარმეტყველის განთავისუფლების მომენტი.