x
ექსკორიაცია

image
ექსკორიაციული აშლილობა (მას აგრეთვე უწოდებენ ქრონიკულ ფიქინგს ან დერმატილომანიას) არის ფსიქიკური დაავადება, რომელიც დაკავშირებულია ობსესიურ-კომპულსიურ აშლილობასთან. იგი ხასიათდება საკუთარი კანის განმეორებითი ამოქექვით (კანის ამოძრობის აშლილობა), რაც იწვევს ქსოვილის დაზიანებას და მნიშვნელოვან შეფერხებას ცხოვრებაში. კანზე ჩნდება უმნიშვნელო დარღვევები (ხვრელები ან კალიუსი), დაზიანებები ან ნაწიბურები ჩნდება. ეს დაავადება ჩვეულებრივ ქრონიკულია, რემისიის პერიოდები იცვლება უფრო მეტი სიმპტომის ინტენსივობის პერიოდებით. თუ ეფექტური მკურნალობა არ იქნება, კანის ამოქექვის ჩვევა შეიძლება გაძლიერდეს ან შესუსტდეს კვირის, თვეების ან წლების განმავლობაში. კანის ამოქექვა არის სხეულის კონცენტრირებული განმეორებითი ქცევა, რომელიც ჩვეულებრივ იწყება მოზარდობის პერიოდში, ჩვეულებრივ ემთხვევა პუბერტატის პერიოდს, ან ასაკის დაწყებისთანავე, 13-15 წლის ასაკში, მაგრამ შეიძლება ასევე მოხდეს ბავშვებში(10 წლამდე ასაკის) ან მოზრდილებში(30-დან 45 წლამდე) ასაკში. ქალებში უფრო ხშირია, ვიდრე მამაკაცებში.
ექსკორიაციის დარღვევის დიაგნოზის დასადგენად, ინდივიდმა უნდა აჩვენოს შემდეგი ნიშნები და სიმპტომები:კანის სისტემური ქექვა, რაც იწვევს კანის დაზიანებას; ქცევის შეჩერების განმეორებითი მცდელობები;სიმტომები იწვევს კლინიკურად მნიშვნელოვან დისტრესს ან სოციალური ფუნქციონირების გაუარესებას;სიმპტომები არ არის გამოწვეული ნივთიერების ან სამედიცინო, ან დერმატოლოგიური მდომარეობით; სიმპტომები უკეთ ვერ აიხსნება სხვა ფსიქიატრიული აშლილობით;
რაიმე განსაკუთრებული მიზეზი არ არსებობს ექსკორიაციული აშლილობისთვის, ამასთან, მტკიცებულებები ცხადყოფს, რომ ეს აშლილობა უფრო ხშირია ობსესიურ-კომპულსური აშლილობის მქონე პირებში და მათ მშობლებში, სისხლით ნათესაურ კავშირებში, ვიდრე ზოგადად პოპულაციაში, ვარაუდობენ, რომ არსებობს გენეტიკური მიდრეკილება ამ მდგომარეობის მიმართ.
კანის ამოქექვის დარღვევა ხშირად ვითარდება ორიდან ერთი გზით:
⦁ გარკვეული სახის გამონაყარის, კანის ინფექციის ან მცირე დაზიანების შედეგად_თქვენ შეიძლება გამონაყარის ან ნაწიბურების დროს უფრო მეტი დაზიანება მიაყენოთ თქვენს კანს, აღმოაჩინოთ რომ მეტი ქავილი ჭრილობებისგან განკურნებას იწვევს და ეს ქცევა მრავალჯერ გაიმეოროთ;
⦁ სტრესის დროს_თქვენ შეიძლება აღმოააჩინოთ, რომ კანის ამოქექვის განმეორებითი ქცევა ხელს უწყობს სტრესისგან განთავისუფლებას. შემდეგ ეს ჩვევად იქცევა;
ექსკორიაცია კლასიფიცირდება DSM-5-ში (ფსიქიკური დიაგნოზის კომპონენტი), როგორც OCD-ის სახეობა, განმეორებითი ქცევის შესრულების იძულებითი მოთხოვნულების გამო.ვარაუდობენ, რომ როგორც მედიკამენტებმა, ასევე კოგნიტურ-ბიჰევიორალურმა თერაპიამ (CBT) შეიძლება ეფექტურად შეამციროს ექსკორიაციის აშლილობის სიმპტომები.
მედიკამენტოზური მკურნალობა: წარმატებული მკურნალობა შეიძლება შეიცავდეს შერჩევითი ინჰიბიტორებს (SSRI) შერჩევითი საშუალებების გამოყენებას, რომლებიც ანტიდეპრესანტები არიან და ხელს უწყობენ შეპყრობილი აზრებისა და იძულებითი ქცევების შემცირებას. (მაგ: პროზაკი)
კოგნიტურ-ბიჰევიორალური თერაპია (CBT): CBT ეხმარება ინდივიდებს იმის გაგებაში, თუ როგორ უკავშირდება მათი აზრები და ქცევის შაბლონები ერთმანეთს, განმეორებითი ქცევის შემცირების მიზნით. ინდივიდები სწავლობენ როგორ შეცვალონ თავიანთი აზრები, რათა მათ თავიდან აიცილონ კანის ამოქექვის ჩვევა.
თერაპიის ორი ძირითადი ტიპი არსებობს:
⦁ ჩვევების შეცვლის ტრენინგი - თერაპევტი დაგეხმარებათ გაარჩიოთ სიტუაციები, სტრესი და სხვა ფაქორები, რომლებიც კანის ამოქექვას იწვევს. შემდეგ თქვენი თერაპევტი დაგეხმარებათ იპოვოთ სხვა რამ, რაც უნდა გააკეთოთ კანის ამოქექვის ნაცვლად. მაგ: რეზინის ბურთის დაჭერა. ეს ხელს უწყობს სტრესის განმუხტვას;
⦁ სტიმულის კონტროლი - ეს თერაპია მოიცავს თქვენს მიერ გარემოში ცვლილებების შეტანას, რაც ხელს შეუწყობს კანის ამოქექვის ქცევის შემცირებას. მაგ: თქვენ შეგიძლიათ სცადოთ ხელთათმანების ტარება, რათაც თავიდან აიცილოთ კანის შეგრძნება, რათა კანის ამოძრობის სურვილი გაქრეს.
ექსკორიაციული აშლილობა ხშირად თან ახლავს ობსესიურ-კომპულსურ აშლილობას, ტრიქოტილომანიას და დიდ დეპრესიულ აშლილობას. ერთი გამოკვლევა აჩვენებს, რომ ექსკორიაციული დაავადებების მქონე პირთა 38%-ს აღენიშნება თანდაყოლილი ტრიქოტილომანია. ასევე შეიძლება ახასიათებდეს განმეორებითი ქცევები, როგორიცაა ფრჩხილის ჭამის ჩვევა.


0
61
შეფასება არ არის
ავტორი:აბრამიშვილი ანი
აბრამიშვილი ანი
61
  
კომენტარები არ არის, დაწერეთ პირველი კომენტარი
0 1 0